ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΓΙΑΝΝΑΚΗ ΓΚΡΙΤΖΑΛΗ
Γεννήθηκε το 1791 στο Ψάρι Τριφυλίας( της τότε Αρκαδίας)
Γιός το Δημήτρη Γκρίτζαλη, ο οποίος πέθανε στα μέσα της δεκαετίασ του 1790, αφήνοντασ το Γιαννάκη και τα δυο αδέλφια του ορφανά σε πολύ μικρή ηλικία.Ο μικρός μάλιστα γιός ήταν αβάπτιστος και πήρε - όπως συνηθίζεται στην περιοχή- το όνομα του εκλιπόντος πατέρα του.
Η μητέρα του Αρετή, καταγόταν απο το Κούβελα και ήταν αδελφή του γνωστού κλέφτη , λοχαγού του Αγγλικού στρατού στη Ζάκυνθο και αρχηγού των Ντρέδων κατά την έναρξη της επανάστασης, Γιαννάκη Μέλιου, ο οποίος πέραν απο θείος του Γιαννάκη, ήταν και προστάτης των ορφανών και νονός του Γιαννάκη Γκρίτζαλη.
- Η γυναίκα του Γιαννάκη , Γιαννούλα ήταν κόρη του θρυλικού κλέφτη και οπλαρχηγού Μητροπέτροβα απο τη Γαράντζα. Με τη Γιαννούλα ο Γιαννάκης ήταν λογοδοσμένος πριν το 1821 και φαίνεται οτι την παντρεύτηκε στην αρχή της επανάστασης. Γι'αυτό και εμφανίζεται, σε ιστορικά κείμενα , απο τα προεπαναστατικά κιόλας χρόνια, ως γαμπρός του Μητροπέτροβα, με τον οποίο και υπήρξε καθ'όλη τη διάρκεια του αγώνα, συμπολεμιστής.
-Ο Γιαννάκης είχε δυο γιούς, τον Δημήτρη που έφερε το όνομα και των δυο παππούδων του και τον μικρότερο Γιώργη.
- Προεπαναστατικά τον Γιαννάκη και τον μικρότερο αδελφό του το Δημήτρη τους βρίσκουμε για μερικά χρόνια εγκαταστημένους στην Κωνσταντινούπολη, όπου ο Δημήτρης ασχολείτο με το εμπόριο σιτηρών, μεταξύ Οδησσού και Πόλης. Εκεί φαίνεται οτι μυήθηκαν στην Φιλική Εταιρεία και ο Γιαννάκης απο το 1818 και μετά έπαιζε ρόλο συνδέσμου, μεταξύ Κωνσταντινούπολης, Ζακύνθου και των οπλαρχηγών της ορεινής Μεσσηνίας, μεταξύ των οποίων και ο πεθερός του Μητροπέτροβας. Εξαιτίας αυτής του της δράσης ορισμένοι ιστορικοί τον συγκαταλέγουν μεταξύ των κλεφτών της περιοχής.
- Η συμμετοχή και συνεισφορά του Γιαννάκη Γκρίτζαλη, κατά τα πρώτα χρόνια του αγώνα της παλιγγενεσίας, είναι γνωστές και ιστορικά τεκμηριωμένες. Αρκεί να σημειωθεί ο πρωταγωνιστικός του ρόλος κατά την Άλωση της Τριπολιτσάς και τα Δερβενάκια που τον καθιέρωσαν ως οπλαρχηγό πρώτης γραμμής. Για τούτο και ονομάστηκε το 1823 χιλίαρχος σε ηλικία 32 ετών και ήταν ο νεότερος σε ηλικία χιλίαρχος μεταξύ των οπλαρχηγών του Αγώνα.
- Ο Γιαννάκης όπως και ο Μητροπέτροβας υπήρξαν άξιοι και πιστοί φίλοι του Κολοκοτρώνη και για το λόγο αυτό φυλακίστηκαν μαζί του, κατά τον εμφύλιο πόλεμο του 1825, στο μοναστήρι του Προφήτη Ηλία στην Ύδρα, απο την Κυβέρνηση Κουντουριώτη, Κωλέττη και λοιπών. Η φυλάκιση τους, όπως είναι πλέον ιστορικά αποδεδειγμένο και απ'όλους αποδεκτό, αποτέλεσε την ευκαιρία και αφορμή της απόβασης του Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο, με όλα τα γνωστά και οδυνηρά επακόλουθα.
- Αποφυλακισθέντες, στα τέλη Μαίου, επειδή ο λαός ζητούσε τους φυσικούς ηγέτες και χωρίς καμία πικρία ή μνησικακία ανέλαβαν πάλι τη γνωστή αγωνιστική τους δράση, συγκινώντας το φιλελληνικό κίνημα και τα ανακτοβούλια της Ευρώπης, επειδή έδειξαν ότι οι Έλληνες πράγματι επιθυμούν και αξίζουν την ελευθερία τους.
-Η αγνή και άδολη αυτή συμπεριφορά του Γιαννάκη Γκρίτζαλη και του Μητροπέτροβα, όπως και ο πρωταγωνιστικός τους ρόλους στους αγώνες κατά του Ιμπραήμ, αποτέλεσαν παραδείγματα ηρωισμού και πατριωτισμού μεταξύ των μαχόμενων Ελλήνων και κυρίως μεταξύ των συμπατριωτών τους. Γι'αυτό και η Μεσσηνία είναι απο τις λίγες περιοχές που δεν εμφανίστηκε το θλιβερό φαινόμενο των "προσκυνημένων".
- Μετά το Ναυαρίνο , ένα άλλο οδυνηρό και καθοριστικό , για την μετέπειτα ιστορία του τόπου, γεγονός υπήρξε, η δολοφονία του Καποδίστρια.
- Η έλευση του Όθωνα , σε ηλικία μόλις 18 ετών και η επιτροπεία του απο τείς αντιβασιλείς δρομολόγησαν για τη χώρα καινούρια δεδομένα και αποτελούν θλιβερές σελίδες της νεότερης ιστορίας. Και μόνο το γεγονός της καταδίκης σε θάνατο παρ'ολίγον εκτέλεσης των Κολοκοτρώνη και Πλαπούτα αρκεί να αποδείξει τον τρόπο διακυβέρνησης της χώρας αυτή την εποχή.Εάν εκτελείτο ο Κολοκοτρώνης η Πατρίδα μας θα κουβαλούσε στους αιώνες το στίγμα της ντροπής και της αχαριστίας.
- Μπροστά σε αυτή την κατάσταση και με τους Κολοκοτρώνη και Πλαπούτα φυλακή, αγωνιστές όπως Γκρίτζαλης και Μητροπέτροβας, δεν μπορούσαν να μένουν απαθείς θεατές. Γι'αυτό και τέθηκαν επι κεφαλής της γνωστής Μεσσηνιακής Επανάστασης του 1834, η οποία, λόγω και των αιτημάτων φορολογικού και θεσμικού χαρακτήρα που περιλαμβάνονταν στις προκυρήξεις τους θεωρείται ως η πρώτη κοινωνική Επανάσταση στη νεότερη ελληνική ιστορία.
- Ο Γιαννάκης Γκρίτζαλης , ο σημαντικότερος αρχηγός της Μεσσηνιακής επανάστασης, φέρεται να αρνείται την ανάμειξη των φυλακισμένων στρατηγών Κολοκοτρώνη και Πλαπούτα στην εξέγερση και επικαλείται ως λόγο για τον ξεσηκωμό των χωρικών την αβάσταχτη φορολογία.
- Εντυπωσιακή είναι η εξάπλωση της εξέγερσης μέσα σε τρείς μέρες σε ολόκληρη την Μεσσηνία και Αρκαδία.Παρά τις αρχικές επιτυχίες των επαναστατών , η εξέγερση μετά απο αιματηρές μάχες, κατεστάλη.Οι δε αρχηγοί επικυρήχθηκαν προς 3.000δρχ ο καθένας.τελικά όλοι οι κατηγορούμενοι ως ένοχοι συνελήφθησαν. Το στρατοδικείο καταδίκασε σε θάνατο τον Γιαννάκη Γκρίτζαλη, τον Μητροπέτροβα και τον Τζαμαλή. Μόνον η ποινή του Μητροπέτροβα δεν εκτελέστηκε'ως υπέργηρου και αγωνισθέντος υπερ πατρίδος" και μετατράπηκε σε ισόβια φυλάκιση.
- Ο Γκρίτζαλης εκτελέστηκε εντός δυο ωρών, όπως πρόβλεπε ο νόμος.Οι τελευταίες λέξεις τους ήταν" Άδικα πεθαίνω, δεν πήγαινα εναντίον του θρόνου, επήγαινα για τα δικαιώματα των Ελλήνων"
- Στη γυναίκα του δεν επέτρεψαν να πάρει το σώμα του νεκρού ήρωα, απο φόβο μήπως κατά την ταφή προκληθούν μεγαλύτερες ταραχές.Η τραγική γυναίκα μάζεψε τα μυαλά του νεκρού άντρα της, που είχε πυροβοληθεί στο κεφάλι και στη συνέχεια κέρασε, σύμφωνα με το έθιμο, το εκτελεστικό απόσπασμα.
- Ο Όθων μαθαίνοντας αργότερα την αλήθεια, αναγνώρισε το λάθος του και εστειλε στο Πάνω Ψάρι , στην γενέτειρα του ηρωα μια καμπάνα για το καμπαναρίο της εκκλησίας που αναγράφεται "Όθων Βασιλεύς των Ελλήνων".Η εκκλησία αυτή έχει φτιαχτεί απο τους Ψαραίους, τον αδελφό του Γιαννάκη, Δημήτρη και το γίο του Γιαννάκη το Δημήτρη.Η εκκλησία είναι αφιερωμένη στον Άγιο Δημήτριο και υπάρχει και σήμερα, στο προαύλιο της οποίας κάθε χρόνο το Σεπτέμβριο, τελούνται εκδηλώσεις μνήμης για την Μεσσηνιακή Επανάσταση και κατάθεση στεφάνων στο σπίτι του Ήρωα μας.
Σημείωση: προτομές του Γιαννάκη Γκρίτζαλη υπάρχουν στο Ψάρι, στην Κυπαρισσία όπου και εκτελέστηκε και στο Πολεμικό Μουσείο Αθηνών.
Ευχαριστούμε θερμά για το υλικό αυτό τον κ. Γκρίτζαλη Γιαννάκη, απόγονο του θρυλικού Ήρωα απο το Ψάρι Τριφυλίας. ΠΗΓΗ:
ΔΙΘΕΣΙΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ-ΨΑΡΙ ΤΡΙΦΥΛΙΑΣ
Γιός το Δημήτρη Γκρίτζαλη, ο οποίος πέθανε στα μέσα της δεκαετίασ του 1790, αφήνοντασ το Γιαννάκη και τα δυο αδέλφια του ορφανά σε πολύ μικρή ηλικία.Ο μικρός μάλιστα γιός ήταν αβάπτιστος και πήρε - όπως συνηθίζεται στην περιοχή- το όνομα του εκλιπόντος πατέρα του.
Η μητέρα του Αρετή, καταγόταν απο το Κούβελα και ήταν αδελφή του γνωστού κλέφτη , λοχαγού του Αγγλικού στρατού στη Ζάκυνθο και αρχηγού των Ντρέδων κατά την έναρξη της επανάστασης, Γιαννάκη Μέλιου, ο οποίος πέραν απο θείος του Γιαννάκη, ήταν και προστάτης των ορφανών και νονός του Γιαννάκη Γκρίτζαλη.
- Η γυναίκα του Γιαννάκη , Γιαννούλα ήταν κόρη του θρυλικού κλέφτη και οπλαρχηγού Μητροπέτροβα απο τη Γαράντζα. Με τη Γιαννούλα ο Γιαννάκης ήταν λογοδοσμένος πριν το 1821 και φαίνεται οτι την παντρεύτηκε στην αρχή της επανάστασης. Γι'αυτό και εμφανίζεται, σε ιστορικά κείμενα , απο τα προεπαναστατικά κιόλας χρόνια, ως γαμπρός του Μητροπέτροβα, με τον οποίο και υπήρξε καθ'όλη τη διάρκεια του αγώνα, συμπολεμιστής.
-Ο Γιαννάκης είχε δυο γιούς, τον Δημήτρη που έφερε το όνομα και των δυο παππούδων του και τον μικρότερο Γιώργη.
- Προεπαναστατικά τον Γιαννάκη και τον μικρότερο αδελφό του το Δημήτρη τους βρίσκουμε για μερικά χρόνια εγκαταστημένους στην Κωνσταντινούπολη, όπου ο Δημήτρης ασχολείτο με το εμπόριο σιτηρών, μεταξύ Οδησσού και Πόλης. Εκεί φαίνεται οτι μυήθηκαν στην Φιλική Εταιρεία και ο Γιαννάκης απο το 1818 και μετά έπαιζε ρόλο συνδέσμου, μεταξύ Κωνσταντινούπολης, Ζακύνθου και των οπλαρχηγών της ορεινής Μεσσηνίας, μεταξύ των οποίων και ο πεθερός του Μητροπέτροβας. Εξαιτίας αυτής του της δράσης ορισμένοι ιστορικοί τον συγκαταλέγουν μεταξύ των κλεφτών της περιοχής.
- Η συμμετοχή και συνεισφορά του Γιαννάκη Γκρίτζαλη, κατά τα πρώτα χρόνια του αγώνα της παλιγγενεσίας, είναι γνωστές και ιστορικά τεκμηριωμένες. Αρκεί να σημειωθεί ο πρωταγωνιστικός του ρόλος κατά την Άλωση της Τριπολιτσάς και τα Δερβενάκια που τον καθιέρωσαν ως οπλαρχηγό πρώτης γραμμής. Για τούτο και ονομάστηκε το 1823 χιλίαρχος σε ηλικία 32 ετών και ήταν ο νεότερος σε ηλικία χιλίαρχος μεταξύ των οπλαρχηγών του Αγώνα.
- Ο Γιαννάκης όπως και ο Μητροπέτροβας υπήρξαν άξιοι και πιστοί φίλοι του Κολοκοτρώνη και για το λόγο αυτό φυλακίστηκαν μαζί του, κατά τον εμφύλιο πόλεμο του 1825, στο μοναστήρι του Προφήτη Ηλία στην Ύδρα, απο την Κυβέρνηση Κουντουριώτη, Κωλέττη και λοιπών. Η φυλάκιση τους, όπως είναι πλέον ιστορικά αποδεδειγμένο και απ'όλους αποδεκτό, αποτέλεσε την ευκαιρία και αφορμή της απόβασης του Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο, με όλα τα γνωστά και οδυνηρά επακόλουθα.
- Αποφυλακισθέντες, στα τέλη Μαίου, επειδή ο λαός ζητούσε τους φυσικούς ηγέτες και χωρίς καμία πικρία ή μνησικακία ανέλαβαν πάλι τη γνωστή αγωνιστική τους δράση, συγκινώντας το φιλελληνικό κίνημα και τα ανακτοβούλια της Ευρώπης, επειδή έδειξαν ότι οι Έλληνες πράγματι επιθυμούν και αξίζουν την ελευθερία τους.
-Η αγνή και άδολη αυτή συμπεριφορά του Γιαννάκη Γκρίτζαλη και του Μητροπέτροβα, όπως και ο πρωταγωνιστικός τους ρόλους στους αγώνες κατά του Ιμπραήμ, αποτέλεσαν παραδείγματα ηρωισμού και πατριωτισμού μεταξύ των μαχόμενων Ελλήνων και κυρίως μεταξύ των συμπατριωτών τους. Γι'αυτό και η Μεσσηνία είναι απο τις λίγες περιοχές που δεν εμφανίστηκε το θλιβερό φαινόμενο των "προσκυνημένων".
- Μετά το Ναυαρίνο , ένα άλλο οδυνηρό και καθοριστικό , για την μετέπειτα ιστορία του τόπου, γεγονός υπήρξε, η δολοφονία του Καποδίστρια.
- Η έλευση του Όθωνα , σε ηλικία μόλις 18 ετών και η επιτροπεία του απο τείς αντιβασιλείς δρομολόγησαν για τη χώρα καινούρια δεδομένα και αποτελούν θλιβερές σελίδες της νεότερης ιστορίας. Και μόνο το γεγονός της καταδίκης σε θάνατο παρ'ολίγον εκτέλεσης των Κολοκοτρώνη και Πλαπούτα αρκεί να αποδείξει τον τρόπο διακυβέρνησης της χώρας αυτή την εποχή.Εάν εκτελείτο ο Κολοκοτρώνης η Πατρίδα μας θα κουβαλούσε στους αιώνες το στίγμα της ντροπής και της αχαριστίας.
- Μπροστά σε αυτή την κατάσταση και με τους Κολοκοτρώνη και Πλαπούτα φυλακή, αγωνιστές όπως Γκρίτζαλης και Μητροπέτροβας, δεν μπορούσαν να μένουν απαθείς θεατές. Γι'αυτό και τέθηκαν επι κεφαλής της γνωστής Μεσσηνιακής Επανάστασης του 1834, η οποία, λόγω και των αιτημάτων φορολογικού και θεσμικού χαρακτήρα που περιλαμβάνονταν στις προκυρήξεις τους θεωρείται ως η πρώτη κοινωνική Επανάσταση στη νεότερη ελληνική ιστορία.
- Ο Γιαννάκης Γκρίτζαλης , ο σημαντικότερος αρχηγός της Μεσσηνιακής επανάστασης, φέρεται να αρνείται την ανάμειξη των φυλακισμένων στρατηγών Κολοκοτρώνη και Πλαπούτα στην εξέγερση και επικαλείται ως λόγο για τον ξεσηκωμό των χωρικών την αβάσταχτη φορολογία.
- Εντυπωσιακή είναι η εξάπλωση της εξέγερσης μέσα σε τρείς μέρες σε ολόκληρη την Μεσσηνία και Αρκαδία.Παρά τις αρχικές επιτυχίες των επαναστατών , η εξέγερση μετά απο αιματηρές μάχες, κατεστάλη.Οι δε αρχηγοί επικυρήχθηκαν προς 3.000δρχ ο καθένας.τελικά όλοι οι κατηγορούμενοι ως ένοχοι συνελήφθησαν. Το στρατοδικείο καταδίκασε σε θάνατο τον Γιαννάκη Γκρίτζαλη, τον Μητροπέτροβα και τον Τζαμαλή. Μόνον η ποινή του Μητροπέτροβα δεν εκτελέστηκε'ως υπέργηρου και αγωνισθέντος υπερ πατρίδος" και μετατράπηκε σε ισόβια φυλάκιση.
- Ο Γκρίτζαλης εκτελέστηκε εντός δυο ωρών, όπως πρόβλεπε ο νόμος.Οι τελευταίες λέξεις τους ήταν" Άδικα πεθαίνω, δεν πήγαινα εναντίον του θρόνου, επήγαινα για τα δικαιώματα των Ελλήνων"
- Στη γυναίκα του δεν επέτρεψαν να πάρει το σώμα του νεκρού ήρωα, απο φόβο μήπως κατά την ταφή προκληθούν μεγαλύτερες ταραχές.Η τραγική γυναίκα μάζεψε τα μυαλά του νεκρού άντρα της, που είχε πυροβοληθεί στο κεφάλι και στη συνέχεια κέρασε, σύμφωνα με το έθιμο, το εκτελεστικό απόσπασμα.
- Ο Όθων μαθαίνοντας αργότερα την αλήθεια, αναγνώρισε το λάθος του και εστειλε στο Πάνω Ψάρι , στην γενέτειρα του ηρωα μια καμπάνα για το καμπαναρίο της εκκλησίας που αναγράφεται "Όθων Βασιλεύς των Ελλήνων".Η εκκλησία αυτή έχει φτιαχτεί απο τους Ψαραίους, τον αδελφό του Γιαννάκη, Δημήτρη και το γίο του Γιαννάκη το Δημήτρη.Η εκκλησία είναι αφιερωμένη στον Άγιο Δημήτριο και υπάρχει και σήμερα, στο προαύλιο της οποίας κάθε χρόνο το Σεπτέμβριο, τελούνται εκδηλώσεις μνήμης για την Μεσσηνιακή Επανάσταση και κατάθεση στεφάνων στο σπίτι του Ήρωα μας.
Σημείωση: προτομές του Γιαννάκη Γκρίτζαλη υπάρχουν στο Ψάρι, στην Κυπαρισσία όπου και εκτελέστηκε και στο Πολεμικό Μουσείο Αθηνών.
Ευχαριστούμε θερμά για το υλικό αυτό τον κ. Γκρίτζαλη Γιαννάκη, απόγονο του θρυλικού Ήρωα απο το Ψάρι Τριφυλίας. ΠΗΓΗ:
ΔΙΘΕΣΙΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ-ΨΑΡΙ ΤΡΙΦΥΛΙΑΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου