"Η Μάνη δεν γιορτάζει μόνο τον Ιούνιο για την επέτειο της ιστορικής νίκης των Μανιατισσών και Μανιατών στη Βέργα, στον Διρό και στον Πολυάραβο, όπου για πρώτη φορά στην ιστορία οι Μανιάτισσες μετέτρεψαν τα εργαλεία τροφοδοσίας του σπιτιού τους, δηλαδή τα δρεπάνια του θερισμού για τη συγκομιδή των σιτηρών σε δρεπανηφόρα όπλα της ελευθερίας. Η Μάνη γιορτάζει όλο το χρόνο, γιατί ποτέ δεν σιώπησε και ουδέποτε υποτάχθηκε.
Οι Μανιάτες πάντα προασπίσθηκαν τις διαχρονικές τους αξίες για ελευθερία της πατρίδας και τιμή και αξιοπρέπεια δική τους και της γυναίκας. Δεν υπάκουσαν σε κάποια εντολή, ούτε είχαν ακούσει ποτέ θεωρίες επαναστατικού χαρακτήρα, ούτε επίσης γνώριζαν συνταγματικές επιταγές προκειμένου να τις εκτελέσουν ώστε να αποφύγουν την τιμωρία. Η Μανιάτισσα είχε πάντα μια θεωρία που την έκανε συνεχώς πράξη. Ποια είναι αυτή; Ότι ο θάνατος είναι υποδεέστερος μπροστά στην ατίμωση είτε της πατρίδας, είτε της οικογένειας, είτε της ίδιας.
Ο Ιμπραήμ και ο τακτικός στρατός του προκάλεσαν τις Mανιάτισσες και τους Μανιάτες φυσικά, ώστε να επαναλάβουν ό ,τι γνώριζαν καλά από παράδοση: ότι δηλαδή η Μάνη είναι αδούλωτη ανά τους αιώνες αλλά και η ίδια θεωρεί χρέος και προνόμιό της να προσφέρει αγόγγυστα τα παιδιά της στο θυσιαστήριο της ελευθερίας όλης της Ελλάδας.
Έτσι και τον Ιούνιο του 1826 η απόπειρα του Ιμπραήμ πασά να εισβάλει στη Μάνη, με συνδυασμένη μάλιστα πολεμική ενέργεια από ξηρά και θάλασσα αποκρούεται από τους Μανιάτες και τις Μανιάτισσες στη Βέργα του Αρμυρού και στο Διρό. Τα όπλα των Μανιατών: οι ξερολιθιές. Οι υπερασπιστές της «ξηρολιθιάς» αποκρούουν αλλεπάλληλες εφόδους του ιππικού και του πεζικού του Ιμπραήμ και των Αράβων που προσπαθούσαν να ανοίξουν το δρόμο προς τη Μάνη.
Σώζεται η ιστορική ξηρολιθιά της Βέργας για να δείχνει την αποτυχία της αποβατικής επιχείρησης στο Διρό. Όταν όλα εθεωρούντο χαμένα μετά τις αλλεπάλληλες νίκες του Αιγύπτιου σατράπη η νικηφόρος μάχη του Πολυάραβου, της Βέργας, του Διρού, αναπτέρωσε το ηθικό των Ελλήνων και είχε τεράστιες ευεργετικές επιπτώσεις στην πορεία του Απελευθερωτικού Αγώνα. Ο προκλητικός και αγέρωχος ναύαρχος του Αιγυπτιακού στόλου Ιμπραήμ πασάς που απειλούσε τον Γεωργάκη Μαυρομιχάλη με επιστολή που του έστειλε στο Λιμένι της Τζίμοβας – Αρεόπολης δηλ., γράφοντας από τη Μεθώνη και μάλιστα στην ιστορική μέρα 29 Μαΐου, ότι δεν πρόκειται να αφήσει μήτε ίχνος σπιτιού εάν τον παρακούσει.
Σας είναι γνωστή η απάντηση:
«Ελάβομεν το γράμμα σου στο οποίον είδομεν να μας φοβερίζεις ότι εάν δεν σου προσφέρομεν την υποταγή μας θα εξολοθρεύσεις τους Μανιάτες και τη Μάνη. Γι’ αυτό και εμείς σε περιμένουμε με όσες δυνάμεις θελήσεις. Οι κάτοικοι της Μάνης γράφουμε και σε περιμένουμε». Και αμέσως μετά οι Μανιάτες και οι Μανιάτισσες έψαλαν παράκληση και δοξολογία. Έτσι με επικεφαλής το Ιερατείο και με συνεχείς κωδωνοκρουσίες κάμφθηκε η αλαζονεία του Ιμπραήμ από ένα πλήθος γυναικών Μανιατισσών, με επικεφαλής δύο Αρχιερείς μετά των ιερέων που τους εμψύχωναν, και οι μεν Μανιάτες πυροβολούσαν με τα όπλα – όπως γράφει ο Αμβρόσιος Φραντζής – οι δε γυναίκες πολεμούσαν με πέτρες που πέφτανε χαλάζι στα κεφάλια των εχθρών. Βοηθούσε ακόμη και ο πετρώδης και δύσβατος τόπος του Διρού ή Βηρού – όπως τον λέει ο Φραντζής – και οι εχθροί δεν μπορούσαν ούτε να φυλαχθούν ούτε να καταφύγουν σε άλλο μέρος ούτε και να πλησιάσουν τα πλοία τους. Έτσι αναχώρησαν τα πλοία τους με μεγάλη αισχύνη και φθορά και με αφανισμό των Οθωμανών. Στη μάχη εκείνη αιχμαλωτίστηκαν και δύο γυναίκες, η Τζατζόνυμφη, καλούμενη Καλαποθού, και η Κυριακή Τζατζουλίνα. Φοβερές οι απώλειες των Οθωμανών στη Βέργα και στο Διρό.
Η μάχη αυτή και η νίκη στη Βέργα έγινε αποκλειστικά από τους Μανιάτες και τις Μανιάτισσες. Ο Κολοκοτρώνης δεν πρόφτασε να βοηθήσει.
Γράφει ο ιστορικός Διονύσιος Κόκκινος: για μια Μανιάτισσα που βρισκόταν στο σώμα του Κυριακούλη Μαυρομιχάλη «έτρεχε διαρκώς από ένα προμαχώνα στον άλλο και μοίραζε πολεμοφόδια. Ήταν Μανιάτισσα – γράφει – και ονομαζόταν Σταυριάνα Σάββαινα. Υψηλή, μαυριδερή, ανδρογυναίκα, σαράντα χρόνων με θάρρος αλόγιστον, ακατάβλητη ψυχή του πολέμου». Αυτή ήταν χήρα με 4 παιδιά, οι Τούρκοι είχαν σκοτώσει τον άντρα της. Η Σταυριάνα είχε καταταχθεί στο σώμα του οπλαρχηγού Κυριακούλη Μαυρομιχάλη και πολέμησε στα Τρίκορφα, στο Πέτα και στη μάχη της Βέργας. Πήρε το βαθμό του Ταγματάρχη. Στον Αλμυρό, στο οχύρωμα της Βέργας βρίσκεται και η Σταυριάνα Σάββαινα. Διρός και Βέργα χτυπιούνται από τους Αιγύπτιους που πρόλαβαν και έκαψαν δύο έρημα χωριά, τον Πύργο και τη Χαριά. Οι γυναίκες με πέτρες και δρεπάνια καταδιώκουν τον εχθρό και τον ρίχνουν στη θάλασσα.
Από τις «δρεπανηφόρες του Διρού» ξεχωρίζει κατά τον Σπυρίδωνα Τρικούπη, το κατόρθωμα της Πανωραίας Βοζίκη, που υπερασπίστηκε ακόμη και τον πατέρα της που θέριζε ανύποπτος το χωράφι. Και το δημοτικό τραγούδι μοιρολόγι δίνει το ανακοινωθέν της νίκης:
Μόνο τα γυναικόπαιδα
και γέροντες ανώφελοι
γιατ’ ήτο θέρος, βρέθηκαν
με τα δρεπάνια στα λουτρά.
Καθόλου δε δειλιάσασι
καθόλου δεν τρομάξασι
Και ο Κωνσταντίνος Μαυρομιχάλης, πρωταγωνιστής και αυτός μαζί με τον Ιωσήφ, επίσκοπο Μαΐνης Βονδικλάρη, απευθυνόμενος στις δρεπανηφόρες Μανιάτισσες λέει:
«Εύγε σας, ματαεύγε σας,
γυναίκες, άντρες γίνετε
σαν αντριωμένες μάχεστε
σαν Αμαζόνες κρούετε»
(Απόσπασμα)
Οι Μανιάτες πάντα προασπίσθηκαν τις διαχρονικές τους αξίες για ελευθερία της πατρίδας και τιμή και αξιοπρέπεια δική τους και της γυναίκας. Δεν υπάκουσαν σε κάποια εντολή, ούτε είχαν ακούσει ποτέ θεωρίες επαναστατικού χαρακτήρα, ούτε επίσης γνώριζαν συνταγματικές επιταγές προκειμένου να τις εκτελέσουν ώστε να αποφύγουν την τιμωρία. Η Μανιάτισσα είχε πάντα μια θεωρία που την έκανε συνεχώς πράξη. Ποια είναι αυτή; Ότι ο θάνατος είναι υποδεέστερος μπροστά στην ατίμωση είτε της πατρίδας, είτε της οικογένειας, είτε της ίδιας.
Ο Ιμπραήμ και ο τακτικός στρατός του προκάλεσαν τις Mανιάτισσες και τους Μανιάτες φυσικά, ώστε να επαναλάβουν ό ,τι γνώριζαν καλά από παράδοση: ότι δηλαδή η Μάνη είναι αδούλωτη ανά τους αιώνες αλλά και η ίδια θεωρεί χρέος και προνόμιό της να προσφέρει αγόγγυστα τα παιδιά της στο θυσιαστήριο της ελευθερίας όλης της Ελλάδας.
Έτσι και τον Ιούνιο του 1826 η απόπειρα του Ιμπραήμ πασά να εισβάλει στη Μάνη, με συνδυασμένη μάλιστα πολεμική ενέργεια από ξηρά και θάλασσα αποκρούεται από τους Μανιάτες και τις Μανιάτισσες στη Βέργα του Αρμυρού και στο Διρό. Τα όπλα των Μανιατών: οι ξερολιθιές. Οι υπερασπιστές της «ξηρολιθιάς» αποκρούουν αλλεπάλληλες εφόδους του ιππικού και του πεζικού του Ιμπραήμ και των Αράβων που προσπαθούσαν να ανοίξουν το δρόμο προς τη Μάνη.
Σώζεται η ιστορική ξηρολιθιά της Βέργας για να δείχνει την αποτυχία της αποβατικής επιχείρησης στο Διρό. Όταν όλα εθεωρούντο χαμένα μετά τις αλλεπάλληλες νίκες του Αιγύπτιου σατράπη η νικηφόρος μάχη του Πολυάραβου, της Βέργας, του Διρού, αναπτέρωσε το ηθικό των Ελλήνων και είχε τεράστιες ευεργετικές επιπτώσεις στην πορεία του Απελευθερωτικού Αγώνα. Ο προκλητικός και αγέρωχος ναύαρχος του Αιγυπτιακού στόλου Ιμπραήμ πασάς που απειλούσε τον Γεωργάκη Μαυρομιχάλη με επιστολή που του έστειλε στο Λιμένι της Τζίμοβας – Αρεόπολης δηλ., γράφοντας από τη Μεθώνη και μάλιστα στην ιστορική μέρα 29 Μαΐου, ότι δεν πρόκειται να αφήσει μήτε ίχνος σπιτιού εάν τον παρακούσει.
Σας είναι γνωστή η απάντηση:
«Ελάβομεν το γράμμα σου στο οποίον είδομεν να μας φοβερίζεις ότι εάν δεν σου προσφέρομεν την υποταγή μας θα εξολοθρεύσεις τους Μανιάτες και τη Μάνη. Γι’ αυτό και εμείς σε περιμένουμε με όσες δυνάμεις θελήσεις. Οι κάτοικοι της Μάνης γράφουμε και σε περιμένουμε». Και αμέσως μετά οι Μανιάτες και οι Μανιάτισσες έψαλαν παράκληση και δοξολογία. Έτσι με επικεφαλής το Ιερατείο και με συνεχείς κωδωνοκρουσίες κάμφθηκε η αλαζονεία του Ιμπραήμ από ένα πλήθος γυναικών Μανιατισσών, με επικεφαλής δύο Αρχιερείς μετά των ιερέων που τους εμψύχωναν, και οι μεν Μανιάτες πυροβολούσαν με τα όπλα – όπως γράφει ο Αμβρόσιος Φραντζής – οι δε γυναίκες πολεμούσαν με πέτρες που πέφτανε χαλάζι στα κεφάλια των εχθρών. Βοηθούσε ακόμη και ο πετρώδης και δύσβατος τόπος του Διρού ή Βηρού – όπως τον λέει ο Φραντζής – και οι εχθροί δεν μπορούσαν ούτε να φυλαχθούν ούτε να καταφύγουν σε άλλο μέρος ούτε και να πλησιάσουν τα πλοία τους. Έτσι αναχώρησαν τα πλοία τους με μεγάλη αισχύνη και φθορά και με αφανισμό των Οθωμανών. Στη μάχη εκείνη αιχμαλωτίστηκαν και δύο γυναίκες, η Τζατζόνυμφη, καλούμενη Καλαποθού, και η Κυριακή Τζατζουλίνα. Φοβερές οι απώλειες των Οθωμανών στη Βέργα και στο Διρό.
Η μάχη αυτή και η νίκη στη Βέργα έγινε αποκλειστικά από τους Μανιάτες και τις Μανιάτισσες. Ο Κολοκοτρώνης δεν πρόφτασε να βοηθήσει.
Γράφει ο ιστορικός Διονύσιος Κόκκινος: για μια Μανιάτισσα που βρισκόταν στο σώμα του Κυριακούλη Μαυρομιχάλη «έτρεχε διαρκώς από ένα προμαχώνα στον άλλο και μοίραζε πολεμοφόδια. Ήταν Μανιάτισσα – γράφει – και ονομαζόταν Σταυριάνα Σάββαινα. Υψηλή, μαυριδερή, ανδρογυναίκα, σαράντα χρόνων με θάρρος αλόγιστον, ακατάβλητη ψυχή του πολέμου». Αυτή ήταν χήρα με 4 παιδιά, οι Τούρκοι είχαν σκοτώσει τον άντρα της. Η Σταυριάνα είχε καταταχθεί στο σώμα του οπλαρχηγού Κυριακούλη Μαυρομιχάλη και πολέμησε στα Τρίκορφα, στο Πέτα και στη μάχη της Βέργας. Πήρε το βαθμό του Ταγματάρχη. Στον Αλμυρό, στο οχύρωμα της Βέργας βρίσκεται και η Σταυριάνα Σάββαινα. Διρός και Βέργα χτυπιούνται από τους Αιγύπτιους που πρόλαβαν και έκαψαν δύο έρημα χωριά, τον Πύργο και τη Χαριά. Οι γυναίκες με πέτρες και δρεπάνια καταδιώκουν τον εχθρό και τον ρίχνουν στη θάλασσα.
Από τις «δρεπανηφόρες του Διρού» ξεχωρίζει κατά τον Σπυρίδωνα Τρικούπη, το κατόρθωμα της Πανωραίας Βοζίκη, που υπερασπίστηκε ακόμη και τον πατέρα της που θέριζε ανύποπτος το χωράφι. Και το δημοτικό τραγούδι μοιρολόγι δίνει το ανακοινωθέν της νίκης:
Μόνο τα γυναικόπαιδα
και γέροντες ανώφελοι
γιατ’ ήτο θέρος, βρέθηκαν
με τα δρεπάνια στα λουτρά.
Καθόλου δε δειλιάσασι
καθόλου δεν τρομάξασι
Και ο Κωνσταντίνος Μαυρομιχάλης, πρωταγωνιστής και αυτός μαζί με τον Ιωσήφ, επίσκοπο Μαΐνης Βονδικλάρη, απευθυνόμενος στις δρεπανηφόρες Μανιάτισσες λέει:
«Εύγε σας, ματαεύγε σας,
γυναίκες, άντρες γίνετε
σαν αντριωμένες μάχεστε
σαν Αμαζόνες κρούετε»
(Απόσπασμα)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου