Μάχη της Πεντώρης (Πέντε "Ορνια).
Ούτως εχόντων των Ελληνικών πραγμάτων κατά την Πελοπόννησον, ή Ανατολική Έλλάς διήγε μέχρι τούδε ήσύχως· άλλ' οί εχθροί ώφε ληθέντες άπό την έλληνικήν διχόνοιαν άπο φάσισαν νά στρατεύσωσι κατά της Φωκίδος έκ μέρους της Ακαρνανίας και Αιτωλίας· ή Δι οίκησις δενέδωκε φαίνεται κατ΄ αρχάς τόσην πίστιν εις ταύτην τήν είδησιν, ούσαν έτι άδέ σποτον· ό στρατηγός Γκούρας άφού ύπεσχέθη εις τήν Διοίκησιν ότι είναι ικανός νά φυλάξη τήν Άν. Ελλάδα μέ εξ χιλιάδας τοπικόν στράτευμα άπό πάσης επιδρομής τών Όθωμανών, έλαβε τήν έκτέλεσιν τό πρόβλημά του, ως προείρηται· διότι οί Διοικούντες ήσαν απειροπόλεμοι, και άσκεπτότεροι του Γκούρα· έντοσούτω ή εκστρατεία τών έχθρών έβεβαιώθη, ό Γκούρας, Πανου ριάς, και Σκαλτζοδήμος διέβησαν προλαβόντως εις Άμφισσαν, όπου πληροφορηθέντες τήν έκ στρατείαν, καί εξελθόντες της πόλεως προκατέλαβαν τό κατά μεσηβρίαν, καί τριών ωρών άπέ χον χωρίον, Πέντε "Ορνια, έξ ού έμελε νά διαβώσιν οί εχθροί· καί ό μεν Νάκος Πανουριάς ώχυ ρώθη έπί τίνος λόφου πλησίον όντος του χωρίου μέ τετρακοσίους στρατιώτας, ό Γκούρας καί Σκαλτζοδήμος μ' άλλους διακόσιους κατά τ' άνωφερή πλάγια του βουνού, πυροβόλου βολής α πέχοντα· έφθασε τέλος πάντων και ο εχθρός μέ δισχιλίους πεζούς και εκατόν πεντήκοντα Ιππείς· τούτους πρίν πλησιάσουσιν έπυροβόλησαν οί "Ελληνες μακρόθεν, μετά δέ τόν πυροβο λι σμόν ίδόντες τόν έχθρόν όρμήσαντα κατ' αυτών, άφήσαντες τό όχύρωμα, τό μόνον σωτήριον και νικηφόρον, έτράπησαν είς φυγήν τότε οί Τούρκοι έπέδραμον άφόβως κατ' αυτών φονεύο ντες τούς τυχόντας· ή τραγική αύτη σκηνή διήρκεσε μίαν σχεδόν ώραν, καθ' ην έφονεύ θησαν εκατόν έβδομήκοντα πέντε "Ελληνες, εκτός των πληγωμένων ό Γκούρας μέ τούς ύπό τήν οδη γίαν του, άνάβάντες εις τό βουνόν, απέφυγαν τόν κίνδυνον, ό Σκαλτζοδήμος παχύς ών και μή δυνάμενος νά άναβή έκρύβη ύπό τούς πεπυκνωμένους κλάδους ενός σκίνου· φθάσαντες και οι επίλοιποι Τούρκοι, τρεις χιλιάδες πεζοί και τριακόσιοι ιππείς όντες άπαντες, διευθύνθησαν διά τήν ΄Αμφισσαν οί κάτοικοι άγνοούντες διόλου τά γεγονότα, βλέποντες τους καταβαίνοντας ή σύχως ένόμιζαν Έλληνας· εις έκ τών άποφυγόντων τόν κίνδυνον Ελλην, στάς έπί της κορυφής της πόλεως, έκραζε μεγαλοφώνως· «Τούρκοι, Τούρκοι, φύγετε, φύγετε»· τότε οί δυστυχείς κά τοικοι εφευγον έντρομοι και μεμονωμένοι· διότι οί μέν άνδρες, αφήνοντες τά εργαστήρια των ανοικτά, ή τά εργόχειρα ατελή, κατέφευγαν άλλοι είς τά πλάγια, άλλοι είς τάς κοιλάδας και άλλοι είς τά πεδία, μή φροντίζοντες διόλου γυναικών, τέκνων και συγγενών· αί γυναίκες, εξερ χόμενοι τών οικιών, ρίπτουσαι κατά γης τά εργόχειρα των, λησμονούσαι τά φίλτατα τέκνα των και εράσμιους συζύγους, έπλανώντο ένθεν κακείσε όσοι εξ αυτών άπατηθέντες περιέφε ραν το είς τό πεδίον, όντες μακράν τών βουνών, έσυλλαμβάνοντο ζώντες έκ του ιππικού, έξ ών, οί άνδρες, γέροντες, γραίαι, έφονεύοντο ανηλεώς, αί δέ νέαι, κόραι και παιδία ήχμαλω τίζοντο έκ τών προκαταλαβόντων τά παρά τήν πόλιν αναφορικά πλάγια και κοιλάδας έσώθη σαν οί πλειότεροι, μή δυναμένου του ιππικού νά τούς βλάψη διά τό δύσβατον και πετρώδες του τόπου· τό πεζόν μακράν όν και έπιθυμίαν εχον λαφύρων είσήλθεν είς τήν πόλιν· μολαταύτα και ή πόλις άλωθείσα έλαφυραγωγήθη, και υπέρ τους εκατόν πεντήκοντα κατοίκους άνδρας έθυσιάσθησαν, και τριακόσια σχεδόν γυναικόπαιδα ήχμαλωτίσθησαν. Οί στρατηγοί της Στε ρεάς Ελλάδος, πρό της άφίξεως του εχθρού είς τήν ΄Αμφισσαν, έζήτησαν δι' εντόνου αναφοράς τήν αδειαν παρά της Διοικήσεως νά έξέλθωσι της Πελοποννήσου και ματαιώσωσι τούς σκοπούς του, άλλ' αύτη ενασχολούμενη ακόμη είς τάς εσωτερικός της διχόνοιας, δέν εδωκεν άκρόασιν και διαταγήν εγκαιρον· διότι ενώ τα στρατεύματα εισήρχοντο εις τήν Βοστίτζαν, τή αυτή ημέρα έπυρπόλουν και οί Τούρκοι τό άντικρυς χωρίον, Βιτρινίτζαν,τήν δ' έπιούσαν έψαλλαν τά νι-κητήρια της Πεντώρης· αν εύρίσκοντο κατ' έκείνην τήν ήμέραν πλοία εις Βοστίτζαν νά μετακομίσωσιν άντικρυς τά στρατεύματα, ού μόνον ή ΄Αμφισσα ήν έκτος κινδύνου, άλλά και ό εχθρός έμελλε νά δοκιμάση σημαντικήν ζημίαν· διότι ή ελληνική δύναμις, ένώ έξισούτο μ' έκείνην του έχθρού, υπερείχε πολλώ μάλλον κατά τήν άνδρείαν και φιλοτιμίαν η ελλειψις λοιπόν τών πλοίων τούς υποχρέωσε ν' άπέλθωσι διά των Κορινθιακών παραλίων εις τό Λουτράκι, οπου έπιβάντες εις τά πλοία διέβησαν είς τά άντικρυς παράλια του Ελικώνος· έκει συσσωματωθέντες είς τό χωρίον Χόστια, έπορεύθησαν αυθημερόν είς τήν Μονήν του όσιου Λουκά, τω πρωί όδοιπορήσαντες έστρατοπέδευσαν μετά δύο ώρας είς τό Δίστομον καθ' όλην ταύτην τήν όδοιπορίαν έπαρουσιάσθησαν εξελθόντες από τά δάση, σπήλαια, κοιλάδας άνδρες τε και γυναικόπαιδα, γυμνοί και λιμοκτονούντες, τούς οποίους έπαρηγόρησαν, άσφαλίσαντες τήν υπαρξίν των μέ τον ίδιόν των κίνδυνον.
Οί Τούρκοι, μετά τήν άλωσιν και αίχμαλωσίαν της Άμφίσσης, νομίζοντες διατρίβοντα έτι τά ελληνικά όπλα είς Πελοπόννησον, λυσσώντες έκ του έτερου διά αιχμαλώτους και λάφυρα, άνέβησαν είς τήν Κεσφίναν, κειμένην άντικρυς του Παρνασσού κατά μεσσημβρίαν, εύρόντες αυτήν έρημον, τήν κατέκαυσαν, κακείθεν διευθύνθησαν διά τό Δίστομον· τό άπροσδόκητον άπάντημα των Τούρκων και τό άνέτοιμον τών Ελλήνων, έπροξένησαν άμφοτέροις άπορίαν και θαυμασμόν έθεώρει ο εις τόν έτερον στρατόν άσκαρδαμυκτί χωρίς νά δώση τις σημείον μάχης, ή προφέρη λόγον τούτο διήρκεσεν υπέρ τά πέντε λεπτά της ώρας· ό Καραϊσκάκης, ιστάμενος έπί τίνος λόφου του Διστόμου, άρχισε νά κράζη τούς Τούρκους διά νά πλησιάσωσι πρός τούς ΄Ελληνας· γνόντες οί ιππείς τό νέον στράτευμα διέταξαν αμέσως τό πεζόν νά μή προχωρήση, άλλά νά προκαταλάβη θέσιν ίσχυράν έωσού ίδωσι τά κινήματα τών Ελλήνων· τούτο ίδών ο Καραϊσκάκης έφώναξε πρός τούς ΄Ελληνας τό έξης: «"Ελληνες αδελφοί· επάνω τους, επάνω τους· ζωντανούς, ζωντανούς· είναι δειλοί και ανάξιοι, διότι μόλις μάς είδαν και έτρόμαξαν». Ταύτα ειπών και άποσπάσας τό ξίφος ώρμησε κατά τών εχθρών τό παράδειγμα του μιμηθέντες άπαντες, έκινήθησαν μέ τόν αυτόν ζήλον και άνδρείαν ·έδοκίμασαν οί Τούρκοι ν' άνσχαιτίσωσι τήν όρμήν των μέ τόν άδιάκοπον πυροβολισμόν, άλλά δεν ήδυνήθησαν· ό σκοπός τών Ελλήνων βαλών προ όφθαλαών τήν καταφρόνησιν παντός κινδύνου έπεθύμει τήν νίκην, άλλως δέν ήθελε ποτέ προχωρήσωσιν είς τά ενδότερα, ούτ΄ ή όφρύς αυτών έταπεινούτο· τραπέντες μετ' όλίγην άνθίστασιν είς φυγήν έτρεχαν δρομέως και ατάκτως διά τήν Κεσφίναν· οί Έλληνες έδίωκον αυτούς κατόπιν πυροβολούντες, άνεπαύθησαν δέ τήν νύκτα είς τήν Κεσφίναν. οί Τούρκοι δύο χιλιάδες όντες επέστρεψαν έντρομοι εις την Άμφισσαν φονευθέντες έπτά διωκόμενοι οι Ελληνες δ' έπληγώθησαν δυο ακινδύνως.
Μεθ' ημέρας δύο έστράτευσαν δια τήν Άράχοβαν, τήν έπιούσαν διά τόν προφήτην Ήλίαν και μετόχιον αύτού, κείμενα αμφότερα άντικρυς της Άμφίσσης κατ* ανατολάς έφ'υψηλών θέσεων και απέχοντα μιας ήμισυ ώρας· τό τολμηρόν τούτο πλησίασμα τών ΄Ελλήνων έφόβισε τούς Τούρκους εις βαθμόν, ώστε νά ζητήσωσι καί άλλην δύναμιν άπό τήν θεσσαλίαν, ήτις έλθούσα κατέλαβε τάς θερμοπύλας, Νευρόπολιν, Γραβιάν, Άμπλιανην, Σκάλαν Άμφίσσης και τήν Κρίσσαν, όπως δι΄ αυτών λαμβάνωσιν ευκόλως τάς τροφάς καί πολεμεφόδια άπό τήν θεσσαλίαν ό αριθμός των ΄Οθωμανικών στρατευμάτων άνέβη εις οκτώ σχεδόν χιλιάδας πεζούς και εξακόσιους ιππείς· τών δέ Ελλήνων μετά τών νεοελθόντων οπλαρχηγών Νικολάου Κριζώτου και Βάσου Μαυροβουνιώτου, μόλις ό ήμισυ, ανδρών ικανών νά παραταχθώσιν εις μάχην· διά δύο ολόκληρους μήνας, έκτός τινών άκροβολισμών, δεν έτόλμησαν οί Τούρκοι νά κινηθώσι κατά τών Ελλήνων, μολονότι πολλάκις ούτοι τούς έφόνευον διά λόχων, καί λάφυρα διάφορα έκαρπούντο έξ αυτών ό Καραϊσκάκης καί Κίτζος Τζαβέλας μέ κοινήν γνώμην άναχωρήσαντες άπό τό στρατόπεδον διέβησαν εις τήν Δυτικήν Έλλάδα έπί σκοπώ νά χρησιμεύσωσι διά τό πολιορκούμενον Μεσολόγγιον, έξ ών ό δεύτερος εισήλθεν εις έπικουρίαν τών πολιορκουμένων μείνας μέχρι της αλώσεως, σωθείς δέ έπί της εξόδου μαχόμενος· μεθ' ημέρας τινάς έπραξαν τό ίδιον καί οί διαληφθέντες οπλαρχηγοί Γριζώτης καί Μαυροβουνιώτης, απελθόντες εις τά Μέγαρα καί Ελευσίνα, πρός φύλαξιν αυτών έκ τών επιδρομών τών εις Εύβοιαν Όθωμανών έμειναν εις τό στρατόπεδον Άμφίσσης οί έξης στρατηγοί, Κώστας Μπότζαρης, Γεώργιος Δράκος, Γιώτης Δαγκλής, Διαμαντής Ζέρβας, Ιωάννης Γκούρας καί Χριστόφορος Περραιβός μετά τών ύπό τήν όδηγίαν αυτών αξιωματικών καί στρατιωτών, συμποσούντων απάντων χιλίων πεντακοσίων ούτοι έτοποθετήθησαν εις τάς εφεξής τρεις θέσεις· είς τήν Μονήν του Προφήτου Ηλιού, εις τό, κατά βόρειον ύπερκείμενον βουνόν καί είς τό μετόχιον, άπέχον της μονής μιάς σχεδόν ώρας· καί εις μεν τήν Μονήν ό Ιωάννης Γκούρας μέ εξακόσιους στρατιώτας, είς δέ τό μετόχιον καί έπάνωθεν της Μονής οί επίλοιποι. "Πηγές :
Χ.ΠΕΡΡΑΙΒΟΣΟύτως εχόντων των Ελληνικών πραγμάτων κατά την Πελοπόννησον, ή Ανατολική Έλλάς διήγε μέχρι τούδε ήσύχως· άλλ' οί εχθροί ώφε ληθέντες άπό την έλληνικήν διχόνοιαν άπο φάσισαν νά στρατεύσωσι κατά της Φωκίδος έκ μέρους της Ακαρνανίας και Αιτωλίας· ή Δι οίκησις δενέδωκε φαίνεται κατ΄ αρχάς τόσην πίστιν εις ταύτην τήν είδησιν, ούσαν έτι άδέ σποτον· ό στρατηγός Γκούρας άφού ύπεσχέθη εις τήν Διοίκησιν ότι είναι ικανός νά φυλάξη τήν Άν. Ελλάδα μέ εξ χιλιάδας τοπικόν στράτευμα άπό πάσης επιδρομής τών Όθωμανών, έλαβε τήν έκτέλεσιν τό πρόβλημά του, ως προείρηται· διότι οί Διοικούντες ήσαν απειροπόλεμοι, και άσκεπτότεροι του Γκούρα· έντοσούτω ή εκστρατεία τών έχθρών έβεβαιώθη, ό Γκούρας, Πανου ριάς, και Σκαλτζοδήμος διέβησαν προλαβόντως εις Άμφισσαν, όπου πληροφορηθέντες τήν έκ στρατείαν, καί εξελθόντες της πόλεως προκατέλαβαν τό κατά μεσηβρίαν, καί τριών ωρών άπέ χον χωρίον, Πέντε "Ορνια, έξ ού έμελε νά διαβώσιν οί εχθροί· καί ό μεν Νάκος Πανουριάς ώχυ ρώθη έπί τίνος λόφου πλησίον όντος του χωρίου μέ τετρακοσίους στρατιώτας, ό Γκούρας καί Σκαλτζοδήμος μ' άλλους διακόσιους κατά τ' άνωφερή πλάγια του βουνού, πυροβόλου βολής α πέχοντα· έφθασε τέλος πάντων και ο εχθρός μέ δισχιλίους πεζούς και εκατόν πεντήκοντα Ιππείς· τούτους πρίν πλησιάσουσιν έπυροβόλησαν οί "Ελληνες μακρόθεν, μετά δέ τόν πυροβο λι σμόν ίδόντες τόν έχθρόν όρμήσαντα κατ' αυτών, άφήσαντες τό όχύρωμα, τό μόνον σωτήριον και νικηφόρον, έτράπησαν είς φυγήν τότε οί Τούρκοι έπέδραμον άφόβως κατ' αυτών φονεύο ντες τούς τυχόντας· ή τραγική αύτη σκηνή διήρκεσε μίαν σχεδόν ώραν, καθ' ην έφονεύ θησαν εκατόν έβδομήκοντα πέντε "Ελληνες, εκτός των πληγωμένων ό Γκούρας μέ τούς ύπό τήν οδη γίαν του, άνάβάντες εις τό βουνόν, απέφυγαν τόν κίνδυνον, ό Σκαλτζοδήμος παχύς ών και μή δυνάμενος νά άναβή έκρύβη ύπό τούς πεπυκνωμένους κλάδους ενός σκίνου· φθάσαντες και οι επίλοιποι Τούρκοι, τρεις χιλιάδες πεζοί και τριακόσιοι ιππείς όντες άπαντες, διευθύνθησαν διά τήν ΄Αμφισσαν οί κάτοικοι άγνοούντες διόλου τά γεγονότα, βλέποντες τους καταβαίνοντας ή σύχως ένόμιζαν Έλληνας· εις έκ τών άποφυγόντων τόν κίνδυνον Ελλην, στάς έπί της κορυφής της πόλεως, έκραζε μεγαλοφώνως· «Τούρκοι, Τούρκοι, φύγετε, φύγετε»· τότε οί δυστυχείς κά τοικοι εφευγον έντρομοι και μεμονωμένοι· διότι οί μέν άνδρες, αφήνοντες τά εργαστήρια των ανοικτά, ή τά εργόχειρα ατελή, κατέφευγαν άλλοι είς τά πλάγια, άλλοι είς τάς κοιλάδας και άλλοι είς τά πεδία, μή φροντίζοντες διόλου γυναικών, τέκνων και συγγενών· αί γυναίκες, εξερ χόμενοι τών οικιών, ρίπτουσαι κατά γης τά εργόχειρα των, λησμονούσαι τά φίλτατα τέκνα των και εράσμιους συζύγους, έπλανώντο ένθεν κακείσε όσοι εξ αυτών άπατηθέντες περιέφε ραν το είς τό πεδίον, όντες μακράν τών βουνών, έσυλλαμβάνοντο ζώντες έκ του ιππικού, έξ ών, οί άνδρες, γέροντες, γραίαι, έφονεύοντο ανηλεώς, αί δέ νέαι, κόραι και παιδία ήχμαλω τίζοντο έκ τών προκαταλαβόντων τά παρά τήν πόλιν αναφορικά πλάγια και κοιλάδας έσώθη σαν οί πλειότεροι, μή δυναμένου του ιππικού νά τούς βλάψη διά τό δύσβατον και πετρώδες του τόπου· τό πεζόν μακράν όν και έπιθυμίαν εχον λαφύρων είσήλθεν είς τήν πόλιν· μολαταύτα και ή πόλις άλωθείσα έλαφυραγωγήθη, και υπέρ τους εκατόν πεντήκοντα κατοίκους άνδρας έθυσιάσθησαν, και τριακόσια σχεδόν γυναικόπαιδα ήχμαλωτίσθησαν. Οί στρατηγοί της Στε ρεάς Ελλάδος, πρό της άφίξεως του εχθρού είς τήν ΄Αμφισσαν, έζήτησαν δι' εντόνου αναφοράς τήν αδειαν παρά της Διοικήσεως νά έξέλθωσι της Πελοποννήσου και ματαιώσωσι τούς σκοπούς του, άλλ' αύτη ενασχολούμενη ακόμη είς τάς εσωτερικός της διχόνοιας, δέν εδωκεν άκρόασιν και διαταγήν εγκαιρον· διότι ενώ τα στρατεύματα εισήρχοντο εις τήν Βοστίτζαν, τή αυτή ημέρα έπυρπόλουν και οί Τούρκοι τό άντικρυς χωρίον, Βιτρινίτζαν,τήν δ' έπιούσαν έψαλλαν τά νι-κητήρια της Πεντώρης· αν εύρίσκοντο κατ' έκείνην τήν ήμέραν πλοία εις Βοστίτζαν νά μετακομίσωσιν άντικρυς τά στρατεύματα, ού μόνον ή ΄Αμφισσα ήν έκτος κινδύνου, άλλά και ό εχθρός έμελλε νά δοκιμάση σημαντικήν ζημίαν· διότι ή ελληνική δύναμις, ένώ έξισούτο μ' έκείνην του έχθρού, υπερείχε πολλώ μάλλον κατά τήν άνδρείαν και φιλοτιμίαν η ελλειψις λοιπόν τών πλοίων τούς υποχρέωσε ν' άπέλθωσι διά των Κορινθιακών παραλίων εις τό Λουτράκι, οπου έπιβάντες εις τά πλοία διέβησαν είς τά άντικρυς παράλια του Ελικώνος· έκει συσσωματωθέντες είς τό χωρίον Χόστια, έπορεύθησαν αυθημερόν είς τήν Μονήν του όσιου Λουκά, τω πρωί όδοιπορήσαντες έστρατοπέδευσαν μετά δύο ώρας είς τό Δίστομον καθ' όλην ταύτην τήν όδοιπορίαν έπαρουσιάσθησαν εξελθόντες από τά δάση, σπήλαια, κοιλάδας άνδρες τε και γυναικόπαιδα, γυμνοί και λιμοκτονούντες, τούς οποίους έπαρηγόρησαν, άσφαλίσαντες τήν υπαρξίν των μέ τον ίδιόν των κίνδυνον.
Οί Τούρκοι, μετά τήν άλωσιν και αίχμαλωσίαν της Άμφίσσης, νομίζοντες διατρίβοντα έτι τά ελληνικά όπλα είς Πελοπόννησον, λυσσώντες έκ του έτερου διά αιχμαλώτους και λάφυρα, άνέβησαν είς τήν Κεσφίναν, κειμένην άντικρυς του Παρνασσού κατά μεσσημβρίαν, εύρόντες αυτήν έρημον, τήν κατέκαυσαν, κακείθεν διευθύνθησαν διά τό Δίστομον· τό άπροσδόκητον άπάντημα των Τούρκων και τό άνέτοιμον τών Ελλήνων, έπροξένησαν άμφοτέροις άπορίαν και θαυμασμόν έθεώρει ο εις τόν έτερον στρατόν άσκαρδαμυκτί χωρίς νά δώση τις σημείον μάχης, ή προφέρη λόγον τούτο διήρκεσεν υπέρ τά πέντε λεπτά της ώρας· ό Καραϊσκάκης, ιστάμενος έπί τίνος λόφου του Διστόμου, άρχισε νά κράζη τούς Τούρκους διά νά πλησιάσωσι πρός τούς ΄Ελληνας· γνόντες οί ιππείς τό νέον στράτευμα διέταξαν αμέσως τό πεζόν νά μή προχωρήση, άλλά νά προκαταλάβη θέσιν ίσχυράν έωσού ίδωσι τά κινήματα τών Ελλήνων· τούτο ίδών ο Καραϊσκάκης έφώναξε πρός τούς ΄Ελληνας τό έξης: «"Ελληνες αδελφοί· επάνω τους, επάνω τους· ζωντανούς, ζωντανούς· είναι δειλοί και ανάξιοι, διότι μόλις μάς είδαν και έτρόμαξαν». Ταύτα ειπών και άποσπάσας τό ξίφος ώρμησε κατά τών εχθρών τό παράδειγμα του μιμηθέντες άπαντες, έκινήθησαν μέ τόν αυτόν ζήλον και άνδρείαν ·έδοκίμασαν οί Τούρκοι ν' άνσχαιτίσωσι τήν όρμήν των μέ τόν άδιάκοπον πυροβολισμόν, άλλά δεν ήδυνήθησαν· ό σκοπός τών Ελλήνων βαλών προ όφθαλαών τήν καταφρόνησιν παντός κινδύνου έπεθύμει τήν νίκην, άλλως δέν ήθελε ποτέ προχωρήσωσιν είς τά ενδότερα, ούτ΄ ή όφρύς αυτών έταπεινούτο· τραπέντες μετ' όλίγην άνθίστασιν είς φυγήν έτρεχαν δρομέως και ατάκτως διά τήν Κεσφίναν· οί Έλληνες έδίωκον αυτούς κατόπιν πυροβολούντες, άνεπαύθησαν δέ τήν νύκτα είς τήν Κεσφίναν. οί Τούρκοι δύο χιλιάδες όντες επέστρεψαν έντρομοι εις την Άμφισσαν φονευθέντες έπτά διωκόμενοι οι Ελληνες δ' έπληγώθησαν δυο ακινδύνως.
Μεθ' ημέρας δύο έστράτευσαν δια τήν Άράχοβαν, τήν έπιούσαν διά τόν προφήτην Ήλίαν και μετόχιον αύτού, κείμενα αμφότερα άντικρυς της Άμφίσσης κατ* ανατολάς έφ'υψηλών θέσεων και απέχοντα μιας ήμισυ ώρας· τό τολμηρόν τούτο πλησίασμα τών ΄Ελλήνων έφόβισε τούς Τούρκους εις βαθμόν, ώστε νά ζητήσωσι καί άλλην δύναμιν άπό τήν θεσσαλίαν, ήτις έλθούσα κατέλαβε τάς θερμοπύλας, Νευρόπολιν, Γραβιάν, Άμπλιανην, Σκάλαν Άμφίσσης και τήν Κρίσσαν, όπως δι΄ αυτών λαμβάνωσιν ευκόλως τάς τροφάς καί πολεμεφόδια άπό τήν θεσσαλίαν ό αριθμός των ΄Οθωμανικών στρατευμάτων άνέβη εις οκτώ σχεδόν χιλιάδας πεζούς και εξακόσιους ιππείς· τών δέ Ελλήνων μετά τών νεοελθόντων οπλαρχηγών Νικολάου Κριζώτου και Βάσου Μαυροβουνιώτου, μόλις ό ήμισυ, ανδρών ικανών νά παραταχθώσιν εις μάχην· διά δύο ολόκληρους μήνας, έκτός τινών άκροβολισμών, δεν έτόλμησαν οί Τούρκοι νά κινηθώσι κατά τών Ελλήνων, μολονότι πολλάκις ούτοι τούς έφόνευον διά λόχων, καί λάφυρα διάφορα έκαρπούντο έξ αυτών ό Καραϊσκάκης καί Κίτζος Τζαβέλας μέ κοινήν γνώμην άναχωρήσαντες άπό τό στρατόπεδον διέβησαν εις τήν Δυτικήν Έλλάδα έπί σκοπώ νά χρησιμεύσωσι διά τό πολιορκούμενον Μεσολόγγιον, έξ ών ό δεύτερος εισήλθεν εις έπικουρίαν τών πολιορκουμένων μείνας μέχρι της αλώσεως, σωθείς δέ έπί της εξόδου μαχόμενος· μεθ' ημέρας τινάς έπραξαν τό ίδιον καί οί διαληφθέντες οπλαρχηγοί Γριζώτης καί Μαυροβουνιώτης, απελθόντες εις τά Μέγαρα καί Ελευσίνα, πρός φύλαξιν αυτών έκ τών επιδρομών τών εις Εύβοιαν Όθωμανών έμειναν εις τό στρατόπεδον Άμφίσσης οί έξης στρατηγοί, Κώστας Μπότζαρης, Γεώργιος Δράκος, Γιώτης Δαγκλής, Διαμαντής Ζέρβας, Ιωάννης Γκούρας καί Χριστόφορος Περραιβός μετά τών ύπό τήν όδηγίαν αυτών αξιωματικών καί στρατιωτών, συμποσούντων απάντων χιλίων πεντακοσίων ούτοι έτοποθετήθησαν εις τάς εφεξής τρεις θέσεις· είς τήν Μονήν του Προφήτου Ηλιού, εις τό, κατά βόρειον ύπερκείμενον βουνόν καί είς τό μετόχιον, άπέχον της μονής μιάς σχεδόν ώρας· καί εις μεν τήν Μονήν ό Ιωάννης Γκούρας μέ εξακόσιους στρατιώτας, είς δέ τό μετόχιον καί έπάνωθεν της Μονής οί επίλοιποι. "Πηγές :
ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ
ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ-ΠΟΛΕΜΙΚΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου