"Και μείζον΄όστις αντί της αυτού πάτρας Φίλον νομίζει,τούτον ουδαμού λέγω." ΣΟΦΟΚΛΗΣ

Σάββατο 28 Φεβρουαρίου 2009

Η Μαρία Μαντουβάλου γράφει: " Η Μανιάτισσα από τη θεωρία στην πράξη."

"Η Μάνη δεν γιορτάζει μόνο τον Ιούνιο για την επέτειο της ιστορικής νίκης των Μανιατισσών και Μανιατών στη Βέργα, στον Διρό και στον Πολυάραβο, όπου για πρώτη φορά στην ιστορία οι Μανιάτισσες μετέτρεψαν τα εργαλεία τροφοδοσίας του σπιτιού τους, δηλαδή τα δρεπάνια του θερισμού για τη συγκομιδή των σιτηρών σε δρεπανηφόρα όπλα της ελευθερίας. Η Μάνη γιορτάζει όλο το χρόνο, γιατί ποτέ δεν σιώπησε και ουδέποτε υποτάχθηκε.
Οι Μανιάτες πάντα προασπίσθηκαν τις διαχρονικές τους αξίες για ελευθερία της πατρίδας και τιμή και αξιοπρέπεια δική τους και της γυναίκας. Δεν υπάκουσαν σε κάποια εντολή, ούτε είχαν ακούσει ποτέ θεωρίες επαναστατικού χαρακτήρα, ούτε επίσης γνώριζαν συνταγματικές επιταγές προκειμένου να τις εκτελέσουν ώστε να αποφύγουν την τιμωρία. Η Μανιάτισσα είχε πάντα μια θεωρία που την έκανε συνεχώς πράξη. Ποια είναι αυτή; Ότι ο θάνατος είναι υποδεέστερος μπροστά στην ατίμωση είτε της πατρίδας, είτε της οικογένειας, είτε της ίδιας.
Ο Ιμπραήμ και ο τακτικός στρατός του προκάλεσαν τις Mανιάτισσες και τους Μανιάτες φυσικά, ώστε να επαναλάβουν ό ,τι γνώριζαν καλά από παράδοση: ότι δηλαδή η Μάνη είναι αδούλωτη ανά τους αιώνες αλλά και η ίδια θεωρεί χρέος και προνόμιό της να προσφέρει αγόγγυστα τα παιδιά της στο θυσιαστήριο της ελευθερίας όλης της Ελλάδας.
Έτσι και τον Ιούνιο του 1826 η απόπειρα του Ιμπραήμ πασά να εισβάλει στη Μάνη, με συνδυασμένη μάλιστα πολεμική ενέργεια από ξηρά και θάλασσα αποκρούεται από τους Μανιάτες και τις Μανιάτισσες στη Βέργα του Αρμυρού και στο Διρό. Τα όπλα των Μανιατών: οι ξερολιθιές. Οι υπερασπιστές της «ξηρολιθιάς» αποκρούουν αλλεπάλληλες εφόδους του ιππικού και του πεζικού του Ιμπραήμ και των Αράβων που προσπαθούσαν να ανοίξουν το δρόμο προς τη Μάνη.
Σώζεται η ιστορική ξηρολιθιά της Βέργας για να δείχνει την αποτυχία της αποβατικής επιχείρησης στο Διρό. Όταν όλα εθεωρούντο χαμένα μετά τις αλλεπάλληλες νίκες του Αιγύπτιου σατράπη η νικηφόρος μάχη του Πολυάραβου, της Βέργας, του Διρού, αναπτέρωσε το ηθικό των Ελλήνων και είχε τεράστιες ευεργετικές επιπτώσεις στην πορεία του Απελευθερωτικού Αγώνα. Ο προκλητικός και αγέρωχος ναύαρχος του Αιγυπτιακού στόλου Ιμπραήμ πασάς που απειλούσε τον Γεωργάκη Μαυρομιχάλη με επιστολή που του έστειλε στο Λιμένι της Τζίμοβας – Αρεόπολης δηλ., γράφοντας από τη Μεθώνη και μάλιστα στην ιστορική μέρα 29 Μαΐου, ότι δεν πρόκειται να αφήσει μήτε ίχνος σπιτιού εάν τον παρακούσει.
Σας είναι γνωστή η απάντηση:
«Ελάβομεν το γράμμα σου στο οποίον είδομεν να μας φοβερίζεις ότι εάν δεν σου προσφέρομεν την υποταγή μας θα εξολοθρεύσεις τους Μανιάτες και τη Μάνη. Γι’ αυτό και εμείς σε περιμένουμε με όσες δυνάμεις θελήσεις. Οι κάτοικοι της Μάνης γράφουμε και σε περιμένουμε». Και αμέσως μετά οι Μανιάτες και οι Μανιάτισσες έψαλαν παράκληση και δοξολογία. Έτσι με επικεφαλής το Ιερατείο και με συνεχείς κωδωνοκρουσίες κάμφθηκε η αλαζονεία του Ιμπραήμ από ένα πλήθος γυναικών Μανιατισσών, με επικεφαλής δύο Αρχιερείς μετά των ιερέων που τους εμψύχωναν, και οι μεν Μανιάτες πυροβολούσαν με τα όπλα – όπως γράφει ο Αμβρόσιος Φραντζής – οι δε γυναίκες πολεμούσαν με πέτρες που πέφτανε χαλάζι στα κεφάλια των εχθρών. Βοηθούσε ακόμη και ο πετρώδης και δύσβατος τόπος του Διρού ή Βηρού – όπως τον λέει ο Φραντζής – και οι εχθροί δεν μπορούσαν ούτε να φυλαχθούν ούτε να καταφύγουν σε άλλο μέρος ούτε και να πλησιάσουν τα πλοία τους. Έτσι αναχώρησαν τα πλοία τους με μεγάλη αισχύνη και φθορά και με αφανισμό των Οθωμανών. Στη μάχη εκείνη αιχμαλωτίστηκαν και δύο γυναίκες, η Τζατζόνυμφη, καλούμενη Καλαποθού, και η Κυριακή Τζατζουλίνα. Φοβερές οι απώλειες των Οθωμανών στη Βέργα και στο Διρό.
Η μάχη αυτή και η νίκη στη Βέργα έγινε αποκλειστικά από τους Μανιάτες και τις Μανιάτισσες. Ο Κολοκοτρώνης δεν πρόφτασε να βοηθήσει.
Γράφει ο ιστορικός Διονύσιος Κόκκινος: για μια Μανιάτισσα που βρισκόταν στο σώμα του Κυριακούλη Μαυρομιχάλη «έτρεχε διαρκώς από ένα προμαχώνα στον άλλο και μοίραζε πολεμοφόδια. Ήταν Μανιάτισσα – γράφει – και ονομαζόταν Σταυριάνα Σάββαινα. Υψηλή, μαυριδερή, ανδρογυναίκα, σαράντα χρόνων με θάρρος αλόγιστον, ακατάβλητη ψυχή του πολέμου». Αυτή ήταν χήρα με 4 παιδιά, οι Τούρκοι είχαν σκοτώσει τον άντρα της. Η Σταυριάνα είχε καταταχθεί στο σώμα του οπλαρχηγού Κυριακούλη Μαυρομιχάλη και πολέμησε στα Τρίκορφα, στο Πέτα και στη μάχη της Βέργας. Πήρε το βαθμό του Ταγματάρχη. Στον Αλμυρό, στο οχύρωμα της Βέργας βρίσκεται και η Σταυριάνα Σάββαινα. Διρός και Βέργα χτυπιούνται από τους Αιγύπτιους που πρόλαβαν και έκαψαν δύο έρημα χωριά, τον Πύργο και τη Χαριά. Οι γυναίκες με πέτρες και δρεπάνια καταδιώκουν τον εχθρό και τον ρίχνουν στη θάλασσα.
Από τις «δρεπανηφόρες του Διρού» ξεχωρίζει κατά τον Σπυρίδωνα Τρικούπη, το κατόρθωμα της Πανωραίας Βοζίκη, που υπερασπίστηκε ακόμη και τον πατέρα της που θέριζε ανύποπτος το χωράφι. Και το δημοτικό τραγούδι μοιρολόγι δίνει το ανακοινωθέν της νίκης:
Μόνο τα γυναικόπαιδα
και γέροντες ανώφελοι
γιατ’ ήτο θέρος, βρέθηκαν
με τα δρεπάνια στα λουτρά.
Καθόλου δε δειλιάσασι
καθόλου δεν τρομάξασι
Και ο Κωνσταντίνος Μαυρομιχάλης, πρωταγωνιστής και αυτός μαζί με τον Ιωσήφ, επίσκοπο Μαΐνης Βονδικλάρη, απευθυνόμενος στις δρεπανηφόρες Μανιάτισσες λέει:
«Εύγε σας, ματαεύγε σας,
γυναίκες, άντρες γίνετε
σαν αντριωμένες μάχεστε
σαν Αμαζόνες κρούετε»
(Απόσπασμα)

O Ιμπραήμ συγκρούεται με τον Αρχιστράτηγο Θεόδωρο Κολοκοτρώνη.



1825 - 1826

Ο Αιγύπτιος Στρατηλάτης Ιμπραήμ διασχίζει την Ελλάδα σκορπίζοντας το θάνατο και την ολική καταστροφή. Η Ελλάς σπαράσσεται από τον δεύτερο εμφύλιο που θέτει σε μεγάλη κρίση τον αγώνα. Αν μπορείτε, σας παρακαλώ, ασχοληθείτε και μάθετε ποίοι και γιατί προκάλεσαν τους εμφύλιους αυτούς σπαραγμούς και κυρίως τον δεύτερο και σπουδαιότερο. Όχι πάντως οι Μανιάτες που δεν είχαν καθ' όλην την διάρκειά του καμία απολύτως ανάμιξη. Από τις αρχές του 1825 που φθάνει στην Πελοπόννησο ο Ιμπραήμ με κέντρο την Μεθώνη αρχίζει να οργανώνει την επέλασή του. Η Ελληνική Κυβέρνηση συγκεντρώνει τα στρατεύματά της έξω από την Μεθώνη στο Κρεμύδι περίπου 4500 άνδρες. Της εκστρατείας αυτής ηγήθη ο πρόεδρος της Κυβερνήσεως Κουντουριώτης και εν συνεχεία ο Δημήτρης Σκούρτης. Αρχηγοί των στρατευμάτων ήταν ο Καρατάσος, ο Τζαβέλας, ο Μπότσαρης, ο Δράκος, ο Καραϊσκάκης και άλλοι. Τον Απρίλιο έφθασε στο Κρεμύδι και ο Μαυροκορδάτος και οργάνωσαν την μάχη του Κρεμυδίου που παρετάχθησαν 3.250 Έλληνες και 3.000 Αιγύπτιοι.

Η μάχη αυτή υπήρξε καταστροφική για τους Έλληνες, με 500-550 νεκρούς και πάρα πολλούς αιχμαλώτους. Μετά την καταστροφή οι στερεοελαδίτες καπεταναίοι που σας προανέφερα με τους άνδρες τους έφυγαν βεβιασμένα για την Στερεά παρά τις παρακλήσεις της Κυβερνήσεως. Έτσι ο Ιμπραήμ ανενόχλητος προελαύνει προς το Ναυαρίνο, τη Σφακτηρία, το Νιόκαστρο, με στόχο την Τριπολιτσά. Μόνον στο Μανιάκι ο Παπαφλέσσας με πολλούς Μανιάτες ανθίσταται αφού κατά την διάρκεια της νύκτας όπως αναφέρει ο Φραντζής πολλοί ελιποτάκτησαν.

Όλοι οι Μανιάτες καπεταναίοι, ο Πουλικάκος, ο Πιέρος Βοϊδής, ο Θανασούλης Καπετανάκης εφονεύθησαν μαχόμενοι. Αρχιστράτηγος είχε ορισθεί ο Θ. Κολοκοτρώνης. Από το Μανιάκι ο Ιμπραήμ γυρίζει στην Καλαμάτα, την κατέλαβε, την επυρπόλησε όπως και τον Αρμυρό και τις Κιτριές. Δεν προχώρησε όμως προς τη Μάνη, αλλά συνέχισε την πορεία τους προς την Τριπολιτσά.

Ο Κολοκοτρώνης έχει συγκεντρώσει 3.000 άνδρες για να εμποδίσει τον Ιμπραήμ. Στις 6 Ιουνίου οι Έλληνες αδυνατούν να τον συγκρατήσουν, εγκαταλείπουν τις θέσεις τους και ο Ιμπραήμ χωρίς καμία πια αντίσταση μπήκε στην Τριπολιτσά στις 7 Ιουνίου.

Αφού ξεκούρασε το στρατό του πορεύεται προς Ναύπλιο, Άργος κλπ. Προασπιστές του Ναυπλίου ο Δ. Υψηλάντης, ο Κ. Μαυρομιχάλης, ο Μακρυγιάννης που με τους πολεμιστές τους τον απέκρουσαν αναγκάζοντάς τον να στραφεί προς το Άργος το οποίο και κατέλαβε ευκόλως.

Επιστρέφει στην Τριπολιτσά στις 14 Ιουνίου. Στο Παρθένι καραδοκεί ο Κολοκοτρώνης με τον Πλαπούτα με αξιόμαχο σώμα 3.300 ανδρών, τον καρτερούν, όταν εμφανίζεται όμως φόβος μεγάλος επικρατεί, εγκαταλείπουν οι Έλληνες υπό τον Κολοκοτρώνη και αποσύρονται, και όπως και στη Δραμπάλα επικαλούνται ότι ήταν ακατάλληλη και αυτή η θέση για τη μάχη. Ερώτηση, γιατί τάχα, την είχαν επιλέξει;

Το ίδιο συνέβη ολίγον αργότερα στα Τρίκορφα που δεν μπόρεσαν να αντισταθούν στον Ιμπραήμ. Λέει ο Φραντζής για το Παρθένι: "ιδόντες τον Ιμπραήμην επανερχόμενον, απεσύρθησαν, μη ούσης της θέσεως καταλλήλου δια μάχην"... Όταν δε έφυγε ο Ιμπραήμ για το Μεσολόγγι, ο Κολοκοτρώνης σκέφθηκε ότι θα ήτο εύκολος η κατάκτησις της Τριπολιτσάς αφού εφρουρείτο από 1200 μόνο άνδρας. Στις 8 Ιανουαρίου έγινε η απόπειρα αλλά απέτυχε και αυτή.

Σας κούρασα με αυτή την επί τροχάδην επισκόπηση της τραγικής εκείνης περιόδου για να σας προβληματίσω για το ποιος τελικά πολέμησε τον Ιμπραήμ; Χωρίς κανέναν δισταγμό σας λέω, κυρίως οι Μανιάτες.

Για καιρό σχεδιάζει την εκστρατείαν κατά της Μάνης με στόχο την "...καταστροφή της Σπάρτης και την ταπείνωσή της, να αφανίση την δύναμιν την τρομερήν εκείνην Μανιατών, τα δε λοιπά ολίγα μέρη της Πελοποννήσου ήτο πλέον παίγνιον".

Δανείστηκα την προαναφερθείσα φράση από το σπουδαίο δοκίμιο του Δικαίου Βαγιακάκου ΜΑΝΙΑΤΑ Α'. Όπως μας πληροφορεί ο Μουρτζίνος επιλέγεται ως τόπος αντιστάσεως η θέσις Αλμυρός μέχρις ότου διαφανούν οι προθέσεις του για τον δρόμο που θα ακολουθήσει... Ει μεν δοκιμάσει να εισβάλει εις τα όρια της Σπάρτης δια να καταπατήσει το έδαφος αυτής θέλει διαφεντεύσωμεν αυτό μέχρι τελευταίας πνοής μας κλπ. κλπ., οχυρώνουν στο Αλμυρό [...] πετρόκτιστη Βέργα, ένα περίπου μίλι από τη θάλασσα μέχρι το Καστράκι και ύψους δύο περίπου μέτρων και περίμεναν τα Αιγυπτιακό στίφη ενώ ο Γιωργάκης Μαυρομιχάλης στέλνει μία απειλητική επιστολή του Ιμπραήμ στην Εφορία της Σπάρτης στην Καρδαμύλη και ιδού η απάντησις: ..."από ημάς τους ολίγους Έλληνας της Μάνης και τους λοιπούς Έλληνας τους ευρισκομένους εις αυτήν. Προς τον Ιμπραχήμ πασάν της Αιγύπτου. Ελάβομεν το γράμμα σου, εις το οποίον είδομεν να μας φοβερίζεις ότι, αν δεν σου προσφέρωμεν την υποταγήν μας, θέλει εξολοθρεύσει τους Μανιάτας και την Μάνην. για τούτο και ημείς, σε περιμένομεν με όσας δυνάμεις θελήσης. Οι κάτοικοι της Μάνης γράφομεν και σε περιμένομεν".

Το νέο Μολών Λαβέ. Στις 22 Ιουνίου οι Αιγύπτιοι επιτίθενται στη Βέργα με άτακτους, και αφού απωθούνται επιτίθεται ο τακτικός στρατός με ευρωπαίους αξιωματικούς, οι απώλειές τους είναι μεγάλες, οι στρατιώτες απειλούνται με θάνατο αν υποχωρήσουν και οι Μανιάτες πολεμούν μέχρι τις απογευματινές ώρες λυσσαλέα. Αρχίζουν όμως να λείπουν τα πολεμοφόδια όταν η εξυπνάδα και το θάρρος μιας ομάδας Σκυφιάνων, έρποντες καταφέρνουν να βρεθούν στα νώτα των Αιγυπτίων, όπου κυρίως πανικοβάλλονται και υποχωρούν καταδιωκόμενοι μέχρι την Αγία Σιών.

Ο Ιμπραήμ έξαλλος διατάσσει την επιβίβαση 3.500 ανδρών σε πλοία που είχε στην Καλαμάτα, κι έτσι να βρεθεί στα μετόπισθεν των Μανιατών που ευρίσκοντο στη Βέργα. Έτσι το ξημέρωμα της 23 Ιουνίου έφθασε στο Δηρό και άρχισε να αποβιβάζει τα στρατεύματά του με δυσκολία διότι και λιμάνι δεν υπήρχε και το μέρος ήτο πετρώδες και δύσβατο. Οι πρώτοι στρατιώτες ανηφόρησαν προς τον Πύργο κι εκείθε προς το Μοναστήρι της Φανερωμένης και την Καφιόνα περίπου, 300. Οι γυναίκες που θέριζαν και οι γέροντες ξαφνιάστηκαν αλλά γρήγορα συνήλθαν, εκτύπησαν τις καμπάνες και με ότι όπλα είχε ο καθένας και οι γυναίκες κυρίως με τα δρεπάνια επέπεσαν κατά των εισβολέων και με ηρωισμό και αυταπάρνηση τους έτρεψαν εις φυγήν. Από τους 300 στρατιώτας που είχαν προχωρήσει και πέραν του Πύργου επέστρεψαν περίπου 60. Πολλοί επιβιβάσθησαν στα πλοία και μερικοί ανηφόρισαν προς Αρεόπολη που όμως στα Τραλαπιάνικα απωθήθησαν με σφοδρότητα και με πολλές απώλειες. Ο περίπλους της Μάνης από τον Ιμπραήμ συνεχίστηκε με μία προσπάθεια προς κατάληψη του Κότρωνα που τελικά με την βοήθεια ενός νέου εφιάλτη του Μπόσινα επιχειρεί την κατάληψη του Πολυαράβου όπου χάρι της πανουργίας του Σταθακάκου να φονεύση τον Μπόσινα και των υπολοίπων Μανιατών να πολεμούν σαν θηρία εγράφη το τέλος της τραγωδίας του Ιμπραήμ.

Η σημασία στρατηγική και πολιτική, της Βέργας, του Δηρού και του Πολυαράβου είναι αποφασιστική και καθόρισε τις εξελίξεις.

Αν ο Ιμπραήμ καταλάμβανε τη Μάνη, εξησφάλιζε τον έλεγχο της Πελοποννήσου κάτι βεβαίως αυτό θα εσήμανε και το τέλος της ούτως ή άλλως ευρισκόμενης σε κρίση, επαναστάσεως. Δεν θα εγίνετο η επέμβαση των Μεγάλων Δυνάμεων και όλες οι θυσίες του ξεσηκωμού θα απέβαιναν μάταιες για έναν αγώνα που χάθηκε χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσμα στην απελευθέρωση του Γένους των Ελλήνων.

Μετά τη Βέργα, το Δηρό και τον Πολυάραβο οι συγκρούσεις Ελλήνων και Τούρκων ήταν μικρές και άνευ σημασίας και όπως προσφυώς λέει ο Α. Κουτσιλιέρης, Από τον Αλμυρό ξεκίνησε και στον Αλμυρό ετερματίσθη ο Εθνοσωτήριος Αγώνας.

Ο Φραντζής εκθέτει τα γεγονότα της Βέργας και του Δηρού με μοναδικό τρόπο και ο Τρικούπης του Πολυαράβου. Έκτοτε κανείς δεν αναφέρεται πια στα ιστορικά αυτά γεγονότα που σφράγισαν τον Αγώνα του Γένους και προσδιόρισαν την εξελικτική πορεία του Έθνους. Και γι' αυτό αν κάτι πρέπει να κάνουμε οι Μανιάτες είναι να φροντίσουμε να αποκατασταθεί η ιστορική αλήθεια. Να γίνει γνωστό τι συνεισφέραμε στον αγώνα και τι πίκρες, απογοητεύσεις και εγκατάλειψη εισπράξαμε. Σας συστήνω να διαβάσετε το βιβλίο του αείμνηστου Μανιάτη Βάσου Τσιμπιδάρου "Το 1821 χωρίς Δάφνες και Στέφανα". Θα αναθεωρήσετε τις απόψεις σας.

Η Μάνη δεν ζητάει τίποτε, δεν θέλει τίποτε...

Οι θυσίες για το έθνος και το γένος είναι καθήκον για τη Μάνη...

Η υποκριτική Ελληνική Ιστορία όμως οφείλει στη Μάνη μία μεγάλη και ειλικρινή συγγνώμη..."
ΠΗΓΕΣ:Καθηγητής Μιχάλης-Θαλής Πουλαντζάς.

Δευτέρα 23 Φεβρουαρίου 2009

ΟΙ ΣΤΡΑΤΗΓΟΙ ΚΑΝ. ΔΕΛΗΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΙ ΚΑΡΑΤΑΣΟΣ ΜΕ ΤΟ ΓΑΤΣΟ ΜΕΤΑΚΙΝΟΥΝΤΑΙ ΑΠΟ ΠΛΑΚΑ ΠΡΟΣ ΔΕΡΒΕΝΑΚΙΑ.




ΚΑΝΕΛΛΟΣ ΔΕΛΗΓΙΑΝΝΗΣ- ΚΑΡΑΤΑΣΟΣ-ΓΑΤΣΟΣ



«Κατά την μάχην του Πέτα ο Καρατάσιος συνέπραξεν με τα τμήματα του Κανέλλου Δεληγιάννη, του Βαρνακιώτη , των αδελφών Στράτου, του Μακρή και του Δήμου Τσέλιου, αλλά η ατυχής εκείνη έκβαση της Μάχης και η επελθούσα διάλυσις των ελληνικών δυνάμεων ανάγκασε τον Καρατάσιον και τον Γάτσον να υποχωρήσουν εις Λαγκάδαν του Μακρυνόρους μαζί με τον Δεληγιάννην, τον Γιατράκον και τον Ίσκον, ένθα παρέμειναν ως φρουρά.
Μετά εικοσαήμερον ο Κανέλλος Δεληγιάννης, επειγόμενος να επιστρέψει εις Πελοπόννησον ένεκα εισβολής του Δράμαλη, μαζί με τον Καρατάσιον και τον Γάτσον ανεχώρησαν εκ Μακρυνόρους και περί τα μέσα Ιουλίου έφθασαν εις τα Λαγκάδια της Τριπόλεως πατρίδα των Δεληγιαννέων.
Κατά την μάχην των Δερβενακίων ο Γάτσος επί κεφαλής εκατοντάδος άλλων πολεμιστών εκ Μακεδονίας, κατά το πλείστον παλαιών συνεργατών, συνέπραξε με τον Γενναίον Κολοκοτρώνην αγωνισθείς ανδρειότατα και αποσπάσας τον θαυμασμόν των Πελοποννησίων και συμβαλών ούτω μεγάλως εις την επιτευχθείσαν εκεί πρώτην σοβαράν νίκην εν Πελοποννήσω κατά του Μαχμούτ Δράμαλη. Μετά την μάχην των Δερβενακίων ο Δεληγιάννης με τον Καρατάσιον και τον Γάτσον μετέβησαν εις την Τριπολιτσάν, όπου είχε την έδρα της η Πελοπονησιακή Γερουσία. Εκεί ο Γάτσος επειγόμενος να επιστρέψει εις την Σκίαθον, δια να πληροφορηθεί, αν η εν Ναούση αιχμαλωτισθείσα οικογένειά του ευρίσκετο εν ζωή, ανεχώρησε με 48 συντρόφους του διά το Γενικόν Στρατόπεδον ( Πελοποννήσου), που παραμείνας επί τινας ημέρας και λαβών μέρος είστινας μάχας κατηυθύνθη τελικώς εις Σκίαθον. Ο Καρατάσιος παρέμεινεν εις Τριπολιτσσάν εντολή της Κυβερνήσεως, παρόλον ότι και αυτός επείγετο ν’ αναχωρήσει εις τας Βορείους Σποράδας, όπου είχον συγκεντρωθεί οι περισσότεροι των Βορειοελλαδιτών πολεμιστών μετά των οικογενειών των, μετά πάροδον δε ημερών τινων μεταστάθμευσεν εις το Άργος, ίνα συμπράξει με την υπό τους Δεληγιανναίους δύναμιν εις την οσονούπω αρχομένην πολιορκίαν του Ναυπλίου. Εις την μάχην την γενομένην πλησίον των Μύλων του Ναυπλίου μεταξύ της Τίρυνθος,-Λάλουκα-Δαλαμάρας, ήτις τελικώς απέβη υπέρ των ελληνικών όπλων, τόσον ο Γερο Καρατάσος, όσον και ο υιός του Τσιάμης επεδείξαντο ηρωϊσμόν προκαλέσαντα τα ευμενή σχόλια των Πελοποννησίων ηγετών, κατά τα τέλη δε του Αυγούστου του 1822, βλέπων ότι δεν ήτο απαραίτητος εις την πολιορκίαν του Ναυπλίου, ητήσατο παρά της κυβερνήσεως την άδειαν να αναχωρήσει με τους άνδρας του ανερχομένους εις τετρακοσίους δια την Σκίαθον, ήτις και παρασχέθη. Μαζί με τον Κανέλλον Δεληγιάννην, που η πολύμηνος συνεργασία του εις τα πεδία των μαχών είχε δημιουργήσει φιλικούς δεσμούς, απήλθεν εις τους Μύλους, ένθα επιβάς Ύδραϊκών πλοίων ανεχώρησε δια την Σκίαθον, συμπαραλαβών και τον Τούρκον σημαιοφόρον Μουχαρέμ τον οποίον ευχαρίστως παρεχώρησεν ο Δεληγιάννης δωρήσας συνάμα εις τον Καρατάσιον εξ ιδίων 5000 γρόσια δια τας ανάγκας των ανδρών του».

Αναφορά του στρατηγού Καρατάσου στο Υπουργείο Πολέμου.



Κυριακή 22 Φεβρουαρίου 2009

Αποσπάσματα γραφής του Καθηγητή Μιχάλη- Θαλή Πουλαντζά

ΒΕΡΓΑ – ΔΗΡΟΣ – ΠΟΛΥΑΡΑΒΟΣ
"α)Δεν υπάρχει "βασιλική οδός" για την επιστήμη και ελπίδα να φτάσουν στις φωτεινές κορυφές της έχουν μόνον όσοι δεν φοβούνται να κουραστούν σκαρφαλώνοντας στα απόκρημνα μονοπάτια της. Αυτά γράφει ο Καρλ Μαρξ για την επιστήμη.
Αυτά θα προσπαθήσω να υπηρετήσω, σήμερα, μαζί σας μιλώντας για την "επιστήμη" της ιστορίας, για την ιστορική πραγματικότητα και για την αποκατάσταση που πρέπει να γίνει στην ιστορική αλήθεια. Η αντικειμενική κριτική της όποιας ιστορίας προϋποθέτει την όσο γίνεται πληρέστερη γνώση της ιστορικής αλήθειας και της πραγματικής δράσης των ιστορικών προσώπων.
Ας θυμηθούμε τον Πολύβιο που μας λέει ότι "...εξ ιστορίας αφαιρεθείσης της αληθείας το καταλειπόμενον ανωφελές γίνεται διήγημα" (Α' 15). Έτσι λοιπόν η ιστορία δεν είναι και δεν πρέπει να είναι μόνον έκθεσις γεγονότων και ημερομηνιών αλλά κυρίως έρευνα και του πολιτισμού μιας χώρας και της ευθύνης στην εθνική παρακαταθήκη που αφήνεται στους επερχόμενους. Αυτήν την ιστορία πρέπει να την διακρίνει ευθύνη στην αποτίμηση του παρελθόντος, αντικειμενικότης στον χαρακτηρισμό γεγονότων και προσώπων στην ιστορική αναδρομή και εξαγωγή χρηστών και ωφέλιμων συμπερασμάτων γύρω από την πολιτικοεθνική σκέψη και την ιστορική δράση προσώπων που διαμόρφωσαν το ιστορικό χθες εν τόπω και χρόνω για την επιβίωση του έθνους και το λαμπρόν μέλλον του.
Τέτοια ιστορία δεν γράφτηκε ποτέ για την Μάνη και τους Μανιάτες.
Σε κανένα σχολικό βιβλίο δεν αναφέρεται ρητά και κατηγορηματικά η συνεισφορά της Μάνης. Συνεισφορά χωρίς αποδέκτη δεν υπάρχει. Με δεδομένη τη συνεισφορά της Μάνης στους αγώνες του γένους που μπορούμε να την προσδιορίσουμε τοπικά και χρονικά και επειδή γνωρίζουμε γραφή και ανάγνωση μπορούμε να πούμε ότι "πρόσφεραν συνεισφορά", τότε οι ιστορικοί θα έπρεπε να μας κατονομάσουν και τον αποδέκτη της συνεισφοράς της Μάνης στους αγώνες του Γένους. Δεν το έκαναν χθες και δεν το κάνουν και σήμερα. Άρα ο διακεκριμένος ιστορικός πολιτισμός που αποδέχονται οι άλλοι για μας τους Μανιάτες δεν έχει τον ίδιο συντελεστή πραγματικότητος.
Έτσι λοιπόν για μας, για τη Μάνη δεν μπορούμε να κρύψουμε από τους εαυτούς μας ότι η γνώση του ιστορικού μας –του πρόσφατου- πολιτισμού είναι πολύ φτωχή, σχηματική και ότι και το πνευματικό και το αισθητικό περιεχόμενο δεν παρουσιάζει μεγάλο ειδικό βάρος.
Στον "ιστορικό πολιτισμό μας" τον καθημερινό οι Μανιάτες αντιμετωπίζονται με σαρκασμό και ειρωνικά σχόλια. Ακόμη και στα επίσημα μνημολόγια η Μάνη "αγνοείται" ή σχεδόν.


β) Δεν υποστηρίζω ότι οι Μανιάτες ήταν άγιοι, ηθικοί, άμεμπτοι. Όχι. Ασφαλώς δεν ήταν. Πρέπει όμως να τους δούμε, να τους ερευνήσουμε και να τους αξιολογήσουμε μέσα από την ιστορική συγκυρία και να τους κατατάξουμε όπως τους πρέπει για τη "συνεισφορά" από τους αγώνες και τις θυσίες.
Διαβάστε και δεν θα βρείτε ούτε μία μάχη σε όλη την τότε Ελλάδα που να μην πολεμούν και πεθαίνουν Μανιάτες. Ούτε μία. Διαβάστε τον πολύπαθο αγώνα και προσπαθήστε να μετρήσετε πόσοι Μαυρομιχαλαίοι έχουν σκοτωθεί. Πολλοί, πάρα πολλοί που δεν μπορείτε να τους μετρήσετε.
Όμως η ιστορία μας είναι γραμμένη από ζηλωτές, από υποτακτικούς, από παρίες. Από τον Φωτάκο, τον Οικονόμου, τη Σπηλιάδη μαθαίνουμε όσα θέλουν να μάθουμε. Γιατί κρίνονται και κατακρίνονται οι Μανιάτες μόνον; Οι άλλοι καπεταναίοι και Στρατηγοί είναι πέρα και πάνω από κάθε υποψία; Ο Αναγνωσταράς, ο Κολοκοτρώνης, ο Πλαπούτας, ο Πανουργιάς, ο Καραϊσκάκης, οι Μποτσαραίοι, ο Γκούρας, ο Διοβουνώτης και τόσοι άλλοι γιατί έχουν αγιοποιηθεί; Ποια ιστορία τους έκρινε; Όχι βέβαια αυτή που κρίνει τη Μάνη και τους Μανιάτές. Εγώ δεν γνωρίζω καμία τέτοια ιστορία να διδάσκεται. Γνωρίζω τους προαναφερθέντας που ασχολήθηκαν κυρίως με την υστεροφημία του Στρατηγού. Δεν διαβάζω πουθενά τον Κανέλλο Δηληγιάννη, τον Finley, τον Βλαχογιάννη, τον Κασομούλη, κάπου-κάπου τον Παπαρρηγόπουλο. Βεβαίως πανταχού παρών ευρίσκεται ο Κορδάτος, ο Βουρνάς κι άλλοι "διανοούμενοι" που υπηρετούν μία συγκεκριμένη ιδεολογικο-πολιτική γραμμή.
Υπάρχει διαστρέβλωση της ιστορίας και υπάρχει και μία υπερβολική και παραβατική ενασχόληση από ευφάνταστους δημοσιογραφίσκους του ηλεκτρονικού κυρίως χώρου, ψευδοϊστορικούς, ταγούς της κατανάλωσης και του Μάρκετινγκ με "σταγόνες ιστορίας" ανιστόρητης."

Τετάρτη 18 Φεβρουαρίου 2009

Πετρόμπεης-Προκήρυξη-"Μεσσηνιακή Γερουσία"-Χάρβαρντ-Αμερική.

"Στις 17 Μαρτίου 1821, ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης κήρυξε την επανάσταση στη Αρεόπολη και στις 23 Μαρτίου, επικεφαλής σώματος δυο χιλιάδων Μανιατών, μπήκε και κατέλαβε την Καλαμάτα, ενώ ο βοεβόδας Σουλεϊμάν Αρναούτογλου και η τουρκική φρουρά παραδόθηκαν άνευ όρων.

Στις 25 Μαρτίου συγκροτήθηκε η «Μεσσηνιακή Γερουσία» ή «Μεσσηνιακή Σύγκλητος», η πρώτη διοικητική οργάνωση του επαναστατημένου Ελληνισμού, η οποία και έστειλε την Ιστορική προκήρυξη στις αυλές της Ευρώπης. Η Γερουσία αυτή, στην οποία συμμετείχαν εκτός από τον πρόεδρο Μαυρομιχάλη, δώδεκα ακόμη γνωστοί αγωνιστές, απηύθυνε προκήρυξη προς τις ευρωπαϊκές αυλές, στην οποία, αφού εξέθετε τους λόγους που οδήγησαν στην Επανάσταση, κατέληγε με τη φράση: «Η Ελλάς, εκ της οποίας και υμείς εφωτίσθητε, απαιτεί όσον τάχος την φιλάνθρωπον συνδρομήν και δια χρημάτων και δια όπλων και δια συμβουλής, της οποίας εσμέν ευέλπιδες ότι θέλομε ν’ αξιωθή και ημείς θέλομεν σας ομολογεί άκραν υποχρέωσιν και εν καιρώ θέλομεν δείξει και εμπράκτως την υπέρ της συνδρομής σας ευγνωμοσύνην μας». Προκήρυξη επίσης απηύθυνε ο Μαυρομιχάλης ως πρόεδρος της Μεσσηνιακής Γερουσίας και προς τους Αμερικανούς, η οποία με τη φροντίδα του Αδαμαντίου Κοραή, μεταφρασμένη στην αγγλική γλώσσα, στάλθηκε στο φιλέλληνα καθηγητή του Χάρβαρντ Έντουαρντ Έβερεττ και δημοσιεύτηκε στις αμερικανικές εφημερίδες.

Δυο μήνες αργότερα, το τελευταίο δεκαήμερο του Μαΐου, συνήλθαν στη μονή Καλτετζών, στα σύνορα Λακωνίας και Αρκαδίας, ηγετικές προσωπικότητες της Πελοποννήσου, που ίδρυσαν την «Πελοποννησιακή Γερουσία». Στη συνέλευση αυτή πρόεδρος εκλέχτηκε ο Μαυρομιχάλης. Στην Α’ Εθνική Συνέλευση στην Επίδαυρο (Δεκ. 1821) ο Μαυρομιχάλης εκλέχτηκε αντιπρόεδρος του Βουλευτικού και ως το τέλος του Αγώνα κατέλαβε σημαντικά αξιώματα στην πολιτική διοίκηση. Συγκεκριμένα, υπήρξε πρόεδρος της Β’ Εθνικής Συνέλευσης (1823), πρόεδρος του Βουλευτικού (1823), πρόεδρος του Εκτελεστικού (1823), μέλος της Διοικητικής Επιτροπής της Ελλάδος (1826) κ.ά.




Στρατιωτική Δράση-Νίκησε τον Ιμπραήμ-Κράτησε τη Μάνη ΕΛΕΥΘΕΡΗ.

Η στρατιωτική δράση του Πετρόμπεη υπήρξε επίσης αξιόλογη. Πήρε μέρος στη πολιορκία της Τριπολιτσάς, όπου έστησε το στρατόπεδό του στη μεσημβρινή πλευρά του κάστρου, «εις απόστασιν βολής τυφεκίου», στις επιχειρήσεις για την απόκρουση του Δράμαλη το καλοκαίρι του 1822, όπου και βρίσκουμε τον Πετρόμπεη να κρατάει τους Μύλους και τέλος, η άλωση του κάστρου του Άργους. Το Νοέμβριο του 1822 στη διάρκεια της πρώτης πολιορκίας του Μεσολογγίου, ο Πετρόμπεης, μαζί με τον Α. Ζαΐμη, τον Κ. Δελιγιάννη και τον Α. Λόντο, αποβιβάστηκε με 500 ένοπλους Μανιάτες στο Δραγαμέστο, για να αποκόψει το δρόμο επικοινωνίας του εχθρού, κατέλαβε την Κατοχή και διέλυσε τα τουρκικά σώματα που στρατοπέδευαν στις όχθες του Αχελώου. Μετά τη λύση της πολιορκίας ξαναγύρισε στο Μοριά και πήρε μέρος στην Εθνοσυνέλευση του Άστρους, που τον εξέλεξε μέλος του Νομοτελεστικού. Ακολούθησαν οι εμφύλιοι πόλεμοι στο Μοριά, όπου ο Πετρόμπεης δεν έλαβε μέρος και προσπάθησε να συμφιλιώσει τους αντιμαχόμενους.

Κατά την εισβολή του Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο ο Πετρόμπεης, μολονότι ψυχικά τραυματισμένος από το θάνατο στις πολεμικές επιχειρήσεις των γιων του, Ηλία Μαυρομιχάλη στα Στύρα της Εύβοιας και Ιωάννη στο Νεόκαστρο, καθώς και του αδελφού του Κυριακούλη Μαυρομιχάλη στη Σπλάντζα της Ηπείρου, οργάνωσε την άμυνα της Μάνης και απέτρεψε την κατάληψή της από τους Τουρκοαιγυπτίους."

Η ΠΟΜΠΗ ΤΩΝ ΗΡΩΩΝ ΕΙΣΕΡΧΕΤΑΙ ΣΤΗ ΣΙΑΤΙΣΤΑ.



Β)"Στην πομπή των ηρώων που πορεύονται
προς τη
Σιάτιστα, προστίθενται δυο γυναίκες. Στο πρόσωπό τους ακτινοβολεί η Γαλήνη του θριάμβου. Γιατί φέρουν μέσα τους σκοτωμένο το δήμιο των ηρώων και την πολύχρονη τυραννία. Είναι οι Σιατιστινές μητέρες του Θεοχάρη Τουρούντζια και των αδελφών Εμμανουήλ, Καστοριέων, των τριών συντρόφων του Ρήγα από τους εφτά που συμμαρτύρησαν για τη λευτεριά. Το ανήσυχο βλέμμα τους σηματοδοτεί την προσμονή της δικαίωσης των Αθανάτων στην πατρίδα τους. Στην πάνδημη υποδοχή των ηρώων πρωτοστατούν οι πρόκριτοι και προπάντων ο Λογοθέτης και ο Νιόπλιος με τα παλικάρια τους. Τελευταίος κλείνει την πομπή των αθανάτων ο αγωνιστής του ’21 Γιάννης Κώνστα Κασομούλης. Ο ήρωας των μαχών Μονής Δοβρά και Γάστρας. Ο υπερασπιστής της Ιεράς πόλης του Βορρά, Νάουσας. Κρεμασμένο στα στήθη του φέρει ως παράσημο ανδρείας τα τραύματά του, ως ανεξίτηλο ηθικό γέρας του ΙΕΡΟΥ ΑΓΩΝΑ ΤΟΥ 1821 ως αιώνια μνήμη του ολοκαυτώματος της Νάουσας. «ΤΗΣ ΗΡΩΙΚΗΣ ΠΟΛΗΣ», της Μακεδονικής γης.
Άκρως τιμητικό το κληροδότημα των θυσιασθέντων Σιατιστέων στον αγώνα της Εθνικής Παλιγγενεσίας. Βαρύ όμως προβάλλει και το χρέος της ανταπόκρισης της πατρίδας, της προμαχούσας Σιάτιστας, με πράξεις ίσου αξιολογικού μεγέθους, αντίστοιχο με εκείνο το της θυσίας. Οι ήρωες αυτοί του ’21, αγωνίσθηκαν στη Σιάτιστα, ΝΑΟΥΣΑ, Σέρρες, Βέρμιο, Όλυμπο, Ασπροπόταμο, Τρίπολη, Ναύπλιο, Άργος, Ρούμελη, ΨΑΡΑ, ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ. Περιμένουν τη δικαίωση. Την αναγνώριση."

Η ΣΙΑΤΙΣΤΑ ΥΠΟΔΕΧΕΤΑΙ ΤΟΥΣ ΗΡΩΕΣ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΛΛΙΓΕΝΕΣΙΑΣ.




A)Άπλωσε σαν αετός τις φτερούγες σου, στον καίριο χρόνο και δέξου και τους δικούς σου ήρωες, «ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΛΙΓ ΓΕΝΕΣΙΑΣ» να συνεχίσουν τον αιώνιο ύπνο, στο χώρο της πατρίδας, κοντά στους υπερασπιστές που σε κράτησαν όρθια στα αρπακτικά ληστρικά βλέμματα και στις λυσσώδεις Αλβανικές επιδρομές. ΠΡΟΜΑΧΟΥΣΑ ΤΟΥ ΒΟΡΡΑ. ΠΡΟΜΑ ΧΟΥΣΑ ΣΙΑΤΙΣΤΑ. Ήταν λίγοι, διαλεχτοί, 300 στο σπαθί και χίλιοι στο ντουφέκι. Όμως, να ΄τοι φθάνουν για την ανάστα ση οι παλιννοστούντες ξενιτεμένοι ήρωες. Πρώτοι ανηφο ρίζουν από τις «Μπότσ(ι)κες» για τη σύναξη στο περιβόλι τ’ ουρανού οι εις τα Μητρώα των αγωνιστών του 1821 αναγρα φόμενοι Σιατιστείς:
51. Κασομούλης Κώστας (σελ. 58, 1.0008). Μακεδονία. Έπεσε μαχόμενος, η δε οικογένειά του συνελήφθη αιχμάλωτος. Πρώτη. Αρ. Π.Μ. 2009, Συν. 76.
89. Σιατιστεύς Γεωργ. Αναστάσιος (σελ. αρ. 2839). Μακεδών. Κάτοικος Δωρίδος. Υπηρέτησε κατά τον Αγώνα, παρευρεθείς εις διαφόρους μάχας και πολιορκίας. (Συν. 380). Τάξις, ΕΒΔΟΜΗ (Αξιωματικός).
3. Λασπ(ι)άς Νικόλαος (σελ. 8, αριθ. 69). Μακεδονία. Είς των προκρίτων της Μακεδονίας. Μέλος της Φιλικής Εταιρείας. Διατελών πλησίον των κατά τον Αλή Πασσά πασσάδων ειδοποίει τους Έλληνας δια τα κινήματα (κινήσεις) Οθωμανών [κατά] μίαν δε τοιαύτην ειδοποίησιν φωραθείς εφυλακίσθη όθεν διέφυγεν εγκαταλείψας την περιουσίαν του και υπηρέτησε τον αγώνα καθ’ όλον το διάστημα. Δευτέρα.

Ακολουθούν ο ήρωας του Ολοκαυτώματος των Ψαρών, Νιάνιος Τουρούντζιας, ο Συνταγματάρχης Π/Ζ, Ν.Κ. Κασομούλης, ο Μήτρος Κ. Κασομούλης, ήρωας της Εξόδου του Μεσολογγίου, ο ανθυπολοχαγός Γεώργιος Κώνστα Κασομούλης, που έπεσε μαχόμενος στη Φθιώτιδα. Επεται ο Κώνστας Νικολάου Κασομούλης, ενδεδυμένος με τη στολή του Ανθυπολοχαγού της λεύτερης Ελλάδος."

O Μιχάλης Λαγουδάκος γράφει για τον Καρατάσο:


"Σε ενίσχυση των Ελληνικών δυνάμεων κατέ φθασε ορμώμενος από την Περιοσχή Βερμίου Ναούσης ο «Κολοκοτρώνης του Βορρά» υπέρ εξηκοντούτοις Τάσος Καρατάσος. Πληγώθηκε ο εγωϊσμός του όταν έμαθε ότι τον αγνόησαν.
Στην πραγματικότητα ήταν ο πλέον άξιος, να αναλάβει την αρχιστρατηγία γιατί ήταν εμπειροπόλεμος και στη θάλασσα και στην ξηρά. Είχε πολεμίσει στη Σερβία, Νάουσα, Θεσσαλονίκη, Βέρροια, Τρίκερι, Σκιάθο και σε πολλά άλλα μέρη. Πως ήταν δυνατόν να δεχθεί μιά τέτοια προσβολή...
Ο Σκούρτης γνώριζε μόνο ναυτικά παραγγέλματα και «σουταβέντο διέταττε»,γεγονός που δημιουργούσε προβλήματα στην εκτέλεση διαταγών. Ετσι ο Καρατάσος πήρε τους υπόλοιπους διακοσίους Μακεδόνες και κατευθύνθηκε για το Νιόκαστρο για να συναντήσει τους άλλους πεντακοσίους που είχε στείλει από πρίν.
Φθάνοντας μέσα στο χωριό Σχοινόλακα στρατοπέδευσε στα λίγα σπίτια και τους στάβλους των χωρικών που του προσέφεραν κάθε βοήθεια.
Ο Ιμπραήμ όμως που γνώριζε ποιός ήταν ο Καρατάσος, είχε πληροφορηθεί τις κινήσεις του και έτσι την άλλη ημέρα 15 Μαρτίου 1825, πήγε με εξι χιλιάδες στρατό, ιππικό και καλογυμνασμένους αξιωματικούς, να αντιμετωπίσει τον Καρατάσο. Ο Καρατάσος που γνώριζε τα σχέδια του Ιμπραήμ, μετέτρεψε τους σταύλους και τα σπίτια σε πρόχειρα οχυρά και ετοιμάστηκε να τον... υποδεχθεί.
Δεν υπήρχε άλλη λύση. Έπρεπε να αντισταθεί με κάθε θυσία.
Τούτον, κατά την ταπεινή μας γνώμη, ζήλεψε αργότερα ο καλά οχυρωμένος σε Ταμπούρια Παπαφλέσσας.
Η επέτειος της νικηφόρας μάχης της Σχοινόλακας εορτάζεται κάθε χρόνο την 15ην Μαρτίου, με κάθε επισημότητα. από το 1994 από ενέργειες του Κώστα Μπαλαφούτη, βασισμένες ιστορικά σε πολλές πηγές και μελέτες.
«ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Η ΘΑΝΑΤΟΣ.»
Την 15ην Μαρτίου το πρωί, ημέρα Κυριακή, στις εννέα η ώρα,άρχισε η επίθεση.
Ο Καρατάσος τους περίμενε να φτάσουν σε απόσταση βολής. Έδωσε το σύνθημα και ακούστηκαν οι πρώτοι πυροβολισμοί Η ημέρα δεν ήταν καλή για τους αραπάδες. Ανοιξε ο ουρανός τους ασκούς του και η βροχή αχρήστεψε τις μπαρούτες τους που δεν έπαιρναν φωτιά. Ντουφεκιά δεν έρριξαν.
Ο Καρατάσος, που δεν έχασε το ηθικό του παρότι δέχτηκε τρείς επιθέσεις, ακόμη και από τον ίδιο τον Ρισβάν Μπέη, που ήταν το πρωτοπαλίκαρο του Ιμπραήμ, δεν λύγισε.
Είχε ζητήσει βοήθεια και πράγματι ήλθε, αλλά δεν την έλαβε δράση ποτέ γιατί όσοι έσπευσαν έπαθαν πανωλεθρία από το Ιππικό του Ιμπραήμ, πριν φτάσουν στο χωριό. Στις σημερινές θέσεις Μνήματα και Σκοτωμένου, έπεσαν περίπου εκατόν πενήντα Ελληνες και κανένας μέσα στο χωριό.
Συμπερασματικά, μειώθηκαν οι δυνάμεις του Ιμπραήμ
Έχασε αρκετό οπλισμό, τον οποίον απέκτησαν οι Έλληνες και τον έστειλαν στην Τρίπολη.
Αναπτερώθηκε το ηθικό των Ελλήνων που ήταν καταρρακωμένο.
Καθυστέρησαν οι επιχειρήσεις του Ιμπραήμ για είκοσι-τρείς ημέρες, ώσπου να ετοιμαστεί γιά νέα επίθεση.
Η βοήθεια που ζήτησε ο Καρατάσος ήλθε από το χωριό Κρεμμύδια μέσω Κουκουνάρας. Όταν έφτασε όμως σε απόσταση δεκαπέντε λεπτών από το χωριό ισχυρή δύναμη του ιππικού του Ιμπραήμ την απέκρουσε με αποτέλεσμα να οπισθοχωρήσει αφήνοντας αρκετούς νεκρούς. Η τοποθεσία ακόμη ονομάζεται ΣΚΟΤΩΜΕΝΟΥ. Εκεί σήμερα υπάρχουν οι τάφοι που υποθέτουμε ότι είναι των αγωνιστών που θάφτηκαν στην περιοχή. Η ερευνητική μας ομάδα επισκέφθηκε την περιοχή και φωτογράφησε τα οστά που βρέθηκαν σε πέτρινο επιφανειακό περίβλημα."

Δευτέρα 16 Φεβρουαρίου 2009

Ν.Κ.Κασομούλης-Διαμαντής Ολύμπιος-Γούλας Δράσκου- Σιάτιστα.

Το 2006, ύστερα από 170 χρόνια, ο Συνταγματάρχης Κασομούλης, με το χειρόγραφο των Στρατιωτικών Ενθυμημάτων, αποδεικνύει και αναδεικνύει μια πράξη υπεξαίρεσης, απόκρυψης, παραχάραξης ιστορικών στοιχείων και αρχαιοκαπηλείας. Το Χ.Φ. δείχνει ως δράστη τον Ιωάννη ή Γιάννη Βλαχογιάννη. Ποτέ το Χειρόγραφο δεν επιστράφηκε στο νόμιμο τότε, δεκαετία του 1930, το μικρό κληρονόμο Βαγγέλη Ανδρέου. Ποτέ το Χειρόγραφο δεν είδε τη δημοσιότητα των ανανγνωστηρίων.
Η μεταγραφή του Χ.Φ. Ν.Κ.Κασομούλη από το γράφοντα ερευνητή:
"Απ’ εκεί μετέβην εις Καστανιάν΄οπού ήτον στρατοπεδευμένος ο Κ. Διαμαντής με έως 300: στρατιώτας και ήτον και ο Γούλας Δράσκου. Ο Γούλας ήτον φίλος στενός και γνώριμος του πατρός μου από τους διαφόρους: (παλαιούς εκ της Επαναστάσεως των Μπλαχαβαίων) αγώνας των και με γνώρησεν ευθύς με τον Διαμαντήν είχα μόνον την ανταπόκρισιν και αφ’ ού (είδαμε και προσωπικώς ο ένας τον άλλον) έμαθεν ότι εγώ είμαι ο ανταποκριτής του από Σιάτισταν δεν ημπορούσεν να συμβιβάση την ηλικίαν με τα πράγματα (μ’ όλον οπού νέος και αυτός) και να πείσει τον εαυτό του (ότι είμαι εγώ ο φίλος του ανταποκριτής) εκλείσθημεν οι τρείς. έδωσα τα γράμματα, αναμένος από τον ζήλον και αυτός δεν χόρταινεν φιλώντας με και παρατηρώντας - εξηγήθημεν περί της συνελεύσεώς των και μ’ είπαν, ότι (έμειναν σύμφωνοι να πολιτευθούν τους τούρκους από το έν μέρος και να στείλουν μυστικά βοήθειαν στρατιωτικήν εις Κασσάνδραν και να ιδούν οποίας προόδους έμελλεν να κάμη το στρατόπεδον του Οδυσσέως: (κατά το ζητούνι) εις το Μακρυνόρος κατά του Χουρσίτπασιά-/ο Καρατάσιος έλειπεν πλην είχεν στείλλει εκπρόσωπόν του εις την συνέντευξιν (τον Γ. Τυράνην). –( και όλοι έδωσαν πληρεξουσιότητας εις τους δύω αυτούς: (Διαμαντήν και Γούλαν): να ανταποκρίνονται και να ειδοποιούν όλους."
«Ουδέν κρυπτόν υπό τον ήλιον».
ΠΗΓΗ: Μπενάκειον Ιδρυμα.

Ο καθηγητής Ρωμανίδης έγραψε για την ελληνική γλώσσα:

Πέμπτη, 15 Ιανουάριος 2009
ΑΡΜΑΝΟΙ-ΒΛΑΧΟΙ



Ο καθηγητής Ρωμανίδης είπε για την ελληνική γλώσσα:
«Η ιδέα ότι εις το λεγόμενον Βυζάντιον υπήρχεν ελληνική μονογλωσσία και πρακτική πολυγλωσσία είναι ευρωπαϊκός και ρωσικός μύθος. Οι βλαχόφωνοι, οι αρβανιτόφωνοι και οι ελληνόφωνοι Ρωμαίοι ανήκουν εις την παραδοσιακήν δίγλωσσον Ρωμαιοσύνην. Η βλαχική είναι η ρωμαϊκή και η ελληνική είναι η ρωμαίϊκη και η αρβανίτικη είναι η ωραιοτάτη σύνθεσις των δύο. Το ότι επεκράτησεν ως μόνη επίσημος γλώσσα η ρωμαίϊκη δεν σημαίνει ότι ηχρηστεύθη η ρωμαϊκή. Είναι αδιανόητον διά τον Ρωμηόν να ισχυρισθή κανείς οτι οι εν Ελλάδι Βλαχόφωνοι, αρβανιτόφωνοι, και ελληνόφωνοι δεν είναι είς λαός. Εάν ποτέ αφαιρεθούν οι Αρβανίται και Βλάχοι απο τον κατάλογον των ηρώων της επαναστάσεως του 1821, θα φύγη το ήμισυ τουλάχιστον των ονομάτων και μάλιστα ονόματα πατριωτών που δεν εγνώριζον καν η καλώς τα ρωμαίϊκα.»

Κυριακή 15 Φεβρουαρίου 2009

Και ο Γιάννης Βλαχογιάννης, τη Σιάτιστα θεωρεί πατρίδα, του Νικολάου Κ.Κασομούλη.


Γιάννης Βλαχογιάννης
Ο Γιάννης Βλαχογιάννης αναγνώσας και μεταγράψας το (Χ.φ), «Ενθυμήματα Στρατιωτικά», του Ν.Κ.Κασομούλη, προβαίνει στην κριτική και συγκριτική αξιολόγηση και παρουσίαση του έργου, απευθυνόμενος στους λάτρεις του παρελθόντος, ως ακολούθως: « Με ανέκφραστον συγκίνησιν κάμνω προς αυτούς γνωστήν την ανεύρεσιν μεγάλου και πολυτιμοτάτου ιστορικού χειρογράφου, συνταχθέντος υπό Αγωνιστού του 1821,όστις εκ του έργου του αποδεικνύεται μεγαλοφυής ιστορικός συγγραφεύς και γνησιώτατος χρονογράφος της μεγάλης ιστορικής περιόδου της Επαναστάσεως».
«Ποίον όμως μέτρον θα εύρω εγώ δια να δείξω την αξίαν, κατ’ ουσίαν και μορφήν, των θαυμαστών, αληθινά, «Στρατιωτικών Ενθυμημάτων» τα οποία εκληροδότησεν εις το Ελληνικόν Έθνος η ζηλευτή πρόνοια και η μεγαλοφυής έμπνευσις αγνώστου μέχρι τούδε Αγωνιστού, του Νικολάου Κ.Κασομούλη, Μακεδόνος από την Σιάτισταν; Φτάνει τάχα να είπω προς τον αναγνώσαντα τον Φωτάκον και τον Μακρυγιάννην ότι τα «Στρατιωτικά Ενθυμήματα» του Ν.Κ.Κ. είναι πολλάκις υπέρτερα;»


Γιάννης Βλαχογιάννης
«Ο Κασομούλης, μυημένος Φιλικός, δεν κοίταξε άλλους να μυήση, δε θέλησε να γίνη απόστολος πατριωτικός, όπως οι άλλοι΄αποφάσισε να γίνη ο ίδιος έργων γενναίων εκτελεστής, παιδί ακόμα αυτός είκοσι δυο χρονών. Άρπαξε το κήρυγμα όχι σαν αντίλαλον αισθηματικό, αλλά σαν προσταγή και υπάκουσε σ΄ αυτή. Ο σηκωμός του Ολύμπου, το ταξίδι στο Μοριά για βοήθεια, ο γυρισμός του, οι μάχες και τέλος η καταστροφή, κάνουν τον καθένα ν’ απορήση, να θαυμάση τ’ άγουρο τούτο παληκάρι για το επιχείρημα που φόρτωσε στους ώμους του βαρύ. Αν πάρη κανείς στο σύνολό του τον αγώνα της Δυτικής Μακεδονίας τον απροετοίμαστον, αλλά και φλογερόν κι ακράτητον, όπου η Νάουσα είναι το κορύφωμα των εθνικών θυσιών, καταλαβαίνει και του Ν. Κασομούλη το χαρακτήρα τον πατριωτικό. Οι φιλοδοξίες του ήταν από την ανατροφή του και της παραδόσεις του σπιτιού του, από το ελληνικώτατο «περιβάλλον» της Σιάτιστας πατρίδας του, από της σχέσεις του πατέρα του, όλα δείχνουν πως οι φιλοδοξίες του Ν. Κασομούλη ήτανε καρπός γνήσιος του πατριωτισμού της δυτικής Μακεδονίας».

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΑΣΟΜΟΥΛΗΣ - ΑΓΩΝΙΣΤΗΣ 1821 - ΕΝΘΥΜΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ


Δύο Ακαδημαϊκοί και το Πάγγειον 'Ιδρυμα έγραψαν :
Όταν όμως ο γεραρός Καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών και τέως Πρόεδρος της Ελληνικής Ακαδημίας κ. Αντώνιος Δ.Κεραμόπουλος, που, ως Δυτικομακεδόνας, είναι καλλίτερα κατατοπισμένος με πρόσωπα και πράγματα του τόπου του, παρουσίασε τον Α΄τόμο στην Ακαδημία Αθηνών, θεώρησε καλό να συνοδέψει την κατάθεση του σπουδαίου αυτού έργου με τη ρητή και απερίφραστη δήλωση, ότι ο συγγραφέας των «Στρατιωτικών Ενθυμημάτων» εγεννήθη «εις την πετρήεσσαν Σιάτισταν της Δυτικής Μακεδονίας εκ πατρός Σιατιστέως κ.λ.π.».

Παναγiώτη Κανελλόπουλου-Στοχασμοί γύρω από το ‘21

"Ήταν πανηγύρι ἀληθινὸ ἡ ἐκστρατεία» τοῦ Πετρόμπεη στὴν Καλαμάτα, γράφει ὁ Σπῦρος Μελᾶς. Πολὺ σωστά. Ἀλλὰ ὄχι μόνο τὴν ὥρα ἐκείνη ἢ ὅταν προχωροῦσε στὴν Ἀρκαδία ὁ Παπαφλέσσας μὲ περικεφαλαία καὶ μ' ἕνα «θεώρατο» καλόγερο, «παπᾶ Τούρταν ὀνομαζόμενον» ὡς προπομπὸ ποὺ κρατοῦσε ψηλὰ ἕνα μεγάλο σταυρὸ στὸ χέρι, ὄχι μόνο στὶς περιστάσεις αὐτὲς ἔμοιαζε τὸ ξεσήκωμα τοῦ Γένους μὲ πανηγύρι. Δὲν ἔπαψε ποτὲ νἄχῃ λίγο ἢ πολὺ τὸ χρῶμα τοῦτο. Ὁ Μακεδὼν ἀγωνιστὴς ποὺ ἰδιαίτερη πατρίδα του ἦταν ἡ Σιάτιστα, ὁ Νικόλαος Κασομούλης, διηγεῖται στὸ διαφωτιστικὸ ἔργο του «Ἐνθυμήματα στρατιωτικά» τὴν ἐντύπωση ποὺ τοῦ ἔκαμε τὸ πολιορκημένο Μεσολόγγι, ὅταν, τὸν Ἰούνιο τοῦ 1825, κατάφερε καὶ εἶχε τὴν τιμὴ νὰ μπῇ: «Πατήσας τὸ ἔδαφος μὲ ἐφάνη, ὅτι ἐμβῆκα εἰς μίαν πανήγυριν. Ἐνῷ ἀκαταπαύστως ἐξακολουθοῦσεν ὁ πόλεμος εἰς τοὺς προμαχῶνας, πλῆθος στρατιωτῶν καὶ πολιτῶν, μὲ ὅλην τὴν ἀδιαφορίαν, ὡσὰν νὰ εὑρίσκοντο εἰς πανήγυριν..."


Αθήναι, Νοέμβριος 1940.

Η δαπάνη της εκδόσεως των Στρατιωτικών Ενθυμάτων (1821-33) του εκ Σιατίστης της Δυτικής Μακεδονίας αγωνιστού Νικολάου Κασομούλη είχεν αποφασισθή δια της υπ’ αριθ. 402 της 17 Ιουνίου 1930 πράξεως της Παγκείου Επιτροπής, ως συμβολή αυτής εις τον εορτασμόν της εκατονταετηρίδος της Ανεξαρτησίας της Ελλάδος. Η εκτέλεσις της αποφάσεως ταύτης επραγματοποιήθη μόλις κατέστη τούτο δυνατόν.
Την Πάγκειον Επιτροπήν αποτελούν ο Μητροπολίτης Αθηνών ως Πρόεδρος, οι εκάστοτε επί των Εξωτερικών και Παιδείας Υπουργοί και το ισόβιον ιδιωτικόν μέλος κ. Φίλιππος Στ. Δραγούμης. Εις τον τελευταίον ανετέθη η σύναψις της σχετικής συμφωνίας με τον κάτοχον του χειρογράφου Κασομούλη κ. Ιω. Βλαχογιάννην και της εποπτείας της εκδόσεως. Δια της υπογραφείσης συμβολαιογραφικής πράξεως άμα τη ενάρξει της εκδόσεως το χειρόγραφον περιήλθεν εις την κυριότητα του Παγκείου Ιδρύματος, υποχρεουμένου μετά το πέρας της εκτυπώσεως ολοκλήρου του έργου να καταθέση αυτό εις( εν Ελλάδι Βιβλιοθήκην ή αρχείον κοινόχρηστον).

Τρίτη 10 Φεβρουαρίου 2009

Την 13ην Ιουνίου 1825 ο Ιμπραήμ ηττάται στους Μύλους της Λέρνης.




Το ίδιο και η Βουλή των Ελλήνων, για τρίτη φορά αρνήθηκε να καταγράψει,έστω, με δυο αράδες, στην ιστορία του "Χρονολογίου" της, τη Νίκη αυτή των Μανιατών.

"Δυστυχώς, οι αρνητικές ενέργειες της Βουλής, στην προκειμένη περίπτωση, δεν έχουν τελειωμό. Βλέπε καταχώρηση στο "Χρονολόγιό" της (10 Ιουνίου 1825) όπου μας πληροφορεί ότι, στις "13 Ιουνίου ο Μακρυγιάννης και ο Δημήτριος Υψηλάντης στους Μύλους της Αργολίδας επιτυγχάνουν σπουδαία νίκη επί των στρατευμάτων του Ιμπραήμ". Είναι γνωστό όμως ότι, στη μάχη των Μύλων Αρχηγός μεν ήταν ο Υψηλάντης Υπαρχηγός δε ο Κωνσταντίνος Μαυρομιχάλης, ο οποίος δεν αναφέρεται καν.

Φυσικά δεν περίμενε κανείς, πολύ περισσότερο, να αναφερθούν οι άλλοι παρόντες οπλαρχηγοί: Χατζημιχάλης, οι αδελφοί Χατζηστεφανή, Γκίκας, Χατζηγιώργης και ο αγωνιστής του Ολύμπου, Μήτρος Λιακόπουλος, που έφτασε στη διάρκεια της μάχης.

Αντίθετα,οι "συντάκτες" δεν παράλειψαν να μας πληροφορήσουν ότι την "1 Δεκεμβρίου 1825,πέθανε ο τσάρος Αλέξανδρος και τον διαδέχτηκε ο αδελφός του Νικόλαος". Μας λένε ακόμα ότι στις 10 Ιουλίου 1823: "Ο Μαυροκορδάτος εκλέγεται πρόεδρος του Βουλευτικού και την επομένη εξαναγκάζεται σε παραίτηση".

Αβίαστα, στον καθένα μας, γεννιέται το ερώτημα, με ποία άραγε κριτήρια, τα επουσιώδη αυτά περιστατικά, θεωρήθηκαν από τους "χρονολογιστές" άξια να συμπεριληφθούν στα σημαντικότερα γεγονότα της Επανάστασης του 1821; Είναι κάτι, που το ξέρουν μόνοι τους. Ας μας το πουν, για να το μάθουμε κι εμείς."
ΠΗΓΗ: Ε.ΝΙΚΟΛΟΥΔΗ-ΑΡΘΡΟ ΣΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ(ΚΑΠΕΤΑΝ ΖΑΧΑΡΙΑΣ).

Δευτέρα 9 Φεβρουαρίου 2009

Ο ΗΡΩΑΣ ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ ΜΗΤΡΟΠΕΤΡΟΒΑΣ ΚΑΙ Ο ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ ΓΚΡΙΤΖΑΛΗΣ ΚΑΤΑΔΙΚΑΖΟΝΤΑΙ ΣΕ ΘΑΝΑΤΟ.



του Γιαννάκη Γκρίτζαλη (1834)



'Ενα από τα οδυνηρότερα περιστατικά της νεότερης Ελληνικής Ιστορίας αποτελεί η τύχη του Γιαννάκη Γκρίτζαλη, οπλαρχηγού από το Ψάρι με πλούσια δράση στον απελευθερωτικό αγώνα του 1821. Η περιφρόνηση προς τους παλαιούς αγωνιστές ήταν βέβαια ένα γενικότερο φαινόμενο τον καιρό της Βαυαροκρατίας, όμως στο πρόσωπο του Θ. Κολοκοτρώνη, του Δ. Πλαπούτα, του Μητροπέτροβα και του Γκρίτζαλη βρήκε την ακραία εκδοχή της.

Είναι γνωστή η δίκη του Θ. Κολοκοτρώνη και Δ. Πλαπούτα και η καταδίκη τους σε θάνατο με την κατηγορία ότι ετοίμαζαν επανάσταση εναντίον του (ανήλικου) βασιλιά Όθωνα. Πρωτεργάτης στις διώξεις αυτές στάθηκε ο πολιτικός αντίπαλος του Κολοκοτρώνη Ιω. Κωλέττης και η Αντιβασιλεία
Ο Γιαννάκης Γκρίτζαλης, που χωρίς μισθό, τιμές ή διακρίσεις μόναζε στο Ψάρι, αποφάσισε να ξεκινήσει επανάσταση με στόχους να φύγει η Αντιβασιλεία, να κηρυχθεί ενήλικος ο 'Οθωνας και να αναλάβει τα καθήκοντά του, να απελευθερωθούν ο Κολοκοτρώνης κι ο Πλαπούτας και οι άλλοι φυλακισμένοι και να ικανοποιηθούν τα αιτήματα για αποκατάσταση των αγωνιστών του '21. Η επαναστατική προκήρυξη ανέφερε ότι η επανάσταση αποσκοπούσε στο να ελευθερώσει την Ελλάδα από την καταπίεση και να υπερασπίσει την ορθοδοξία. Αναφερόταν επίσης στην έλλειψη Συντάγματος και στη βαριά φορολογία. "Απεφασίσαμε, έλεγαν, να ανακτήσωμεν τα πολιτικά μας δίκαια δια της δυνάμεως, του μόνου και τελευταίου μέσου προς εδραίωσιν του καταπιεζομένου λαού". Γνωστοποιούσαν στον 'Οθωνα την καταδυνάστευση του λαού, την οικονομική εξαθλίωση των αγροτών, τις καταχρήσεις της εκτελεστικής και δικαστικής εξουσίας.

Η εκδήλωση και η εξέλιξη της εξέγερσης - Στρατιωτικές επιχειρήσεις
Η επανάσταση εκδηλώθηκε την Κυριακή 29 Ιουλίου 1834 με την κυρίευση από τον Γκρίτζαλη της Κυπαρισσίας, τότε πρωτεύουσας νομού. Ο Νομάρχης Δημ. Χρηστίδης, ο Μοίραρχος και ο Δημόσιος Ταμίας συνελήφθησαν και οδηγήθηκαν στο 'Ανω Ψάρι. Την ίδια μέρα κήρυξε επανάσταση στη Γαράντζα της τότε Επαρχίας Ανδρούσας ο 83χρονος παλαίμαχος οπλαρχηγός Μητροπέτροβας, πεθερός του Γκρίτζαλη, και στον 'Αρι (Ασλάναγα) ο Αναστάσιος Τσαμαλής. Οι δυνάμεις του Μητροπέτροβα και του Τσαμαλή κατέλαβαν το Νησί (Μεσσήνη), που το εγκατέλειψαν οι κυβερνητικοί ζητώντας καταφύγιο στην ισχυρή φρουρά της Καλαμάτας.

Στην επανάσταση προσχώρησαν και τα αδέλφια Κόλλιας και Μήτρος Πλαπούτας που ζούσαν στην Παλούμπα της Γορτυνίας και ο Νικήτας Ζερμπίνης και οι δυνάμεις τους κατέλαβαν την Ανδρίτσαινα. Στις 29 Ιουλίου ξεσηκώθηκαν ακόμη οι Δερμπουνιώτες (οι κάτοικοι του Λυκαίου Αρκαδίας). 'Ετσι στις 4 Αυγούστου οι δυνάμεις του Γκρίτζαλη κατέλαβαν αμαχητί τη Μεγαλόπολη.

Μέχρι εκείνη τη στιγμή τα πράγματα έδειχναν καλά για την επανάσταση. Τα κυβερνητικά στρατεύματα εξάλλου ήταν απασχολημένα με το κίνημα της Μάνης που είχε προηγηθεί. Όμως ο Κωλέττης έδρασε αποφασιστικά: κήρυξε στρατιωτικό νόμο στις επαναστατημένες περιοχές, αμνήστευσε τους επαναστάτες της Μάνης και πρόσφερε προαγωγές στους Ρουμελιώτες οπλαρχηγούς, για να τους προσεταιριστεί, και έπεισε τον αντιβασιλέα 'Αρμανσμπεργκ να απολύσει τον Υπουργό Παιδείας και Εκκλησιαστικών Κων/νο Σχινά, ο οποίος σύμφωνα με την επαναστατική προκήρυξη της Κυπαρισσίας είχε θίξει το θρησκευτικό συναίσθημα των Ελλήνων.

Τακτικός στρατός και Μανιάτες επιτίθενται στο Ασλάναγα
Αθήνα, Εθνικό Ιστορικό Μουσείο
'Ετσι οι Α. Λόντος, Δεληγιάννης και Σισίνης από Β. πρόλαβαν και εξασφάλισαν την άμυνα της Τρίπολης. Την ίδια στιγμή ισχυρές βαυαρικές δυνάμεις που είχαν πάρει μέρος στην καταστολή του κινήματος της Μάνης με επικεφαλής το Βαυαρό συνταγματάρχη Σμαλτς και τους συνταγματάρχες Χατζηχρήστο και Θεόδωρο Γρίβα, καθώς και οι δυνάμεις του Κατσάκου, Τζανετάκη και Γιατράκου που προσχώρησαν στους κυβερνητικούς επιτέθηκαν κατά του Τσαμαλή και του Μητροπέτροβα στου Ασλάναγα ('Αρι). Ο Τσαμαλής πιάστηκε αιχμάλωτος, ενώ ο Μητροπέτροβας κατέφυγε στη Γαράντζα, όπου παραδόθηκε στον Κανέλλο Δεληγιάννη.

Η σύγκρουση των επαναστατών (Γκρίτζαλης, Πλαπουταίοι, Ζερμπίνης) με τους κυβερνητικούς έγινε στις 7 Αυγούστου στο χωριό Σούλου έξω από τη Μεγαλόπολη. Η αριθμητική υπεροχή των κυβερνητικών ήταν συντριπτική και έτσι οι επαναστατικές δυνάμεις ηττήθηκαν και διαλύθηκαν. Ο Γκρίτζαλης τελικά παραδόθηκε πληγωμένος στο Γρίβα στη θέση Ξεροβούνι της Δημάνδρας στις 12 Αυγούστου 1834. Τις επόμενες ημέρες συνελήφθησαν και οι υπόλοιποι ηγέτες της εξέγερσης.

Θανατικές καταδίκες
Το 'Εκτακτο Στρατοδικείο συνεδρίασε στην Κυπαρισσία και καταδίκασε σε θάνατο το Γιαννάκη Γκρίτζαλη. Η ποινή εκτελέστηκε ταχύτατα και πριν περάσουν δυο ώρες από την απόφαση ο Γκρίτζαλης σωριάστηκε νεκρός το Σεπτέμβριο του 1834. «'Αδικα πεθαίνω, αδέρφια, αγωνίστηκα για την Ελλάδα», αυτά ήταν τα τελευταία του λόγια.

Επίσης σε θάνατο καταδικάστηκαν από το Στρατοδικείο στην Πύλο ο Μητροπέτροβας και ο Τσαμαλής. Ο Τσαμαλής εκτελέστηκε αμέσως όπως και ο Γκρίτζαλης, μόνο ο Μητροπέτροβας πήρε χάρη λόγω της ηλικίας του. Οι υπόλοιποι επαναστάτες καταδικάστηκαν σε βαριές ποινές κάθειρξης.

Τα δραματικά γεγονότα της Μεσσηνιακής εξέγερσης του 1834 δεν ήταν οδυνηρά μόνο για τους άμεσους πρωταγωνιστές τους. Συνετέλεσαν επίσης στο να συκοφαντηθούν γενικότερα οι Ντρέδες και να αποσιωπηθεί η δράση τους στην επανάσταση του 1821 από τους μετέπειτα ιστορικούς."

Κυριακή 8 Φεβρουαρίου 2009

Ο ηττημένος Ιμπραήμ, ντροπιασμένος, επιστρέφει και κλείνεται στην Τρίπολη.


Όταν ο Ιμπραήμ απέτυχε και στις δύο προσπάθειές του, να καθυποτάξει την Μάνη, γεμάτος θυμό, αλλά και ντροπιασμένος, για τις ήττες του, επιχείρησε και Τρίτη εκστρατεία.

Στις 26 Αυγούστου 1826 φθάνει στον Πολυάραβο, όπου ήσαν συναγμένοι 2.000 περίπου Μανιάτες αποφασισμένοι να τον πολεμήσουν ανυποχώρητα.

Επικεφαλής των μαχητών ήσαν οι: Παναγιώτης, Γεώργιος και Νικόλαος Γιατράκος, Ηλίας Κατσάκος ,Ηλίας Τσαλαφατίνος, Γεώργιος, Δημήτριος και Κωνσταντίνος Μαυρομιχάλης, Σταμάτης Ροζάκης, Γεώργιος Γραφάκος, Αναγνώστης Καλοειδής, Βασίλ. Βασιλάκος, Γ. Μητσάκος, Γ.Καβαλιαράκος, Δ. Τσιμπιδάρος, Παναγ. Ταβουλάρης Δ. Πετροπουλάκης Αντών. Τρουπάκης, Γεώργιος Στυφάκος, Παναγής Κυβέλος και Στέφανος Χριστέας.

Τρία μερόνυχτα οι Μανιάτες αποκρούουν τις αλλεπάλληλες λυσσώδεις επιθέσεις του Ιμπραήμ, ο οποίος νικημένος και με πολλές απώλειες ανδρών του,αναγκάζεται σε υποχώρηση προς το Μαλεύρι, από όπου και επέστρεψε στην Τρίπολη. ΟΙ ΜΑΝΙΑΤΕΣ, ΓΙΑ ΤΡΙΤΗ ΦΟΡΑ ΔΙΑΦΥΛΑΞΑΝ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΟΥΣ, ΣΤΕΛΝΟΝΤΑΣ ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΑ, ΤΟ ΕΝΘΑΡΡΥΝΤΙΚΟ ΜΗΝΥΜΑ ΣΤΟΥΣ ΆΛΛΟΥΣ ΈΛΛΗΝΕΣ ΌΤΙ,Ο ΙΜΠΡΑΗΜ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΝΙΚΗΤΟΣ.

Σάββατο 7 Φεβρουαρίου 2009

Βέργα-Διρός-Τριήμερη μάχη Πολυάραβου. Αναειπόνυφη. Η ΚΑΤΑΔΡΟΜΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ 5 ΝΕΩΝ ΜΑΝΙΑΤΩΝ.

Η ΤΡΙΗΜΕΡΗ ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΠΟΛΥΑΡΑΒΟΥ
Η σημασία των εκστρατειών που πραγματοποίησε ο Αιγυπτιακός στρατός το 1826 εναντίον της Μάνης με την αρχηγία του Ιμπραήμ Πασά είναι πολύ μεγάλη. Εκείνη την εποχή οι Έλληνες πολιτικοί για την εξυπηρέτηση των δικών τους φιλοδοξιών και συμφερόντων είχαν ήδη (από το 1824) αρχίσει τις ραδιουργίες. Η τότε Κυβέρνηση δεν μπορούσε να ανταποκριθεί στις προσδοκίες του Έθνους. Οι δυνάμεις της ξηράς αλληλοεσφάζοντο ο δε Ελληνικός στόλος αδρανούσε λόγω αδιαφορίας των αρμοδίων για την επάνδρωση και τον ανεφοδιασμό του.
Η ΤΡΙΗΜΕΡΗ ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΠΟΛΥΑΡΑΒΟΥ
Η σημασία των εκστρατειών που πραγματοποίησε ο Αιγυπτιακός στρατός το 1826 εναντίον της Μάνης με την αρχηγία του Ιμπραήμ Πασά είναι πολύ μεγάλη. Εκείνη την εποχή οι Έλληνες
Ο Ιμπραήμ εκμεταλλευόμενος τις Ελληνικές αδυναμίες, αποβιβάσθηκε στη Μεθώνη και κατέλαβε τη Μεσσηνιακή χερσόνησο και το Ναυαρίνο. Με επιδρομές νίκησε στο Μανιάκι, στη Στερεά Ελλάδα και κατέκτησε το Μεσολόγγι. Ενώ ο Κιουταχής ταλαιπωρούσε την Στερεά Ελλάδα ο Ιμπραήμ διέτρεχε την Πελοπόννησο χιαστί. Η κατάσταση συνεχώς χειροτέρευε. Η Μάνη ήταν η μοναδική αξιόλογη περιοχή της Ελλάδας, από άποψης έκτασης, πληθυσμού, πολεμικού δυναμικού και γεωργικής θέσης, που παρέμενε ακόμη ελεύθερη και δεν είχε πέσει στην κατοχή των Τούρκων ή των Αράβων του Ιμπραήμ που εκστράτευαν για λογαριασμό των Τούρκων.

Εφόσον η Μάνη παρέμενε ελεύθερη στερούσε στον Ιμπραήμ και την Τουρκική διπλωματία του επιχειρήματος ότι τάχα κατέβαλαν την επανάσταση των Ελλήνων στη Μάνη και δια της Μάνης όλη τη χώρα. Στις 22 Ιουνίου 1826 ο Ιμπραήμ επιτέθηκε εναντίον της Βέργας (Μεσσηνιακή - Έξω Μάνη) με 8.000 περίπου άντρες. Οι Μανιάτες τους απέκρουσαν. Στις 25 Ιουνίου 1826 επιχειρείται δεύτερη επίθεση εναντίον της Μάνης αυτή τη φορά στο Διρό (Μέσα Μάνη). Και αυτοί τους απέκρουσαν.

Αποφάσισε λοιπόν να κάνει μία τελευταία επίθεση δυναμικότερη από τις άλλες εναντίον της Μάνης. Ήλπιζε να βρει τις ορεινές διαβάσεις του Ταΰγετου αφύλακτες. Μέσω των χωριών Αρχοντικό, Μέλισσα, Κόκκινα Λουριά και Άγιο Νικόλαο που κατέλαβε, έφθασε τον Αύγουστο του 1826 στον Πολυάραβο. Το σχέδιό του ήταν εμφανές. Επεδίωκε να μπει στη Δυτική Μάνη από την κορυφογραμμή του Ταϋγέτου που βρίσκονται νότια της κορυφής Ζίζιαλη υψ. 1468μ. και διέρχονται μέσα από τα χωριά Πολυάραβος και Σκυφιάνικα, οδηγούν δε στην περιοχή των χωριών Κελεφάς και Οίτυλο. Εάν ο ελιγμός αυτός του Ιμπραήμ πετύχαινε και κατελάμβανε την Κελεφά και το Οίτυλο θα διχοτομούσε τη Μάνη και θα μπορούσε να την κατακτήσει εύκολα.

Μάταια όμως. Επί τρεις ημέρες προσπαθούσαν τα στρατεύματα του Ιμπραήμ να σπάσουν τις αμυντικές γραμμές των Ελλήνων στον Πολυάραβο. Η επιθετική διάταξη του Ιμπραήμ ήταν σύμφωνα με τις τότε επικρατούσες αντιλήψεις από την πείρα των Ναπολεόντειων πολέμων.

Από τις 12.000 στρατό που έφθασαν στην περιοχή, έστειλε αρχικά 3.000 σαν εμπροσθοφυλακή για να ανοίξουν το δρόμο. Καθ οδόν προς Πολυάραβο συνάντησαν μεγάλη αντίσταση από την οικογένεια Σταθάκου που ταμπουρωμένοι στον πύργο τους στη Δεσφίνα καθυστέρησαν σημαντικά την προέλαση δίνοντας χρόνο στους Έλληνες που άρχισαν να συγκεντρώνονται στον Πολυάραβο να καταλάβουν τις προθέσεις του Ιμπραήμ και να λάβουν αμυντικές θέσεις.

Οι Έλληνες στην πρώτη αμυντική γραμμή που δημιούργησαν στη θέση Προφήτης Ηλίας του Πολυάραβου, απώθησαν εύκολα τους Άραβες που στάλθηκαν σαν ανιχνευτές. Τους εξόντωσαν όλους πλην δύο οι οποίοι γυρίζοντας πίσω στο κυρίως σώμα περιέγραψαν την κατάσταση. Έξαλλος ο επικεφαλής των Αράβων διέταξε ολομέτωπη επίθεση της εμπροσθοφυλακής αλλά απέτυχε και αυτός να σπάσει την αμυντική γραμμή των Ελλήνων. Οι επιθέσεις αυτές επαναλήφθηκαν άλλες δύο φορές. Εδώ αξίζει να σημειωθεί ότι οι Έλληνες δεν είχαν ορίσει κανέναν Γενικό Αρχηγό των επιχειρήσεων, ούτε διέθεταν ενιαία τακτική αλλά όλες οι ομάδες απαρτίζονταν από ντόπιους και άλλους οπλαρχηγούς ή αρχηγούς οικογενειών.

Υποχωρώντας ο επικεφαλής της εμπροσθοφυλακής Χουσνί Μπέης ενημέρωσε τον Ιμπραήμ για την κατάσταση που επικρατούσε και αυτός αφού επανεκτίμησε την κατάσταση αποφάσισε να επιτεθεί μία ακόμα φορά με περισσότερο αυτή τη φορά στρατό. Μέχρι όμως να ανεβασθούν τα πυροβόλα με τα χέρια στις θέσεις βολής και να οδηγηθούν τα τμήματα στη γραμμή εξόρμησης η ώρα πέρασε και όσες επιθέσεις έγιναν (το σούρουπο πλέον) αντιμετωπίσθηκαν. Τα Αιγυπτιακά στρατεύματα παρέμειναν επί τόπου έτοιμα να επιτεθούν ξανά με το χάραμα. Όταν όμως έπεσε το σκοτάδι οι Έλληνες οπλαρχηγοί συνεννοήθηκαν μεταξύ τους και τραβήχτηκαν στη δεύτερη γραμμή άμυνας χωρίς να τους αντιληφθούν οι Άραβες.

Με το χάραμα οι Άραβες δεν βρήκαν τους Έλληνες εκεί που τους άφησαν την προηγούμενη αλλά τους είδαν ταμπουρωμένους ψηλότερα στη θέση από Λάκκα του Στεφανάκου μέχρι την έξοδο της στενωπού Δερβέν Φούρκα. Προ της έκπληξης του Ιμπραήμ για την αλλαγή των σχεδίων του διέταξε ένα τάγμα να βαδίσει κυκλικά κατά του χωριού Πολυάραβου ενώ επιχείρησε ολομέτωπη επίθεση κατά της δεύτερης γραμμής άμυνας. Εκεί όμως τον περίμεναν οι Έλληνες που τους αποδεκάτισαν χτυπώντας τους από τρεις μεριές συγχρόνως. Οι Άραβες σε αντιπερισπασμό άρχισαν να βάλουν με τα κανόνια τους εναντίον των θέσεων των Ελλήνων αλλά λόγω της μεγάλης κλίσεως του εδάφους και της δυσκολίας να κινηθούν οι τροχοί στην ανωμαλία του εδάφους δεν κατόρθωσαν και πολλά πράγματα. Οι Άραβες υστερούσαν επίσης γιατί αναγκαζόντουσαν να πολεμούν ακάλυπτοι, σε ανωφέρεια και σε πολύ δύσβατο έδαφος. Οι Έλληνες τουναντίον ήσαν καλά ταμπουρωμένοι και ευρίσκοντο σε πλεονεκτικότερη θέση.

Ο Ιμπραήμ ευρίσκετο επί τόπου και διηύθυνε πλέον ο ίδιος τις επιχειρήσεις. Σε μία νέα προσπάθεια διέταξε παραπλανητική μετωπική επίθεση κατά των αμυνομένων στη θέση Δερβέν Φούρκα, ενώ ο ίδιος με την υπόλοιπη δύναμή του δια της ατραπού Στενοδιάβατα και της ημιονικής οδού Πέρα Κάμπου βάδιζε κυκλικά προς τη Λάκκα Στεφανάκου για να βγει στα νώτα των Ελλήνων αμυνομένων. Είχε δώσει διαταγή, μόλις έφθανε εκεί να ενταθεί η μετωπική επίθεση των άλλων και να επιτεθούν συγχρόνως και δυναμικά εναντίον των αμυνομένων. Αν και το σχέδιο ήταν πολύ έξυπνο, ο συντονισμός δεν πέτυχε διότι το σώμα εκείνο που επετίθετο μετωπικά καθυστέρησε λόγω της αντίστασης των αμυνομένων και έπιασε η νύχτα. Έτσι η συντονισμένη και ταυτόχρονη επίθεση, μετωπική και πλευρική των εχθρικών τμημάτων εναντίον των αμυνομένων τελικά δεν έγινε.

Οι Έλληνες παρακολουθώντας τις κινήσεις του Ιμπραίμ εγκατέλειψαν τη νύχτα τη δεύτερη γραμμή άμυνας και ταμπουρώθηκαν στο χωριό. Έχοντας το πλεονέκτημα της νέας αμυντικής θέσης τους και το ηθικό πολύ ανεβασμένο σε αντίθεση με τους Άραβες που ήσαν πολύ κουρασμένοι, διψασμένοι και με ηθικό πολύ πεσμένο, η Τρίτη μέρα του πολέμου ξημέρωσε με τον Ιμπραήμ να έχει ανεβάσει όλο το στράτευμά του στον Πολυάραβο και αποφασισμένο να ξεμπερδεύει με το πρόβλημα του Πολυάραβου για να βαδίσει μπροστά και να χωρίσει τη Μάνη στα δύο.

Οι Ελληνικές δυνάμεις βέβαια ολοένα και ενισχύοντο από μαχητές που έφθαναν από όλα τα μέρη της Λακωνίας και τις γύρω περιοχές. Στις 8 το πρωί της Τρίτης μέρας ο Ιμπραίμ επετέθη μετωπικά, πλευρικά και με το πυροβολικό να βάλει από τη θέση Λάκκα του Στεφανάκου. Κατά τις 11 η ώρα οι Άραβες έφθασαν πλησιέστερα στους Έλληνες σε απόσταση βολής και άρχισαν να πυροβολούν ενώ κατά τις 2 είχαν καθηλωθεί εκεί που ευρίσκοντο λόγω των συνεχών βολών των αμυνομένων. Αφού είδαν οι Έλληνες ότι οι Άραβες ήσαν σε αυτή την κατάσταση και πολύ κουρασμένοι, βγήκαν από τα ταμπούρια τους και τους επιτέθηκαν με κραυγές αναγκάζοντές τους να υποχωρήσουν κυνηγώντας τους μέχρι την πρώτη θέση άμυνας κοντά στον Προφήτη Ηλία, έξω από το χωριό. Κάποιο τάγμα που επιχειρούσε πλευρική επίθεση από τα βουνά, μόλις έμαθε ότι οι υπόλοιποι καταδιώχθηκαν, διαλύσανε και αυτοί φεύγοντας προς διάφορες διευθύνσεις για να σωθούν. Μερικές μεμονωμένες διεισδύσεις που έγιναν στο χωριό και ιδιαίτερα προς την πηγή για νερό (δες περίπτωση Αναειπόνυφης) αντιμετωπίσθηκαν χωρίς πρόβλημα.

Η φιλόδοξη εκστρατεία του Ιμπραήμ δεν ευόδωσε και η Μάνη έμεινε για μία ακόμα φορά αδούλωτη.

Κατά την τριήμερη μάχη του Πολυάραβου οι απώλειες των Αράβων ήσαν 1.100 νεκροί και 1.400 περίπου τραυματίες οι δε των Ελλήνων (χάρη στο οχυρό της θέσης τους), 28 νεκροί και 75 τραυματίες από τους οποίους 5 γυναίκες

Ο Ιμπραήμ Πασάς, μία ισχυρή φυσιογνωμία της εποχής του, υπέστη νέα μεγάλη ταπεινωτική ήττα από τους Μανιάτες κατά την τριήμερη μάχη του Πολυάραβου. Ντροπιασμένος, συγκέντρωσε τα στρατεύματά του και υπό το φως των γεγονότων και τις πρόσφατες οδυνηρές εμπειρίες του, επανεκτίμησε τη γενική και την ειδική κατάσταση που αντιμετώπιζε. Αντιλήφθηκε ότι η πολεμική αξία των Μανιατών σε συνδυασμό με την ιδιαιτερότητα του εδάφους της Μάνης, ορεινού, διακεκομμένου, δύσβατου και χωρίς συγκοινωνίες διέγραφε για τον στρατό του πολύ σοβαρό κίνδυνο για την ανάληψη παρόμοιων επιχειρήσεων όπου οι Μανιάτες απέδειξαν ότι υπερείχαν κατά πολύ των Αράβων, καθιστάμενοι σχεδόν αήττητοι, αποφάσισε λοιπόν να εκαταλείψη την Μάνη και αποσύρθηκε στις Κροκεές και ακολούθως στο Έλος και Μονεμβασιά. Στη συνέχεια επανήλθε στην Τρίπολη εγκαταλείποντας οριστικά την Λακωνία. Τον Νοέμβριο του 1826 πήγε στη Μεθώνη για να βγάλει τον χειμώνα μετά δε τη γνωστή ναυμαχία του Ναυαρίνου εγκατέλειψε οριστικά την Ελλάδα και γύρισε στην Αίγυπτο.

Λένε ότι αν περπατήσεις κάποια ημέρα με αέρα στα ερημωμένα πλέον σοκάκια του χωριού Πολυάραβος, θα ακούσεις στο βάθος βοή πολεμική. Εάν μάλιστα κατευθυνθείς μέσω του καλντερημωτού δρόμου προς το Δερβέν Φούρκα θα ακούσεις καθαρά τα καριοφίλια να βροντάνε και τα αγκωνάρια να κυλάνε από το τρεχοβολητό των αγωνιστών του Πολυάραβου. Με λίγη φαντασία δε, θα διακρίνεις ανάμεσα στα βράχια και τα φυλλώματα κάποιες σκιές να κυνηγάνε τους «άπιστους».

Είναι τραγικό να σκέπτεσαι ότι το ερημωμένο αυτό χωριό υπήρξε κάποτε η έδρα του Δήμου Πολυάραβου. Ο μετέπειτα Δήμος Μαλευρίου (ο μεγαλύτερος Δήμος της Λακωνίας) είχε για έμβλημα την ηρωίδα Ελένη Αναειπόνυφη που στο πρόσωπό της τιμήθηκε η Πολυαραβίτισσα γυναίκα και κατά επέκταση η Μανιάτισσα. Το στιγμιότυπο που έκανε θρύλο τη νύφη του Αναϊπάκου (Αναειπόνυφη) που σκότωσε τον Άραβα στρατιώτη στη βρύση του χωριού περιγράφει ο Σπυρίδων Τρικούπης στην «Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως».

«Η Ελένη Αναειπόνυφη, βαστώσα τα δύο ανήλικα τέκνα της και καταδιωκομένη υπό τινος Αιγυπτίου, έφευγε προς το όρος του Πολυαράβου. Ο Αιγύπτιος έδραξε την συρομένην άκραν και επροσπάθει να κρατήση τοιουτοτρόπως την φεύγουσαν. Αλλ’ αυτή, αφήσασα κατά γης τα τέκνα, έδραξε την άλλην άκραν, όπου ευρίσκετο δεδεμένος ο θησαυρός της, δέκα δίστηλα. Αισθανθείσα δε ότι η ζώνη ετεντώθη, απέλυσεν αίφνης την άκραν και πεσόντα ύπτιον τον Αιγύπτιον ετραυμάτισε δια της ιδίας αυτού λόγχης και έσωσεν εαυτήν, τα τέκνα και τον θησαυρόν.

Την περιγραφή αυτή χρησιμοποίησε ο αρχαιολόγος Π. Ευστρατιάδης και φιλοτεχνήθηκε η ηρωική αυτή πράξη σαν έμβλημα του Δήμου Μαλευρίου το 1871.

Αξίζει όμως να αναφερθεί ένα ακόμα επεισόδιο κατά τη μάχη του Πολυάραβου που αφορά την παρ ολίγον δολοφονία του Ιμπραήμ. Η ιστορία αυτή έχει ως εξής:

Κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων εναντίον των Ελλήνων έγινε δολοφονική απόπειρα εναντίον του ίδιου του Ιμπραήμ. Πέντε τολμηροί νέοι από τα Σκυφιάνικα αποφάσισαν να τον σκοτώσουν για να απαλλάξουν μια και καλή τη Μάνη και όλη την Ελλάδα. Για τον σκοπό αυτό, βγήκαν από το χωριό και δια μέσου ανωμάλων και απότομων χαραδρών έφθασαν έρποντες στο διπλανό βουνό όπου ήταν εγκατεστημένος μαζί με τους επιτελείς του ο Ιμπραήμ ο οποίος περιστοιχίζετο από πολλούς αξιωματικούς και επιτελείς. Αθέατοι, ένας από αυτούς σημάδεψε με προσοχή έναν από αυτούς, που ήταν όμως αξιωματικός και όχι ο ίδιος ο Ιμπραήμ ξεγελασθείς από την πλουμιστή φορεσιά που φόραγε και τον σκότωσε. Στον πανικό της δολοφονίας οι πέντε νεαροί τράπηκαν σε φυγή, αλλά δυστυχώς ο Ιμπραήμ γλίτωσε ο οποίος όμως πολύ φοβήθηκε και αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το παρατηρητήριό του.
ΠΗΓΕΣ:Donald McPhail.
Εκδότη της τοπικής διμηνιαίας εφημερίδας "Καπετάν Ζαχαριάς".

Τετάρτη 4 Φεβρουαρίου 2009

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ "ΑΔΟΥΛΩΤΗ ΜΑΝΗ" ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ1996.

«Μεγάλη Εθνοσυνέλευση Μανιατών» είχε χαρακτηρίσει ο Σαράντος Καργάκος το διήμερο 10 και 11 Αυγούστου 1996, στο Φλομοχώρι και τον Κότρωνα (του τ. Δήμου Τευθρώνης) της Προσηλιακής Μέσα Μάνης. Εκ των υστέρων, ο διακεκριμένος συμπατριώτης μας και κορυφαίος πνευματικός άνθρωπος, δικαιώθηκε πλήρως. Οι Μανιάτες (και όχι μόνον) ήταν εκεί, σε μια πρωτοφανή κοσμοσυρροή: αφ' ενός μεν στη βραδυνή εκδήλωση (του Σαββάτου) στο Φλομοχώρι - όπου μίλησε ο Σαράντος Καργάκος για τους Μανιάτες Μακεδονομάχους και έγιναν διάφορες παράλληλες εκδηλώσεις μνήμης και τιμής και αφ' ετέρου στην πρωινή εκδήλωση (της Κυριακής) στην παραλία του Κότρωνα όπου έγιναν τα αποκαλυπτήρια του επιβλητικού ανδριάντα του Μακεδονομάχου Καπετάν Νικηφόρου (μετέπειτα Ναυάρχου) Ιωάννη Δεμέστιχα.

Στις διήμερες εορταστικές εκδηλώσεις ιδιαίτερη αίσθηση και συγκίνηση προκάλεσαν κάποιες ξεχωριστές παρουσίες:

- του πολεμικού μας πλοίου στον όρμο της Τευθρώνης -αντιτορπιλικό «ΦΟΡΜΙΩΝ»- που μαζί με τμήμα πεζικού απέδωσε τιμές στον ήρωα. Μάλιστα για λίγες ώρες επετράπη η είσοδος και ξενάγηση πολλών συμπατριωτών μας στο πλοίο!

- του 50μελούς παραδοσιακού, δημοτικού συγκροτήματος (οργανοπαικτών και χορευτών) του Πολιτιστικού Συλλόγου Γιαννιτσών «Η ΠΕΛΛΑ» που έκανε δύο εμφανίσεις και εντυπωσίασε: στην Αρεόπολη (10-8-96)) και στον Κότρωνα (11-8-96)

- του Δημάρχου Γιαννιτσών Αντώνη Βασιλειάδη μαζί με αντιπροσωπεία απογόνων Μακεδονομάχων από την ιστορική, και τόσο γνωστή στους Μανιάτες, πόλη της Μακεδονίας.

Στις εκδηλώσεις που διοργάνωσαν οι Κοινότητες Κότρωνα, Πυρρίχου, Δρυμού και Νυμφίου μαζί με όλους τους Πολιτιστικούς Συλλόγους της περιοχής, τιμήθηκαν με ειδικές διακρίσεις οι: Δημ. Δεμέστιχας (Στραγητός), Νικ. Λεκκάκος (Καθηγ. Χειρουργικής), Γεώργ. Μακαρούνης (Εφοπλιστής) και απονεμήθηκαν ψηφίσματα τιμής στους οικείους των στερνών Ηρώων της Μάνης και της Πατρίδος: Λοχαγού Σωτήρη Σταυριανάκου (Κύπρος 1974) και Αντιπλοίαρχου Παναγιώτη Βλαχάκου (Ιμια 1996).

Τέλος με απόφαση της Κοινότητας η πλατεία της παραλίας του Κότρωνα ονομάστηκε «Πλατεία Μανιατών Μακεδονομάχων» ενώ ο χώρος της προκυμαίας «Ακτή Μακεδονομάχου Καπετάν Νικηφόρου».

Από την σπουδαία εκδήλωση το περιοδικό μας δημοσιεύει αυτούσια και κατ' αποκλειστικότητα την μεγάλη - από πάσης απόψεως!- ομιλία του Σαράντου Καργάκου, πιστεύοντας ότι αποτελεί ένα μνημείο λόγου και χρέους, ένα εγερτήριο σάλπισμα απολύτως χρήσιμο για όλους μας. Κι επιπλέον δημοσιεύοντας το κείμενο αυτό καλωσορίζουμε τον Συμπατριώτη μας στον κύκλο των εκλεκτών Συνεργατών του περιοδικού μας.

Ομιλία Σαράντου Καργάκου

Σεβαστοί πατέρες, Κύριε Νομάρχα, Κύριοι βουλευτές, κύριοι Δήμαρχοι, κύριοι πρόεδροι κοινοτήτων, κύριοι πρόεδροι πολιτιστικών σωματείων, αγαπητοί συμπατριώτες, συγγενείς και φίλοι των μεγάλων νεκρών μας, αγαπητοί προσκεκλημένοι που ήλθατε από την γη του Αλεξάνδρου.

Οφείλω προοιμιακά να ευχαριστήσω την οργανωτική επιτροπή που μου έκανε την μεγάλη τιμή να είμαι απόψε ομιλητής.

Έρχομαι από μια γιορτή που έγινε στο χωριό Παλαιομάνινα του Ξηρομέρου. Ορισμένοι κάτοικοι με διαβεβαίωσαν πως το όνομα του χωριού τους προέρχεται από το όνομα Μάνη. Και ότι στο χωριό τους μαρτυρείται παρουσία Μανιατών, άρα προέρχονται από Μανιάτες. Ζήτησα να με πάνε στο ηρώο. Μέτρησα τα ονόματα των νεκρών και είπα:

"Δεν προέρχεστε από Μανιάτες είσθε Μανιάτες". Γιατί το να είναι κανείς Μανιάτης δεν είναι θέμα καταγωγής είναι θέμα αγωγής. Τον Μανιάτη κάνει το προθύμως εθέλειν υπέρ της πατρίδος θνήσκειν. Αυτό εν μέρει εξηγεί και την παρουσία Μανιατών πολεμιστών στη Μακεδονία.

Υπάρχει όμως και άλλη εξήγηση που συνδέεται με το χαρακτήρα, την ιδιοσυγκρασία μας. Είναι παγκοίνως γνωστό ότι εμείς οι Μανιάτες, ως απόγονοι των αρχαίων Σπαρτιατών, είμαστε οι πιο εκδικητικοί ανάμεσα στους Έλληνες. Περίτρανη απόδειξη του ισχυρισμού αυτού αποτελεί το γεγονός, που αποτελεί την αιτία του σημερινού εορτασμού. Ο Αλέξανδρος μετά τη μάχη του Γρανικού συνόδευσε την αποστολή των τριακοσίων ασπίδων, που ως τρόπαιο νίκης τοποθετήθηκαν στην Ακρόπολη των Αθηνών, με την ακόλουθη μειωτική για τους Λάκωνες επιγραφή:

«Αλέξανδρος ο Φιλίππου και οι Έλληνες πλην Λακεδαιμονίων».

Έτσι εξήρεσε ο Αλέξανδρος, μ' εκείνο το αφοριστικό «πλην», τους Λακεδαιμονίους
«...απ' την θαυμάσια πανελλήνιαν εκστρατεία,
την νικηφόρα και περίλαμπρη,
την περιλάλητη, την δοξασμένη
ως άλλη δεν δοξάσθηκε καμία,
την απαράμιλλη...».
όπως την ονομάζει ο Κωνσταντίνος Καβάφης.


Αλέξανδρος και Δαρείος, Ταπισερί, 17ος αι., Τεχνοτροπίας Aubusson, Γαλλίας, 312x286 εκ.

Δύο χιλιάδες περίπου χρόνια το φύλαγαν του Αλέξανδρου «μανιάτικο» τα «Σπαρτιατόγγονα», όπως ονομάζονται στα μανιάτικα μοιρολόγια τα Μανιατόπουλα. Και του το πλήρωσαν μανιάτικο. Όταν ήλθε η κρίσιμη στιγμή που παιζόταν η τύχη της Μακεδονίας και που όλοι πίστευαν ότι μετά την προσάρτηση της Ανατολικής Ρωμυλίας, ήλθε και η σειρά της Μακεδονίας να γίνει τμήμα της Βουλγαρίας, τότε παιδιά από της Μάνης τα χωριά πήραν το δρόμο που άνοιξε ο Παύλος Μελάς για να πολεμήσουν υπέρ της ελευθερίας της δουλωμένης και δεινά πληγωμένης πατρίδος του Αλεξάνδρου. Έτσι στο προσβλητικό «πλην Λακεδαιμονίων», οι εύαθλοι Μανιάτες Μακεδονομάχοι αντιτάξανε το «μετά Λακεδαιμονίων». Μπορεί να μην έλαβαν για λόγους γοήτρου μέρος στην εκστρατεία του Αλεξάνδρου, έλαβαν όμως μέρος στην απελευθέρωση της πατρίδας του Αλεξάνδρου.

Αυτή ήταν η εκδίκηση των Μανιατών στην προσβολή του Αλεξάνδρου. Μπορεί οι Λάκωνες να μην έλαβαν μέρος στην πανελλήνια εκστρατεία για την κατάκτηση της Ασίας, έλαβαν μέρος όμως στην πανελλήνια εκστρατεία για την απελευθέρωση της Μακεδονίας. Και μάλιστα υπήρξαν πρωτοπόροι.

Γι' αυτό επιτρέψατε μου αυτό το πρώτο εγκώμιο για τους Μανιάτες Μακεδονομάχους να ονομάσω κάπως μεταφορικά, αλλά όχι έξω από ιστορικά δεδομένα, με μια μόνο φράση: «Οι Μανιάτες Μακεδονομάχοι απαντούν στην προσβολή του Αλεξάνδρου». Και ακολουθώντας την παράδοση των προγόνων μας, που εγκατελείφθη από τους νεωτεριστές και εκσυγχρονιστές της εποχής μας, να συνθέσω επίγραμμα σε λόγο αρχαίο δωρικό προς τιμήν των Μανιατών που άφησαν το ξερό τοπίο της Μάνης, για να χύσουν το αίμα τους στα εύφορα εδάφη της Μακεδονίας και να τα προσφέρουν ελεύθερα στους Μακεδόνες και αργότερα στους μικρασιάτες πρόσφυγες. Βέβαια δεν έχω την ποιητική πνοή του Τυρταίου ούτε την επιγραμματική δεινότητα ενός Σιμωνίδη, για να συνθέσω επίγραμμα αντάξιο των Μανιατών Μακεδονομάχων, αλλά θα προσπαθήσω να μην αδικήσω ιστορικά το μέγεθος της αγωνιστικής προσφοράς. Ωστόσο, ζητώ την επιείκειά σας:

«Εν Γρανικού ρείθροις
πρώταν νίκαν σχων
Αλέξανδρος Μακεδών
Ασίαθεν ήγγελλεν:
«πλην Λακεδαιμονίων»
Έτεσιν ύστερον πολλοίς
πάτρας υπέρ Αλεξάνδρου
αμύνοντες
Λακώνων οι έκγονοι
τω σώματι δ' αλλοτρίω χρησάμενοι
ήγγειλαν «...μετά Λακεδαιμονίων»!

Αν δεν είχε περάσει ο λίβας της εκπαιδευτικής απορρυθμίσεως, που μάρανε την πάντα ζώσα και δρώσα αρχαιοελληνική, αφήνοντας στο γλωσσικό μας έδαφος τα σημερινά λεκτικά ράκη, δεν θα χρειαζόταν μετάφραση, για να κατανοηθεί το επίγραμμα αυτό. Αλλά επειδή για τα νέα παιδιά τα αρχαία ελληνικά είναι η πιο ξένη από τις ξένες γλώσσες αναγκάζομαι για χάρη τους να μεταφράσω τους ευνόητους αυτούς στίχους:

«Αφού πέτυχε την πρώτη νίκη
στις όχθες του Γρανικού ποταμού
ο Μακεδών Αλέξανδρος,
έστειλε από την Ασία το άγγελμα
ότι τη νίκη πέτυχαν αυτός και οι Έλληνες
χωρίς τη συμμετοχή των Λακεδαιμονίων.
Ύστερ' από χρόνια πολλά
υπέρ της πατρίδος του Αλεξάνδρου
μαχόμενοι,
μη λογαριάζοντας τη ζωή τους
των αρχαίων Λακώνων οι έκγονοι έστειλαν
το δικό τους άγγελμα:
«Η λευτεριά της Μακεδονίας ήλθε δια των Λακεδαιμονίων και μετά Λακεδαιμονίων».

Κυρίες και κύριοι, ελλόγιμο ακροατήριο και πονεμένοι συγγενείς των τελευταίων παινεμένων και τιμημένων Μανιατών που έδωσαν τη γλυκιά ζωή για της Ελλάδος την τιμή, και εννοώ τους ευγενείς και ευπρεπείς αξιωματικούς μας Σταυριανάκο και Βλαχάκο, δεν βρίσκομαι αυτή τη στιγμή σ΄ αυτά τα ένδοξα χώματα που γεννήθηκαν οι προπάτορές μου σαν απλός υμνητής.

Βρίσκομαι σαν επικριτής. Τον ύμνο των Μανιατών Μακεδονομάχων έπλεξε η δόξα. Τι να προσθέσει η δική μου γλώσσα: «Οι γαρ την υπάρχουσαν πάσιν έμφυτον του ζην υπερείδον επιθυμίαν και ηβουλήθησαν καλώς μάλλων τελευτήσαι ή ζώντες την Ελλάδ' ιδείν ατυχούσαν, πως ουκ ανυπέρβλητον παντί λόγω την αυτών αρετήν καταλελοίπασιν;» (=Διότι αυτοί που περιφρόνησαν την έμφυτη σε όλους επιθυμία της ζωής και προτίμησαν να πεθάνουν με τιμή παρά ζωντανοί να βλέπουν την Ελλάδα να ατιμάζεται, πώς δεν έχουν αφήσει αξεπέραστη από κάθε λόγο την προσωπική ανδρεία τους; ). Ήλθα, λοιπόν, σαν ...επικριτής.
Και δικαιούμαι να είμαι επικριτής. Έχω εκδώσει 40 βιβλία και έχω γράψει πάνω από 250 μελέτες. Τίποτα από αυτά δεν αναφέρεται στη Μάνη εκτός από μια νεανική εργασία μου. Όλη η πνευματική προσπάθειά μου είναι αφιερωμένη στη Βόρεια Ελλάδα. Έχω ομιλήσει κατ' επανάληψη σ' όλες σχεδόν τις πόλεις της Βόρειας Ελλάδος. Είναι η πρώτη φορά που ομιλώ στη Μάνη. Και αν αποδέχθηκα την πρόταση των συμπατριωτών μου είναι γιατί μου δίνεται η ευκαιρία από την ηρωοτόκο περιοχή αυτή να διατυπώσω την επίκρισή μου, να εκφράσω την αγανάκτησή μου για την ιστορική αδικία που γίνεται μεθοδευμένα και εσκεμμένα εναντίον της Μάνης.

Το λέω κι ας πικραίνονται οι ξένοι φίλοι που μ' ακούν. Όμως η αλήθεια, έστω και πικρή, ελευθερώνει. Κανένα βιβλίο ιστορίας από τα σύγχρονα, είτε σχολικό μα ούτε και πανεπιστημιακό, δεν αναφέρεται στη συμμετοχή των Μανιατών στον Μακεδονικό Αγώνα. Και πρέπει, ιδίως το νέο παιδί να επισκεφθεί την εθνική εστία που ονομάζεται Μουσείο Μακεδονικού Αγώνος για να πληροφορηθεί ότι συμμετείχαν και Μανιάτες στην εθνική εκείνη εποποιία. Κάποτε, το να τιμήσουμε τον Μακεδονικό αγώνα, εθεωρείτο σωβινισμός.
Μετά το 1990 ο εορτασμός έγινε παντού συρμός και ενίοτε διασυρμός. Μνημονεύονται δικαίως οι εντόπιοι Μακεδόνες, που σήκωσαν το Σταυρό του Αγώνα μόνοι και αβοήθητοι και σχεδόν αγνοημένοι επί 30 χρόνια. Είναι λάθος να πιστεύουμε ότι ο Μακεδονικός Αγώνας άρχισε το 1904. Είχε αρχίσει από την πρώτη στιγμή μετά το σχηματισμό της Βουλγαρικής Εξαρχίας. Κι ήταν ένας αγώνας βουβός, αμείλικτος, σκοτεινός. Έλεγαν τότε ενδεικτικά οι Μακεδόνες: «Είναι εύκολο να είσαι Έλληνας στο Γύθειο, μα είναι επικίνδυνο να είσαι Έλληνας στη Φλώρινα». Το να είναι κανείς Έλληνας στα χωριά και στα βουνά της Μακεδονίας και να το λέει δυνατά, ήταν σαν να έβαζε το κεφάλι του στον ντορβά.

Το 1904 αποτελεί αφετηρία της β' φάσης του Μακεδονικού Αγώνα στον οποίο συμμετέχουν με ρόλο πια πρωταγωνιστικό και νοτιοελλαδίτες αξιωματικοί και οπλαρχηγοί. Όμως και πάλι την τιμή της πρωτοπορίας έχουν εντόπιοι. Το 1878 με το κίνημα στο Λιτόχωρο, αργότερα με τους αντάρτες που στρατολογούσε ο Μακεδών ταγματάρχης πεζικού Μαυροειδής Γερογιάννης και ο αδελφός του Θεοχάρης και το 1896 με την εκστρατεία σε μικρογραφία του Μπρούφα, του Βαρβέρη και άλλων. Αλλά και όταν έφθασαν οι πρώτοι αντάρτες στη Μακεδονία προϋπήρχαν εκεί, ιδίως στα Κορέστια, τοπικά ανταρτικά σώματα που υπεράσπιζαν τον πληθυσμό από τις διώξεις και τον προσηλυτισμό των Βουλγάρων κομιτατζήδων. Πρωτοπόρος ο εθνομάρτυς καπετάν Κώττας, ο μακρινός πρόγονος των παιδιών μου από τη μεριά της συζύγου μου, που φέρει το ηρωικό επώνυμο του Μακεδόνα οπλαρχηγού.

Όμως εκείνο -και το τονίζω άλλη μια φορά- που αγνοείται στους σχετικούς εορτασμούς συστηματικά είναι η συμμετοχή των Μανιατών στην προεργασία, προετοιμασία και διεξαγωγή του οργανωμένου ένοπλου Μακεδονικού Αγώνα. Γι' αυτό χαιρετίζω με συγκίνηση την παρουσία στην αποψινή μας εκδήλωση του Διευθυντού του Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα, του κ. Ζάννα που αποτελεί βλαστό ένδοξης και τρισένδοξης μακεδονομαχικής οικογένειας, τον Δήμαρχο της Ιερής πόλης των Γιαννιτσών, πόλης στην οποία ο ελληνικός στρατός κατήγαγε τον μεγαλύτερο θρίαμβο στον βαλκανικό πόλεμο και άνοιξε το δρόμο προς την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης και τον σεβαστό εκπρόσωπο των μακεδονομαχικών οργανώσεων. Είναι μια αναγνώριση από τη μεριά των Μακεδόνων -και αυτό μετράει περισσότερο- της συμμετοχής των Μανιατών στον ιερό υπέρ της σωτηρίας της Μακεδονίας αγώνα.

Σήμερα οι ψευδοϊστορικοί των Σκοπίων και κάποιοι δικοί μας δήθεν αντικειμενικοί ιστορικοί ισοσταθμίζουν τις αγριότητες των Βουλγάρων με τις δήθεν αγριότητες των Ελλήνων Μακεδονομάχων. Αλλά οι Έλληνες, όπως κι αν έδρασαν, επί ελληνικού εδάφους έδρασαν. Σε ποια ιστορική φάση, με εξαίρεση κάποιες σύντομες επιδρομικές περιόδους, η Μακεδονία υπήρξε βουλγαρική; Έπαυσε ποτέ η Μακεδονία να ονομάζεται Μακεδονία, λέξη ελληνικωτάτη και μάλιστα δωρικοτάτη;

Δεν είναι το δωρικό «μάκος» (= μήκος) η ετυμολογική βάση του ονόματος Μακεδονία; Αλλά και οι πόλεις της Μακεδονίας, έστω και με τη σλαβική λεκτική τους ενδυμασία δεν διασώζουν την αρχαία ελληνική ονομασία τους; Ας λένε οι Σλάβοι τις λέξεις Σολούν, Σκόπιγιε, Λερίν, Κοστούρ. Είναι παραφθορά των ελληνικών Θεσσαλονίκη, Σκόπια, Φλώρινα, Καστοριά.

Δεν είναι οι Έλληνες που ήρξαντο χειρών αδίκων αλλά οι Βούλγαροι κομιτατζήδες, είτε ήταν σαντραλιστές, είτε ήσαν οι χειρότεροι Βερχοβιστές. Μετά την ψευτοεξέγερση του Ηλί Ντεν (20 Ιουλίου 1903), που προκάλεσε την καταστροφή τριών ακμαίων ελληνοβλαχικών κέντρων, του Κρουσόβου, της Νεβέτσκας (Νυμφαίου) και της Κλεισούρας, μετά την άγρια δολοφονία των Σερραίων προκρίτων Κονβόκη, Βαστόρχη, Καστάνια, μετά τις σφαγές Ελλήνων στις περιφέρειες Τζουμαγιάς, Μελενίκου, Νευροκοπίου, Πετριτσίου, Ντεμίρ-Ισάρ, Στρώμνιτσας, Σκοπίων (ναι, των ελληνικωτάτων κάποτε Σκοπίων), Κιλκίς, Δοϊράνης, Γευγελής, Βοδενών, Περλεπέ, Μοναστηρίου και Καστοριάς, άρχισε, επί τέλους να αφυπνίζεται και η υπνώττουσα σαν και σήμερα ελληνική κοινωνία. Και αρχίζει να κινείται η πάντα θαυματουργός ιδιωτική πρωτοβουλία. Δεν θα 'θελα ν' αναφερθώ σε ονόματα για να μην αδικήσω καμμιά μανιάτικη «σειρία», γιατί όλες έδωσαν στο Μακεδονικό Αγώνα τα πιο εκλεκτά τους παιδιά. Όμως κάποια ονόματα πρέπει να αναφερθούν γιατί αποτελούν σκοπόσημα στην ιστορία του Μακεδονικού Αγώνα.

Η τιμή για την οργάνωση του ένοπλου Μακεδονικού Αγώνα ανήκει στη Μάνη. Τη διεύθυνση, το συντονισμό, τον εφοδιασμό του Αγώνα ανέλαβε η οργάνωση που ονομάστηκε «Μακεδονικό Κομιτάτο». Το «Μακεδονικό Κομιτάτο» δημιουργήθηκε με πρωτοβουλία του δημοσιογράφου Δημητρίου Οικονόμου Καλαποθάκη που εξέδιδε την ιστορική εφημερίδα «Εμπρός». Ο Καλαποθάκης που μερικοί σύγχρονοι ανεπιστήμονες επιστήμονες θεωρούν Κρητικό, γεννήθηκε στη γειτονική μας Τσίμοβα, την γνωστή με το σημερινό της όνομα Αρεόπολη, το έτος 1865 (πέθανε στη Γερμανία το 1921).

Ιδού τι έγραψε γι' αυτόν ο εκλεκτός συμπολίτης μας δημοσιογράφος και συγγραφέας Γιώργος Φτέρης στο θαυμάσιο βιβλίο του «Μάνη πατρίδα μου», που εκδόθηκε μετά το θάνατο του: «Το «Μακεδονικό Κομιτάτο» ήταν έργο του, ουσιαστικά δικό του έργο, και σαν σύλληψη της ιδέας στην αρχή και σαν προώθηση της κατόπιν και σαν αξιοποίηση της αργότερα. Πρόκειται για μια εκτίμηση όπου βρίσκονται σύμφωνοι όλοι, τόσο εκείνοι που έτυχε να παρακολουθήσουν τα γεγονότα τότε που συγκεντρώνανε την πανελλήνια προσοχή, όσο και οι ιστορικοί που ασχολήθηκαν με το θέμα. Ο Καλαποθάκης οργανώνει τα αντάρτικα σώματα και τα στέλνει στη Μακεδονία, όπου οι βουλγαρικές συμμορίες εξόντωναν και τρομοκρατούσαν για χρόνια ολόκληρα τους ελληνομακεδονικούς πληθυσμούς. Αυτός ενεργεί για την εξασφάλιση της διαδοχής τους, αυτός συντονίζει όλες τις σχετικές ενέργειες ενημερώνοντας για κάθε περίπτωση το επίσημο Κράτος. Αυτός κρατά στα στιβαρά χέρια του τον αγώνα, εδώ στο κέντρο, ενώ επιτόπου παρακολουθεί την κατάσταση με την άγρυπνη φροντίδα του, ο Λάμπρος Κορομηλάς, που διορίστηκε επίτηδες πρόξενος της Ελλάδος στη Θεσσαλονίκη» (σσ 169-170).

Η Θεσσαλονίκη και η Μακεδονία γενικότερα έχουν τιμήσει δικαίως τον Λάμπρο Κορομηλά και τον Ίωνα Δραγούμη, αλλά δεν έχουν τιμήσει -τουλάχιστον επαξίως- την προσφορά του Καλαποθάκη. Βεβαίως στο Μακεδονικό Κομιτάτο συνέδρασαν πλήθος επιφανείς Έλληνες, κι ανάμεσα σ΄ αυτούς ο κορυφαίος της δημοσιογραφίας, ο Μανιάτης Πέτρος Κανελλίδης. Σ’αυτό ακριβώς συνίσταται η προσφορά του Καλοποθακη. Δεν δούλεψε για να προβληθεί ο ίδιος, αλλά το θέμα που υπηρετούσε. Γι' αυτό συνεκέντρωσε στο Κομιτάτο ο,τι εκλεκτότερο διέθετε τότε η Ελλάς. Κι ακόμη αποτέλεσε τον σύνδεσμο ανάμεσα στην οργάνωση και στο επίσημο ελληνικό κράτος που ανεπισήμως αλλά εκθύμως, αφού ανεγνώρισε έστω και αργά την κρισιμότητα της καταστάσεως, υποστήριζε τον αγώνα των Μακεδονομάχων.

Και όταν ήλθε η στιγμή που πρέπει τα λόγια να γίνουνε πράξη, η ώρα της μεγάλης δοκιμασίας, οι Μανιάτες μαζί με άλλους Λάκωνες έδωσαν το αγωνιστικό τους παρόν. Με βάση τον κατάλογο των αγωνιστών που έχει καταρτισθεί, η Μάνη έχει αναλογικά με τον πληθυσμό της μεγαλύτερη αριθμητική συμμετοχή από κάθε άλλη ελληνική περιοχή. Αν μάλιστα ληφθεί υπόψη ότι οι Μανιάτες αδιαφορούσαν για διακρίσεις σε σημείο που από το αρχείο αγωνιστών του 1821 να απουσιάζουν πλήθος από Μανιάτες πολεμιστές, αυτό με κάνει να υποπτευθώ ότι ο αριθμός των Μανιατών που έδρασε στη Μακεδονία ήταν μεγαλύτερος.

Ο ΜΑΝΙΑΤΗΣ ΗΡΩΑΣ ΤΗΣ ΛΙΜΝΗΣ ΤΩΝ ΓΙΑΝΝΙΤΣΩΝ- ΙΩΑΝΝΗΣ ΔΕΜΕΣΤΙΧΑΣ.


«Η αγγελία του θανάτου του Παύλου Μελά υπήρξε το σύνθημα συσσώμου λαϊκής εξεγέρσεως, έδωκε δε αφορμήν να γνωσθή ευρύτερον ο αρχίσας Μακεδονικός αγών δι' ημετέρων Σωμάτων. Προσωπικώς εγώ από της εποχής εκείνης έλαβον την προς συμμετοχήν μου απόφασιν. Έκρινα ότι ήτο επιβεβλημένον καθήκον να μετάσχω ενεργώς του εν Μακεδονία αγώνος. Αι ευκαιρίαι όπως υπηρετήση τις την Πατρίδα του δια μεγαλυτέρων θυσιών και έργων δεν παρουσιάζονται συνήθως. Τούτου ένεκα, αν και αξιωματικός του ναυτικού, απεφάσισα να μετάσχω του Αγώνος».

Έτσι περιγράφει ο νεαρός τότε Σημαιοφόρος του Πολεμικού μας Ναυτικού το κίνητρο της εθελοντικής του συμμετοχής στον τιτάνιο Μακεδονικό Αγώνα (1904 - 1908). Είναι ο Ι. Δεμέστιχας απ' το χωριουδάκι Αλεπού (Δεμεστιχιάνικα), πάνω από το Κότρωνα, που έδειξε ως Πολέμαρχος μισού αιώνα, πως μπορεί να τα καταφέρει το ίδιο άριστα στη θάλασσα και στην ξηρά! Μια μορφή θρύλος που βρίσκεται στην πρώτη γραμμή των Εθνικών μας αγώνων ως το θάνατό του το 1960.

Γεννήθηκε το 1882 κι ως γνήσιο τέκνο της οικογένειας των Δεμεστιχαίων, που διαπρέπει αιώνες τώρα στα στρατιωτικά μας πράγματα, τελείωσε τη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων. Πολύ σύντομα ήρθε η πρώτη του εθελοντική εμπλοκή κι ήταν ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΜΑΣ. Τη δράση του εδώ περιγράφει κι εξυμνεί -πλην των άλλων- η Πηνελόπη Δέλτα, «Στα μυστικά του βάλτου». Ο καπετάν Νικηφόρος επικεφαλής αντάρτικου Σώματος (Μανιατών και άλλων) συνεργάζεται και αντικαθιστά τον Καπετάν Άγρα στην περιοχή της λίμνης των Γιαννιτσών, κι από δω δίνει θρυλικές μάχες κατατροπώνοντας τους Βούλγαρους κομιτατζήδες αλλά και τους ανθέλληνες συνεργάτες τους, αναστρέφωντας ανεπιστρεπτί, υπέρ της υποθέσεως της Ελευθερίας, το κλίμα σε όλη την έκταση της Μακεδονίας. Και βέβαια θα χρειαζόταν βιβλίο για να περιγράψει τα εδώ κατορθώματά του.

Η δράση του όμως δεν σταματά: ξαναγυρίζει στο Πολεμικό Ναυτικό για να λάβει μέρος - Βαλκανικοί Πόλεμοι 1912-13 - σε όλες τις ναυμαχίες κατά του Τούρκικου στόλου. Επικεφαλής μάλιστα των Ναυτικών Αγημάτων απελευθερώνει τη Χίο και την Τένεδο και δεν αποχωρεί από το πεδίο της μάχης καίτοι διάτρητος από της εχθρικές σφαίρες, παρά μόνον όταν οι Τούρκοι υψώνουν λευκή σημαία στο κάστρο της Χίου και παραδίδονται όλοι!

Στη συνέχεια της στρατιωτικής του σταδιοδρομίας περνάει όλες τις βαθμίδες της ιεραρχίας: Διοικητής Μοίρας και Κυβερνήτης Πολεμικών σκαφών. Αρχηγός του στόλου και του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού (ως Ναύαρχος πλέον). Επιθεωρητής και γενικός διευθυντής του Υπουργείου Ναυτικών, ακόμη και υπουργός Ναυτιλίας (στην εξόριστη αντικατοχική κυβέρνηση της Μέσης Ανατολής, 1941-44).

Η παρουσία του είναι και ευρύτερα κοινωνικά (1) εμφανής και πάντοτε ενωτική: το 1947 κι ενώ βρίσκεται σ' εξέλιξη η αδελφοκτόνος σφαγή του Λακωνικού στοιχείου, τίθεται επικεφαλής επιφανών συμπατριωτών μας (στην Αττική) και πετυχαίνει να πάψει ο αποδεκατισμός των παππούδων μας από τα δηλητηριώδη βέλη των πολιτικών παθών.

Προσπαθήσαμε εν' ολίγοις να σκιαγραφήσουμε το πορτρέτο ενός Ήρωα που τίμησε στους Πανέλληνες τη Γη της Μάνης. Και καθώς Η ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΜΑΣ βρίσκεται και πάλι στο επίκεντρο της επικαιρότητας, βορά σε άνομες ορέξεις, η Μνήμη του υπενθυμίζει ότι ως Μανιάτες έχουμε ΧΡΕΟΣ ΙΕΡΟ να είμαστε - με κάθε μέσον - στην Πρωτοπορία κι αυτού του δύσκολου μα υπέροχου Εθνικού Αγώνα.

«(...) και ο Νικηφόρος στ' ανοιχτά, στα Γιαννιτσά βαδίζει
με το σπαθί του όπου περνά τον Τόπο καθαρίζει
(...) Ήσουν Μανιάτης γιαλεχτός - περήφανος και τολμηρός
γιομάτος δόξα και τιμή και λεβεντιά ξεχωριστή
(...) Στη χώρα που εβάφτηκαν, στο αίμα μας, οι βράχοι
θα φέρουν τη σημαία μας νέοι Μακεδονομάχοι»

Ο Καπετάν Νικηφόρος, ένας από τους πολλούς Μανιάτες που συμμετείχαν εθελοντικά στην πρωτοπορία του Μακεδονικού Αγώνα, τιμάται σης μέρες μας από τον Τόπο καταγωγής του. Συγκεκριμένα το Δημοτικό Διαμέρισμα Κότρωνας και έδρα του Δήμου Ανατολικής Μάνης, έδωσε στην πολυσύχναστη πλατεία της παραλίας του Κότρωνα το όνομά του και έχει ήδη τοποθετήσει τον ανδριάντα του Μανιάτη Μακεδονομάχου, σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο στην ίδια πλατεία.

Ο ΜΑΚΕΔΟΝΟΜΑΧΟΣ- ΜΑΝΙΑΤΗΣ ΚΑΠΕΤΑΝ ΛΕΩΝΙΔΑΣ.

Λεωνίδας Πετροπουλάκης - Καπετάν Λεωνίδας

Ο Λεωνίδας Πετροπουλάκης, απόγονος της μεγάλης πολεμικής οικογένειας της Μάνης, από το Γύθειο γεννήθηκε το 1880, Το 1897 αν και μαθητής Γυμνασίου, προσπάθησε να μεταβεί ως εθελοντής στη Κρήτη, αλλά εμποδίστηκε από τους συγγενείς του. Σε ηλικία 22 ετών οργανώνει μικρό σώμα Μανιατών για να λάβει μέρος στο Μακεδονικό Αγώνα, αλλά εμποδίζεται να εισέλθει στη Μακεδονία.

Τον Ιανουάριο του 1906 στο Γύθειο εκφωνεί λόγο κατά το μνημόσυνο του εθελοντή Ιωάννη Σκορδάκου που σκοτώθηκε στο Μορίχοβο. Ήταν τελειόφοιτος της Νομικής όταν πληροφορήθηκε τον ερχομό του συμπατριώτη και φίλου του καπετάν Λίτσα στην Αθήνα. Συναντήθηκε μαζί του και μετά από συνεννόηση αποφάσισε να ενισχύσει το σώμα του καπετάν Λίτσα με νέους εθελοντές Μανιάτες.

Για το σκοπό αυτό συγκρότησε εθελοντικό σώμα από 25 Μανιάτες το οποίο συντηρούσε ο ίδιος μετά τη πώληση μέρους της περιουσίας του. Αυτό αποτελούσε παράδοση στην οικογένειά του αφού και κατά τους Κρητικούς αγώνες άλλο μέλος της οικογενείας του είχε κάνει το ίδιο. Μεταξύ των εθελοντών ήταν και ο εξάδελφός του Παναγιώτης Ηλία Πετροπουλάκης, παλαίμαχος εθελοντής αγωνιστής και τραυματίας του πολέμου του 1897.

Κατά τα τέλη Μαρτίου του 1906 οι δυο αρχηγοί συναντήθηκαν στο Πειραιά και κατόπιν ταξιδεύοντας χωριστά συγκεντρώθηκαν στα Τρίκαλα. Εκεί υπηρετούσε ως έφεδρος υγειονομικός αξιωματικός στο στρατιωτικό Νοσοκομείο Τρικάλων, ο Γ. Γιαννακάκος – Ραζέλος, συγγραφέας του βιβλίου «Οι εθελοντικοί Αγώνες της Μάνης δια την Ελευθερίαν (1840-1940)» ο οποίος αναγράφει για την συνάντηση που είχε μαζί τους:

«…Ως φίλος δε και συμμαθητής του Λεωνίδα Πετροπουλάκη εδέχθη επίσκεψην τούτου, συνοδευομένου υπό του εξαδέλφου του Παναγιώτου Η. Πετροπουλάκη και του εμπίστου του Παναγ. Γκιτάκου. Η φιλική των επίσκεψις σκοπόν είχε να με αποχαιρετήσουν και συγχρόνως να προμηθεύσω εις αυτούς ολίγα αντισηπτικά είδη. Απεχαιρετήθημεν δια τελευταίαν φοράν, διότι πάντες έπεσαν ενδόξως υπέρ του ιερού αγώνος της Μακεδονίας κατά την μάχη της Οσνίτσανης την 7ην Μαΐου 1906, την δε θλιβεράν αγγελίαν μας διεβίβσεν ο εκ θαύματος διασωθείς Β. Γ. Κουζίγιαννης κατά την μάχην, όστις επιστρέφων διήλθεν εκ Τρικάλλων».

Ο Καπετάν Λεωνίδας σκοτώθηκε μαζί με τον καπετάν Λίτσα στη προαναφερόμενη μάχη (Οσνίτσανη) και όταν το έμαθε ο εξάδελφός του Παναγιώτης Η. Πετροπουλάκης, που μαχόταν σε άλλο σημείο, έσυρε τη σπάθα και μαζί με άλλους πολεμιστές εφόρμησε προς το κλοιό του Τουρκικού στρατού, αλλά σκοτώθηκε1 κατά την ηρωική αυτή έξοδο.

Για το θάνατο του Καπετάν Λίτσα, του Καπετάν Λεωνίδα και των συμπολεμιστών τους θρήνησε όλη η Ελλάδα, αλλά ιδιαίτερα η Μάνη. Πραγματοποιήθηκαν παντού μνημόσυνα σε Ελλάδα και εξωτερικό και η θυσία τους αποτέλεσε αιτία για την εθελοντική δράση πολλών άλλων αγωνιστών Τα οστά τους φυλάσσονται στην εκκλησία του χωριού από τους κατοίκους, ενώ το χωριό Έζερετς προς τιμήν του μετονομάσθηκε σε Πετροπουλάκη.

Για τη θυσία των Πετροπουλάκηδων από το βιβλίο του Γ.Θ.Κελεπούρη, Ματωμέναις Δάφναις, Εν Αθήναις 1910, σελ. 23-24, αναδημοσιεύουμε:

«Βαριά βογγάνε τα βουνά κ’ οι ρεματιές βοΐζουν,
στενάζουν κόρες πάναγνες με τα μαλλιά λυμένα
κι’ απ’ το βαρύ παράπονο κάθε καρδιά ξεσχίζουν
κλαίει η Μάνη δυό παιδιά που πέσαν δοξασμένα.

Του Ταϋγέτου οι αητοί, του Αίμου τα κοράκια,
του Ευρώτα οι πετροπέρδικες, τ’ Ολύμπου τα γεράκια,
για τους Πετροπουλάκηδες κλαίνε, μοιρολογάνε,
αναστενάζουνε βαριά και πιο βαριά βογγάνε!

Για την Πατρίδα πέθαναν και παν με περηφάνεια
αθανασίας και τιμής εφόρεσαν στεφάνια.
Θρηνεί γι’ αυτούς η Ρούμελη κι’ η Μάνη αναστενάζει
και καθ’ Ελληνική καρδιά δάκρυα πόνου βγάζει!…

Φέρτε κλωνάρια δάφνινα και κρίνα μυρωμένα,
που με τ’ αγνό το αίμα τους, τα έχουν ποτισμένα,
στεφάνι να τους πλέξωμε, αμάραντο να μένη
και κάμετε μνημόσυνο, συγχώριο να τους γένη!