Μάχη τών Δερβενακίων, κειμένων μεταξύ Άργους και Κορίνθου.
" Άναχωρήσας άπό το Σούλιον ό Χουρσίτ πασάς καί φθάσας εις Λάρισαν, αμέ σως έξεκίνησεν εικοσιδύο χιλιάδας στρατεύματα ύπό την όδηγίαν δύο πασά δων, δηλαδή Ίσούφ πασά Δράμαλη καί Άλή πασά Πελοποννησίου, έξ ών τά μέν δύο τρίτα ήσαν Άσιανοί, οί δέ επίλοιποι Τουρκαλβανοί ούτοι διαβάντες τήν άνατολικήν Ελλάδα καί τόν Ίσθμόν άκωλύτως καί κυριεύσαντες τήν Άκροκόρινθον, δραπε τευσάσης της φυλακής, άπήλθον εις τό Άργος, δπου καί έστρατοπέδευσαν πανστρατιά. Τούτου του τόπου οί μέν κάτοικοι κατέφυγον εις τά όρη καί κοιλάδας, τά δέ μέλη της διοικήσεως είσήλθον εις τά παρά τόν Άργολικόν κόλπον παραπλέοντα Ελληνικά πλοία. Τότε πολύς φόβος διεχύθη καθ' όλην τήν Πελοπόννησον και βέβαια ή δύναμις αύτη έμελλεν αναμφιβόλως νά την καθυποτάξη, εάν ή διχόνοια τών δύο πασάδων και ή γενναία άπόφασις του Δημητρίου Υψηλάντη δέν συνήργουν εις τα διατρέξαντα διότι αφ΄ ής ώρας έστρατοπέδευσαν, ό μεν Άλή πασάς, ώς αυτόχθων και ειδήμων τών Πελοποννησιακών πραγμάτων και τοποθεσιών, έγνωμοδότησε νά διαιρεθή τό στράτευμα εις τρία σώματα, έξ ων τό μέν πρώτον νά διευθυνθή διά την Τριπολιτζάν, τό δέ δεύτερον μέ τό πλειότερον ίππικόν διά την Ήλιδα και τό τρίτον διά τήν Ναυπλίαν και όλην την έπαρχίαν της Κορίνθου· ό δέ στρατηγός του Δράμαλης, έπιστηριζόμενος εις τήν πληθύν τών στρατευμάτων, έφρόνει τό εναντίον, λέγων ότι δέν πρέπει νά ριψοκινδυνεύσωσι τά στρατεύματα κατά τάν ρηθέντα τρόπον, διότι οί Πελοποννήσιοι, βλέποντες τήν τρομεράν των δύναμιν, θέλουσι βιασθή εντός ολίγων ήμερων νά προσκυνήσωσι τουναντίον δέ, τότε ανάγκη πάσα νά κυριεύσωσι πρώτον τό φρούριον του Άργους και επομένως νά έμβωσι πανστρατιά εις τά ενδότερα της Πελοποννήσου. Τό δεύτερον σχέδιον του Δράμαλη έδωσεν εύκαιρίαν είς τόν άρχηγόν της Πελοποννήσου θεόδωρον Κολοκοτρώνην νά διορθώση τό σφάλμα του όστις, επειδή είχε τήν πολιορκίαν τών Παλαιών Πατρών, έπροσπάθει νά καταλύση και τήν τότε Διοίκησιν, μή συγχωρήσασαν νά παραλάβη τάς προσόδους τών Πατρών, τάς οποίας έζήτησε προλαβόντως, επί λόγω, διά νά πληρώση τούς μισθούς τών στρατιωτών και τούτου ένεκα έπρόκρινεν άναγκαιοτέραν τήν ικανοποίησιν τών συμπολιτών του άπό τήν σωτηρίαν της πατρίδος. Ό δέ Δημήτριος Υψηλάντης, μετά πολλάς νουθεσίας και παραγγελίας πατριωτικός, έπεμψε προς αυτόν εγγράφως τούς τελευταίους τούτους λόγους. «Αθεόφοβε ! επήρες τήν πατρίδα εις τον λαιμόν σου οί Τούρκοι έμβήκαν εις τήν Κόρινθον και αύριον ίσως είναι έδώ· όψει έν ημέρα κρίσεως». Μετά δέ τήν παραλαβήν του αισθαντικού τούτου γραμματίου, διέβη άπό Τριπολιτζάν είς Άργος. Ό Υψηλάντης όμως, διά νά ρίψη δλην τήν προσοχήν του έχθρού είς τό παρημελημένον φρούριον του Άργους, άφού εμβήκε μέ τετρακόσιους Έλληνας, έχων μεθ' έαυτού και ενα υίόν του Πέτρου Μαυρομιχάλη και έτερον του Κολοκοτρώνη, παρήγγειλε νά καλέσουν τά δπλα άφ' δλων τών επαρχιών της Πελοποννήσου και νά μήν αφήσουν τόν έχθρόν νά προχώρηση περαιτέρω, διότι αδύνατοι όσαι αί έπαρχίαι και μεμονωμένα, αφανίζονται μία κατόπιν της άλλης. Βλέπων ό εχθρός τότε τάς καθημερινός στρατολογίας τών Ελλήνων, απεφάσισε νά κυριεύση μέ έφοδον τό ρηθέν φρούριον. Άλλ' οσάκις έφώρμησε πάντοτε απέτυχε μέ ικανήν ζημίαν άφ' όσας δέ τροφάς έφερε μαζί του μέ καμήλους καί φορτηγά ζώα, μέρος μέν ίκανόν έπεμψεν είς τούς έν Ναυπλία λιμώττοντας εκ της προ μικρού διαλυθείσης πολιορκίας, αι δέ λοιπαί, δια τάς συνήθεις καταχρήσεις των, ολίγας ημέρας διήρκεσαν επειδή είχε βεβαίας πληροφορίας ότι «ξεκίνησαν άλλαι πλειότεραι άπό την Θεσσαλίαν, καθώς και τω όντι ην αληθής ή είδησις. Άλλ' ό Οδυσσεύς, και αν δεν έδυνήθη νά εμποδίση τήν είσοδον τών Τούρκων, ούσαν πολυάριθμον, τάς τροφάς όμως δλας ήρπασε μετά ταύτα καθ όδόν και ούτω τό στρατόπεδον, στερούμενον τροφών, κατήντησε νά τρώγη φύλλα των αμπέλων και διαφόρων δένδρων. Ή ελεεινή αύτη κατάστασις τούς έφερεν εις τοισύτην άμηχανίαν και χαύνωσιν, ώστε τό στρατιωτικόν άρχισε νά γογγύζη κατά των αρχηγών και δεν ύπήκουε πλέον τάς διαταγάς των· και ούτως απεφάσισαν τήν γενικήν διάλυσιν του στρατοπέδου καί φροντίδα διά τήν ασφαλή έξοδον των στρατευμάτων. Οί δέ οπλαρχηγοί "Ελληνες, μαθόντες τήν άπόφασίν των, έπεμψαν προλαβόντως υπέρ τους πεντακόσιους στρατιώτας ύπό τήν όδηγίαν του Νικήτα καί Κολιοπούλου εις τά Δερβενάκια και Άγιονόρι, διά νά πιάσουν τάς στενάς θέσεις, άπό τάς όποιας έμελλον νά διαβώσιν οί Τούρκοι, οί όποίοι και έδοκίμασαν έκεί μεγάλην φθοράν διότι άφ΄ όσους ήγωνίσθησαν μέ τάς υπολοίπους σωματικός των δυνάμεις νά περάσωσι τά στενά, μόλις έξ αυτών έσώθησαν πέντε χιλιάδες· οί δέ επίλοιποι άπέθαναν άλλοι εις τό Άργος άπό την πείναν, καί άλλοι έσφάγησαν εις τά Δερβενάκια άπό τά ξίφη τών Ελλήνων έκ δέ τών αρχηγών, ό μέν Αλή πασάς είσήλθεν εις Ναυπλίαν, όπου διέτριψε μέχρι της αλώσεώς της, οπόταν καί αιχμαλωτισθείς σύν τοις άλλοις, μετά τριετίαν ήλευθερώθη· ό δέ Ίσούφ πασάς, μή δυνηθείς κατά πρώτον νά διαβή τά Δερβενάκια ούτε τό Άγιονόρι, όπισθοδρομήσας μέ τρεις χιλιάδας Ιππικόν, έστρατοπέδευσεν εις Τίρυνθον, δπου τό εσπέρας εκείνο έξ απροσεξίας του έπυρπολήθη ή πυρίτις κόνις, καί τήν έπιούσαν, ήτις ήν ή εικοστή ογδόη του Ιουλίου, διέβη πολεμών άπό τό Άγιονόρι μέ όλίγην του ζημίαν διά Κόρινθον, όπου, νυμφευθείς τήν γυναίκα του Κιαμίλμπεη, έκράτει τήν Άκροκόρινθον άλλά μετ' ολίγον απέθανε. Διήρκεσεν αύτη ή εκστρατεία ημέρας είκοσιμίαν διότι άπό τήν έβδόμην του Ιουλίου καθ' ήν έμβήκαν εις τό Άργος, 'εως τήν εικοστήν όγδόην του αύτού έστάθησαν, καί έπειτα διελύθησαν καί ήφανίσθησαν. "
" Άναχωρήσας άπό το Σούλιον ό Χουρσίτ πασάς καί φθάσας εις Λάρισαν, αμέ σως έξεκίνησεν εικοσιδύο χιλιάδας στρατεύματα ύπό την όδηγίαν δύο πασά δων, δηλαδή Ίσούφ πασά Δράμαλη καί Άλή πασά Πελοποννησίου, έξ ών τά μέν δύο τρίτα ήσαν Άσιανοί, οί δέ επίλοιποι Τουρκαλβανοί ούτοι διαβάντες τήν άνατολικήν Ελλάδα καί τόν Ίσθμόν άκωλύτως καί κυριεύσαντες τήν Άκροκόρινθον, δραπε τευσάσης της φυλακής, άπήλθον εις τό Άργος, δπου καί έστρατοπέδευσαν πανστρατιά. Τούτου του τόπου οί μέν κάτοικοι κατέφυγον εις τά όρη καί κοιλάδας, τά δέ μέλη της διοικήσεως είσήλθον εις τά παρά τόν Άργολικόν κόλπον παραπλέοντα Ελληνικά πλοία. Τότε πολύς φόβος διεχύθη καθ' όλην τήν Πελοπόννησον και βέβαια ή δύναμις αύτη έμελλεν αναμφιβόλως νά την καθυποτάξη, εάν ή διχόνοια τών δύο πασάδων και ή γενναία άπόφασις του Δημητρίου Υψηλάντη δέν συνήργουν εις τα διατρέξαντα διότι αφ΄ ής ώρας έστρατοπέδευσαν, ό μεν Άλή πασάς, ώς αυτόχθων και ειδήμων τών Πελοποννησιακών πραγμάτων και τοποθεσιών, έγνωμοδότησε νά διαιρεθή τό στράτευμα εις τρία σώματα, έξ ων τό μέν πρώτον νά διευθυνθή διά την Τριπολιτζάν, τό δέ δεύτερον μέ τό πλειότερον ίππικόν διά την Ήλιδα και τό τρίτον διά τήν Ναυπλίαν και όλην την έπαρχίαν της Κορίνθου· ό δέ στρατηγός του Δράμαλης, έπιστηριζόμενος εις τήν πληθύν τών στρατευμάτων, έφρόνει τό εναντίον, λέγων ότι δέν πρέπει νά ριψοκινδυνεύσωσι τά στρατεύματα κατά τάν ρηθέντα τρόπον, διότι οί Πελοποννήσιοι, βλέποντες τήν τρομεράν των δύναμιν, θέλουσι βιασθή εντός ολίγων ήμερων νά προσκυνήσωσι τουναντίον δέ, τότε ανάγκη πάσα νά κυριεύσωσι πρώτον τό φρούριον του Άργους και επομένως νά έμβωσι πανστρατιά εις τά ενδότερα της Πελοποννήσου. Τό δεύτερον σχέδιον του Δράμαλη έδωσεν εύκαιρίαν είς τόν άρχηγόν της Πελοποννήσου θεόδωρον Κολοκοτρώνην νά διορθώση τό σφάλμα του όστις, επειδή είχε τήν πολιορκίαν τών Παλαιών Πατρών, έπροσπάθει νά καταλύση και τήν τότε Διοίκησιν, μή συγχωρήσασαν νά παραλάβη τάς προσόδους τών Πατρών, τάς οποίας έζήτησε προλαβόντως, επί λόγω, διά νά πληρώση τούς μισθούς τών στρατιωτών και τούτου ένεκα έπρόκρινεν άναγκαιοτέραν τήν ικανοποίησιν τών συμπολιτών του άπό τήν σωτηρίαν της πατρίδος. Ό δέ Δημήτριος Υψηλάντης, μετά πολλάς νουθεσίας και παραγγελίας πατριωτικός, έπεμψε προς αυτόν εγγράφως τούς τελευταίους τούτους λόγους. «Αθεόφοβε ! επήρες τήν πατρίδα εις τον λαιμόν σου οί Τούρκοι έμβήκαν εις τήν Κόρινθον και αύριον ίσως είναι έδώ· όψει έν ημέρα κρίσεως». Μετά δέ τήν παραλαβήν του αισθαντικού τούτου γραμματίου, διέβη άπό Τριπολιτζάν είς Άργος. Ό Υψηλάντης όμως, διά νά ρίψη δλην τήν προσοχήν του έχθρού είς τό παρημελημένον φρούριον του Άργους, άφού εμβήκε μέ τετρακόσιους Έλληνας, έχων μεθ' έαυτού και ενα υίόν του Πέτρου Μαυρομιχάλη και έτερον του Κολοκοτρώνη, παρήγγειλε νά καλέσουν τά δπλα άφ' δλων τών επαρχιών της Πελοποννήσου και νά μήν αφήσουν τόν έχθρόν νά προχώρηση περαιτέρω, διότι αδύνατοι όσαι αί έπαρχίαι και μεμονωμένα, αφανίζονται μία κατόπιν της άλλης. Βλέπων ό εχθρός τότε τάς καθημερινός στρατολογίας τών Ελλήνων, απεφάσισε νά κυριεύση μέ έφοδον τό ρηθέν φρούριον. Άλλ' οσάκις έφώρμησε πάντοτε απέτυχε μέ ικανήν ζημίαν άφ' όσας δέ τροφάς έφερε μαζί του μέ καμήλους καί φορτηγά ζώα, μέρος μέν ίκανόν έπεμψεν είς τούς έν Ναυπλία λιμώττοντας εκ της προ μικρού διαλυθείσης πολιορκίας, αι δέ λοιπαί, δια τάς συνήθεις καταχρήσεις των, ολίγας ημέρας διήρκεσαν επειδή είχε βεβαίας πληροφορίας ότι «ξεκίνησαν άλλαι πλειότεραι άπό την Θεσσαλίαν, καθώς και τω όντι ην αληθής ή είδησις. Άλλ' ό Οδυσσεύς, και αν δεν έδυνήθη νά εμποδίση τήν είσοδον τών Τούρκων, ούσαν πολυάριθμον, τάς τροφάς όμως δλας ήρπασε μετά ταύτα καθ όδόν και ούτω τό στρατόπεδον, στερούμενον τροφών, κατήντησε νά τρώγη φύλλα των αμπέλων και διαφόρων δένδρων. Ή ελεεινή αύτη κατάστασις τούς έφερεν εις τοισύτην άμηχανίαν και χαύνωσιν, ώστε τό στρατιωτικόν άρχισε νά γογγύζη κατά των αρχηγών και δεν ύπήκουε πλέον τάς διαταγάς των· και ούτως απεφάσισαν τήν γενικήν διάλυσιν του στρατοπέδου καί φροντίδα διά τήν ασφαλή έξοδον των στρατευμάτων. Οί δέ οπλαρχηγοί "Ελληνες, μαθόντες τήν άπόφασίν των, έπεμψαν προλαβόντως υπέρ τους πεντακόσιους στρατιώτας ύπό τήν όδηγίαν του Νικήτα καί Κολιοπούλου εις τά Δερβενάκια και Άγιονόρι, διά νά πιάσουν τάς στενάς θέσεις, άπό τάς όποιας έμελλον νά διαβώσιν οί Τούρκοι, οί όποίοι και έδοκίμασαν έκεί μεγάλην φθοράν διότι άφ΄ όσους ήγωνίσθησαν μέ τάς υπολοίπους σωματικός των δυνάμεις νά περάσωσι τά στενά, μόλις έξ αυτών έσώθησαν πέντε χιλιάδες· οί δέ επίλοιποι άπέθαναν άλλοι εις τό Άργος άπό την πείναν, καί άλλοι έσφάγησαν εις τά Δερβενάκια άπό τά ξίφη τών Ελλήνων έκ δέ τών αρχηγών, ό μέν Αλή πασάς είσήλθεν εις Ναυπλίαν, όπου διέτριψε μέχρι της αλώσεώς της, οπόταν καί αιχμαλωτισθείς σύν τοις άλλοις, μετά τριετίαν ήλευθερώθη· ό δέ Ίσούφ πασάς, μή δυνηθείς κατά πρώτον νά διαβή τά Δερβενάκια ούτε τό Άγιονόρι, όπισθοδρομήσας μέ τρεις χιλιάδας Ιππικόν, έστρατοπέδευσεν εις Τίρυνθον, δπου τό εσπέρας εκείνο έξ απροσεξίας του έπυρπολήθη ή πυρίτις κόνις, καί τήν έπιούσαν, ήτις ήν ή εικοστή ογδόη του Ιουλίου, διέβη πολεμών άπό τό Άγιονόρι μέ όλίγην του ζημίαν διά Κόρινθον, όπου, νυμφευθείς τήν γυναίκα του Κιαμίλμπεη, έκράτει τήν Άκροκόρινθον άλλά μετ' ολίγον απέθανε. Διήρκεσεν αύτη ή εκστρατεία ημέρας είκοσιμίαν διότι άπό τήν έβδόμην του Ιουλίου καθ' ήν έμβήκαν εις τό Άργος, 'εως τήν εικοστήν όγδόην του αύτού έστάθησαν, καί έπειτα διελύθησαν καί ήφανίσθησαν. "
ΠΗΓΕΣ:
ΧΡΙΣΤΟΦ. ΠΕΡΡΑΙΒΟΥ
ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ ΠΟΛΕΜΙΚΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου