ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΑΝΑΡΓΥΡΟΥ ΚΟΥΤΣΙΛΙΕΡΗ (Συγγραφέα – Επόπτη Μ.Ε.)
ΘΕΜΑ Ιστορία της Μάνης
"Αν αποφάσιζε κανείς να σκιαγραφήσει την ιστορία της Μάνης στο διάστημα 12 λεπτών θα βρισκόταν στη θέση που βρέθηκε ο Νταβίντσι όταν υποχρεώθη να εξεικονίσει τον Μυστικό Δείπνο στον περιορισμένο χώρο ενός τοίχου. Κατά τον θαυμαστή του Γκαίτε η μεγαλοφυΐα έκανε την αδυναμία μεγαλούργημα, απεικόνισε την εκφραστική δύναμη του μεσογειακού ανθρώπου. Εμείς κοινοί θνητοί θα αρκεσθούμε στην αποκάλυψη της επιβουλής που συνεχίζει να φθείρει τη μνήμη των Μανιατών του 1821.
Καιρό τώρα κυκλοφορεί οχτάτομο έργο επιγραφόμενο: “Το Χρονικό των Μεγάλων Επαναστάσεων". Το πρώτο μέρος του όγδοου τόμου αναφέρεται στην Ελληνική Επανάσταση του 1821. Στην εργασία αυτή αναφέρονται “οι ΄Ελληνες οι αγωνισθέντες κατά την επανάσταση του 1821”.
H λέξη “ Mανιάτες” όμως δεν αναφέρεται ούτε μια φορά. Η λέξη “Mάνη” αναφέρεται δύο φορές. Στην πρώτη περίπτωση ο συντάχτης του έργου πληροφορεί τους αναγνώστες του ότι ο Θ. Κολοκοτρώνης έφτασε στη Μάνη. Στη δεύτερη η λέξη Μάνη υπάρχει σε φράση η οποία προκαλεί κάποια αμφιβολία στον αναγνώστη για τη συμμετοχή των Μανιατών στον αγώνα της Εθνεγερσίας.
Το φαινόμενο αυτό δεν είναι κεραυνός εν αιθρία. Οι πιο γνωστοί Πελοποννήσιοι ιστοριογράφοι μεθοδικά επεχείρησαν και σε μεγάλο βαθμό επέτυχαν να παραποιήσουν την ιστορία και να αδικήσουν τους Μανιάτες. Πρόκειται για τους ιστορικούς από τους οποίους αντλούν συνήθως πληροφορίες όσοι συνθέτουν εργασίες για τον αγώνα της Εθνεγερσίας. Τα πιο γνωστά έργα είναι του Οικονόμου γραμματέως του Θ. Κολοκοτρώνη, του Φωτάκου υπασπιστού του Κολοκοτρώνη, του Φραντζή και του Σπηλιάδη, στενών φίλων του στρατηγού. Σ΄ αυτούς προσετέθη και ο Φιλήμων, αν και ο στρατηγός κάποτε τον χτύπησε. Ευρυτάτη διάδοση έχουν τα Απομνημονεύματα του Κολοκοτρώνη αλλά και τα Υπομνήματα του γιου του Γιάννη του λεγομένου Γενναίου.
΄Εγραψαν βέβαια και ο Παλαιών Πατρών Γερμανός του οποίου το έργο ολίγοι γνωρίζουν και ο Ρήγας Παλαμίδης. Ο Τσαλαφατίνος τον οποίον άκουσαν ελάχιστοι. Κανείς δεν διανοείται να αμφισβητήσει τον ηρωϊσμό του Θ. Κολοκοτρώνη ούτε τις υπηρεσίες του προς το ΄Εθνος, η συμπεριφορά όμως των φίλων του προς το Λαό της Μάνης υπήρξε αδικαιολόγητα εχθρική και οδήγησε στην απροσχημάτιστη διαστροφή της Ιστορίας.
Δεν θα επαναλάβουμε τους ανεπίτρεπτους χαρακτηρισμούς και τις βρισιές που εξαπέλυσαν κατά των Μανιατών οι παραποιητές αυτοί της ιστορίας, θα υπενθυμίσουμε επιγραμματικά κάποιες υπηρεσίες των Μανιατών προς το ΄Εθνος οι οποίες θα επιτρέψουν στον αναγνώστη να εκτιμήσει σωστά την ηθική ποιότητα των κατηγόρων του Λαού της Μάνης.
Ο αγώνας του ΄21 πέρασε τρείς φάσεις κατά τις οποίες δεν εκρίθη η έκβαση ενός πολέμου αλλά η ύπαρξη του Ελληνισμού. Οι γνωστές αυτές φάσεις είναι α) η μάχη στο Βαλτέτσι, β) η πάλη κατά των μυριάδων του στρατού του Δράμαλη και γ) ο αγώνας κατά του τρομερού Ιμπραήμ.
Στο Βαλτέτσι οι ΄Ελληνες οχυρώθηκαν σε πέντε ταμπούρια στα οποία εδέχθησαν την λυσσαλέα επίθεση του πολεμάχου Κεχαγιάμπεη. Στο πρώτο ταμπούρι μπήκε ο Κυριακούλης Μαυρομιχάλης ο οποίος ήταν και αρχηγός των Ελλήνων στη μάχη αυτή. Στο δεύτερο και στο τρίτο ο Ηλίας και ο Γιάννης τα παιδιά του Πετρόμπεη. Στο τέταρτο και στο πέμπτο ο Τσαλαφατινός και ο Κατσανός. Μαζί τους οι Μανιάτες και οι άλλοι Πελοποννήσιοι που απεφάσισαν να θυσιασθούν μαζί με τους Μανιάτες. Να νικήσουν ή να πεθάνουν. Η μάχη κράτησε περί τις 17 ώρες. Ο Κεχαγιάμπεης αντελήφθη ότι τα εύστοχα πυρά των οχυρωμένων θα αφανίσουν το στρατό του και διέταξε υποχώρηση των Τούρκων. Κλείστηκαν στην Τρίπολη την οποίαν παερέδωσαν στους ΄Ελληνες έπειτα από τρίμηνη πολιορκία. Η άλωση της Τριπόλεως πρώτη σημαντική επιτυχία, εσήμαινε εδραίωση του αγώνα και εχαιρετίσθη ως πρώτη ανταύγεια της Ελευθερίας. Τη συμβολή των Μανιατών στη νίκη ετόνισαν όλοι οι σεβόμενοι τον εαυτό τους και την Ιστορία. Ο Κολοκοτρώνης κατά την έναρξη της μάχης εχτυπήθη από το ιππικό του Κεχαγιάμπεη και οι άντρες του σώματός του διελύθησαν. Ο ίδιος στα Απομνημονεύματά του λέει: “Eμείς οι 800 δυναμώσαμε τον τόπο για να μην μας πάρουν τα οπίσθια οι Τούρκοι” Δηλαδή υποχωρήσαμε.
Δεύτερη σκληρή δοκιμασία ήταν η κάθοδος του Δράμαλη στην Πελοπόννησο επικεφαλής 35.000 στρατού νικηφόρου που είχε δαμάσει τον αδάμαστον Αλή των Ιωαννίνων. Ο στρατός αυτός έφτασε από τα Γιάννενα και τη Λάρισα μέχρι το ΄Αργος ανενόχλητος. Λίγες φράσεις του Πρωτοσύγκελλου Φραντζή, που έζησε από κοντά τα γεγονότα, θα μας επιτρέψουν να αντιληφθούμε πως κατεστράφη ο στρατός του Δράμαλη. Παραθέτουμε τις φράσεις αυτές.
"Εις δε τας δύο συγκροτηθείσας αυτάς μάχας της 26 και 27 Ιουλίου μεταξύ των εχθρών και των Ελλήνων εις το Δερβενάκι (είναι παράδοξον) κανείς ΄Ελλην δεν εφονεύθη, εκτός μόνον τριών ή τεσσάρων πληγωθέντων ελαφρά και ιαθέντων ακολούθως× ωφελήθησαν όμως οι ΄Ελληνες και εις την δευτέραν αυτήν την (των 27 Ιουλίου) από λάφυρα πάμπολλα, οίον χρήματα, ζώα, καμήλους,σκηνάς, όπλα κ.τ.λ. ότε εφάνησαν του Υψίστου θαυμάσια (κατά την Ιεράν Γραφήν× «ο είς διώξεται εκατόν, και οι εκατόν, χιλιάδας και μυριάδας»”.
"΄Οσοι παρευρέθηκαν εις τας μάχας αυτάς, (κατ΄ εξοχή δε εις εκείνην της 26 Ιουλίου), μόνοι εκείνοι είδον και εγνώρισαν την φθοράν, τον όλεθρον και την παντελή των Οθωμανών απελπισίαν× εάν ήθελε ευρεθεί τις να συγγράφη κατ΄εκείνας τας στιγμάς όλα τα εις τας ρηθείσας μάχας διατρέξαντα περιστατικά, πάλιν δεν ήθελε δυνηθή να τα εκθέση λεπτομερώς και εμπεριστατωμένως, όχι δι΄ άλλο τι, ειμή δια την ταχύτητα του αφανισμού και την ακαριαίαν καταστροφήν των εχθρών, (τα οποία αυτά τα δοξάζουν οι ΄Ελληνες ως δωρήματα μάλλον της θείας πρόνοιας), οίτινες έτρεχον τυφλοίς όμμασι και κατεσφάζοντο από τους ΄Ελληνας χωρίς να δινηθώσι να ρίψωσι κατά των Ελλήνων ουδέ εν όπλον, πολύ μάλλον εις την μάχην της 26 Ιουλίου δια το στενόν της φύσεως εκείνης του Δερβενακίου μη δυνάμενοι να κινήσωσιν άλλως πως τον εαυτόν των”.
Ο Πρωτοσύγκελλος την καταστροφή του Δράμαλη λέει ότι την δοξάζουν οι ΄Ελληνες ως δώρημα θείας εύνοιας, παρέλειψε όμως η αγιωσύνη του να πει ποια ήταν τα όργανα δια των οποίων εξεδηλώθη η θεία εύνοια. Τα αναφέρουν ευτυχώς άλλοι στους οποίους έκανε εντύπωση η καταστροφή αυτή και φρόντισαν να μάθουν την αλήθεια.
Ο γνωστός για την εντιμότητά του Τρικούπης γράφει:
"Κατήντησε δε εις τόσην αδυναμίαν, ώστε ούτε καν τον άργυρον να προφυλάξη εδυνήθη, τον εκ των εκκλησιών και μοναστηρίων συναχθέντα και κατατεθέντα εν τινι πλοίω, όθεν τον ήρπασαν ναύται έξωθεν ορμήσαντες επί λόγω οφειλομένων μισθών. Μόνος ο Θανάσης Καρίγιαννης, Μανιάτης, ευρεθείς εν ΄Αργει ταις ημέραις εκείναις της φυγής, της αρπαγής, της καταπιέσεως και του τρόμου, και ευρών δέκα ομόφρονάς του ανέβη αυθόρμητος και άφοβος εις το φρούριον του ΄Αργους και ύψωσε σημαίαν”.
Ο Πρόκες ΄Ωστεν στην ιστορία του (Α΄ 175) γράφει ότι η κατάληψη του φρουρίου του ΄Αργους
"ανήκει εις τας γενναιοτέρας και αποτελεσματικωτέρας εκδουλεύσεις του αγώνος εκείνου”.
Σκόπιμο είναι να ακούσουμε και τον ΄Αγγλο Φίνλεϋ, του οποίου οι παρατηρήσεις και οι κρίσεις βοηθούν την αναζήτηση της αλήθειας:
" ΄Οταν ο Δράμαλης εγκατέστησε το στρατηγείο του στο ΄Αργος, είχε περίπου δέκα χιλιάδες άνδρες κάτω από την άμεση διοίκησή του, και οι μισοί σχεδόν από αυτούς είτανε ιππείς. Ενώ οι υπουργοί, οι γερουσιαστές και οι καπετανέοι της Ελλάδας τα σκάγανε στα πλοία που είτανε αγκυροβολημένα στη Λέρνα και οι οπαδοί λεηλατούσαν την πόλη, ένα σώμα εθελοντών έπιασε το ερειπωμένο κάστρο της Λάρισας, όπου βρισκότανε η αρχαία Ακρόπολη του ΄Αργους. Η πατριωτική στάση αυτών των ανδρών μέσα στο γενικό πανικό, είναι τόσο αξιέπαινη, ώστε θα έπρεπε το όνομα του καθενός να παραδοθεί στην ευγνωμοσύνη της Ελλάδας.
΄Ενας Μανιάτης αξιωματικός ο Αθανάσιος Καρίγιαννης, υπερηφανευόταν ότι είταν ο πρώτος που μπήκε στη θέση και ο τελευταίος που την εγκατέλειψε”.
Στα Δερβενάκια οι εμπειροπόλεμοι Τούρκοι είχαν χιλιάδες νεκρούς και οι υστερούντες έναντι των Τούρκων αντίπαλοι ΄Ελληνες είχαν τρεις ελαφρώς τραυματίες που χτύπησαν προφανώς αγωνιζόμενοι για περισυλλογή λαφύρων.
Πως συνέβη αυτή η πρωτοφανής περίπτωση. Ο ισχυρός να κατατροπώνεται και ο ασθενέστερος να θριαμβεύει. Ο Συνταγματάρχης Ζαμάνος που έκανε μεθοδική μελέτη του προβλήματος έδωσε ορθή και οριστική απάντηση.
" Ηρωϊσμοί εις τα Δερβενάκια δεν υπήρξε περίπτωση να πραχθούν. Διότι εξαιρουμένης της Μάχης Αγιοναρίου ούτε οι Έλληνες ούτε οι Τούρκοι επολέμησαν εις τα πολυθρύλητα εκείνα στενά. Οι πρώτοι έσφαζαν τους δεύτερους”.
Η καταστροφή του Δράμαλη δεν έγινε στα Δερβενάκια αλλά στο Άργος. Η κατάληψη του Κάστρου από τον Καρίγιαννη και η βοήθεια την οποίαν σε λίγο εδέχθη από τον Δημήτριο Υψηλάντη και άλλους υποχρέωσε το στρατό του Δράμαλη να ζήσει δυο περίπου εβδομάδες στον κάμπο του ΄Αργους παρηγορώντας την πείνα του αλλά και τη δίψα του διότι τα πηγάδια είχαν στερέψει, με αγουρίδες πεπονιών και σταφυλιών. Οι άνθρωποι αυτοί όταν μπήκαν στα στενά κρατούσαν τις κοιλιές τους, ήταν ανίκανοι να χρήση όπλων και εσφάγησαν.
Όταν εχτυπήθησαν οι Μανιάτες με τους Τούρκους, που τους επετέθηκαν για τις φωτιές που βάνανε, είχαν νεκρούς εκ των οποίων ονομαστικά αναφέρονται ο Χριστοδουλάκης Καπετανάκης και ο Παν. Μαυρομιχάλης και αυτοί βέβαια δεν ήσαν οι μόνοι Μανιάτες που κάψανε τα πάντα και οδήγησαν το στρατό του Δράμαλη στην καταστροφή.
Για την καταστροφή του Δράμαλη ηρωποιήθηκαν πολλοί. Κάποια ιδέα της δράσεως των κυβερνώντων δίνουν οι πληροφορίες που έχουμε για τον Υπουργό του Πολέμου Κωλέττη. Οι σχετικές πληροφορίες λένε ότι μόλις έλαβε γνώση της εισβολής του Δράμαλη στο ΄Αργος έσπευσε να εξασφαλίσει το χαρέμι του το οποίο αποτελούσαν τρεις Τουρκάλες και η χήρα του ταγματάρχου Μπαλάσκα.
Τελειώνουμε με λίγες λέξεις για τον κίνδυνο που διέτρεξε η χώρα από τον τρομερόν Ιμπραήμ.
Στις τρεις συγκρούσεις του Ιμπραήμ με τους ΄Ελληνες των οποίων ηγείτο ο Κολοκοτρώνης οι ΄Ελληνες υπεχώρησαν.
Ο Οικονόμου στο βιβλίο του παραθέτει αυτολεξεί φράσεις του Κολοκοτρώνη ο οποίος τονίζει ότι ο Ιμπραήμ είναι αδύνατον να νικηθεί από τους ΄Ελληνες.
Στο Δηρό, τον Αλμυρό και τον Πολυάραβο ο Ιμπραήμ δεν ενικήθη απλώς από τους Μανιάτες αλλά κατετροπώθη.
Ο σύγχρονός μας Ιστορικός Βουρνάς αναφερόμενος στις συγκρούσεις αυτές γράφει στην ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως ότι ο Ιμπραήμ στο Δηρό υπεχώρησε όταν εχτυπήθη από τους Παρτιζάνους του Κολοκοτρώνη. Το γεγονός ότι ο Κολοκοτρώνης δεν πήρε μέρος στη μάχη αυτή στερείται σημασίας για τον συνεχίζοντα το έργο των Πελοποννησίων ιστορικών που αναφέραμε.
Το βιβλίο που αναφέραμε δείχνει καθαρά ότι η προσπάθεια των παλαιοτέρων Πελοποννησίων ιστορικών αλλά και ιστορικών της εποχής μας, καθώς ο Βουρνάς, δεν πήγε χαμένη. Οι Μανιάτες παύουν σιγά σιγά να αναφέρονται μεταξύ των Ελλήνων των αγωνισθέντων κατά την Επανάσταση του 1821.
Παραθέτομε τρεις χαρακτηριστικές παραγράφους που δείχνουν τις προθέσεις του ιστορικού που τις έγραψε.
Οι προοπτικές για την ευοίωνη έκβαση του εγχειρήματος που ανέλαβαν οι ΄Ελληνες, ήταν ο ερχομός του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη στις 6 Ιανουαρίου 1821 στη Σκαρδαμούλα της Μάνης.
Στη Μάνη και την Καλαμάτα ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης λόγω του κύρους που διέθετε κατάφερε αρχικά να επηρεάσει αρνητικά τους ΄Ελληνες να ξεσηκωθούν, εκφράζοντας τους ενδοιασμούς του για τις διαθέσεις των Ρώσων.
Η πρώτη κερδισμένη μάχη εκ μέρους των Ελλήνων ήταν στη γέφυρα του Αλφειού, κοντά στην Καρύταινα με τον Κολοκοτρώνη και τους αδελφούς Πλαπούτα στις 29 Μαρτίου.
Στην πρώτη αφορμή για να αναφέρει τη Μάνη ήταν η παρουσία του Κολοκοτρώνη.
Στη δεύτερη η αρνητική επίδραση του Πετρόμπεη οδηγεί στην υπόνοια ότι ο Λαός της Μάνης επηρεασμένος από τους λόγους του Πετρόμπεη ίσως δεν έδειξε διάθεση για συμμετοχή στην Επανάσταση.
Στην Τρίτη οι προθέσεις του συγγραφέα αποκαλύπτονται. Η πρώτη κερδισμένη μάχη κοντά στην Καρύταινα είναι η μάχη κατά την οποία πολέμησαν 300 Μανιάτες κατά 1.700 Τούρκων. Ο Κολοκοτρώνης τόσο ενθουσιάστηκε από τους Μανιάτες ώστε είπε ότι οι Σπαρτιάτες (δηλαδή Μανιάτες) κάνανε έναν πόλεμο που θύμισε τον Λεωνίδα. Ο συντάχτης της παραγράφου που παραθέσαμε λέει ότι στη μάχη αυτή νίκησαν οι αδελφοί Πλαπούτα οι οποίοι δεν πήραμε μέρος στη μάχη γιατί δεν ήταν εκεί.
Στις κακόβουλες αυτές προσπάθειες οι ευθύνες και υποχρεώσεις μας προς τη μνήμη των προγόνων μας απαιτούν την επιβεβλημένη αντίδραση."
ΘΕΜΑ Ιστορία της Μάνης
"Αν αποφάσιζε κανείς να σκιαγραφήσει την ιστορία της Μάνης στο διάστημα 12 λεπτών θα βρισκόταν στη θέση που βρέθηκε ο Νταβίντσι όταν υποχρεώθη να εξεικονίσει τον Μυστικό Δείπνο στον περιορισμένο χώρο ενός τοίχου. Κατά τον θαυμαστή του Γκαίτε η μεγαλοφυΐα έκανε την αδυναμία μεγαλούργημα, απεικόνισε την εκφραστική δύναμη του μεσογειακού ανθρώπου. Εμείς κοινοί θνητοί θα αρκεσθούμε στην αποκάλυψη της επιβουλής που συνεχίζει να φθείρει τη μνήμη των Μανιατών του 1821.
Καιρό τώρα κυκλοφορεί οχτάτομο έργο επιγραφόμενο: “Το Χρονικό των Μεγάλων Επαναστάσεων". Το πρώτο μέρος του όγδοου τόμου αναφέρεται στην Ελληνική Επανάσταση του 1821. Στην εργασία αυτή αναφέρονται “οι ΄Ελληνες οι αγωνισθέντες κατά την επανάσταση του 1821”.
H λέξη “ Mανιάτες” όμως δεν αναφέρεται ούτε μια φορά. Η λέξη “Mάνη” αναφέρεται δύο φορές. Στην πρώτη περίπτωση ο συντάχτης του έργου πληροφορεί τους αναγνώστες του ότι ο Θ. Κολοκοτρώνης έφτασε στη Μάνη. Στη δεύτερη η λέξη Μάνη υπάρχει σε φράση η οποία προκαλεί κάποια αμφιβολία στον αναγνώστη για τη συμμετοχή των Μανιατών στον αγώνα της Εθνεγερσίας.
Το φαινόμενο αυτό δεν είναι κεραυνός εν αιθρία. Οι πιο γνωστοί Πελοποννήσιοι ιστοριογράφοι μεθοδικά επεχείρησαν και σε μεγάλο βαθμό επέτυχαν να παραποιήσουν την ιστορία και να αδικήσουν τους Μανιάτες. Πρόκειται για τους ιστορικούς από τους οποίους αντλούν συνήθως πληροφορίες όσοι συνθέτουν εργασίες για τον αγώνα της Εθνεγερσίας. Τα πιο γνωστά έργα είναι του Οικονόμου γραμματέως του Θ. Κολοκοτρώνη, του Φωτάκου υπασπιστού του Κολοκοτρώνη, του Φραντζή και του Σπηλιάδη, στενών φίλων του στρατηγού. Σ΄ αυτούς προσετέθη και ο Φιλήμων, αν και ο στρατηγός κάποτε τον χτύπησε. Ευρυτάτη διάδοση έχουν τα Απομνημονεύματα του Κολοκοτρώνη αλλά και τα Υπομνήματα του γιου του Γιάννη του λεγομένου Γενναίου.
΄Εγραψαν βέβαια και ο Παλαιών Πατρών Γερμανός του οποίου το έργο ολίγοι γνωρίζουν και ο Ρήγας Παλαμίδης. Ο Τσαλαφατίνος τον οποίον άκουσαν ελάχιστοι. Κανείς δεν διανοείται να αμφισβητήσει τον ηρωϊσμό του Θ. Κολοκοτρώνη ούτε τις υπηρεσίες του προς το ΄Εθνος, η συμπεριφορά όμως των φίλων του προς το Λαό της Μάνης υπήρξε αδικαιολόγητα εχθρική και οδήγησε στην απροσχημάτιστη διαστροφή της Ιστορίας.
Δεν θα επαναλάβουμε τους ανεπίτρεπτους χαρακτηρισμούς και τις βρισιές που εξαπέλυσαν κατά των Μανιατών οι παραποιητές αυτοί της ιστορίας, θα υπενθυμίσουμε επιγραμματικά κάποιες υπηρεσίες των Μανιατών προς το ΄Εθνος οι οποίες θα επιτρέψουν στον αναγνώστη να εκτιμήσει σωστά την ηθική ποιότητα των κατηγόρων του Λαού της Μάνης.
Ο αγώνας του ΄21 πέρασε τρείς φάσεις κατά τις οποίες δεν εκρίθη η έκβαση ενός πολέμου αλλά η ύπαρξη του Ελληνισμού. Οι γνωστές αυτές φάσεις είναι α) η μάχη στο Βαλτέτσι, β) η πάλη κατά των μυριάδων του στρατού του Δράμαλη και γ) ο αγώνας κατά του τρομερού Ιμπραήμ.
Στο Βαλτέτσι οι ΄Ελληνες οχυρώθηκαν σε πέντε ταμπούρια στα οποία εδέχθησαν την λυσσαλέα επίθεση του πολεμάχου Κεχαγιάμπεη. Στο πρώτο ταμπούρι μπήκε ο Κυριακούλης Μαυρομιχάλης ο οποίος ήταν και αρχηγός των Ελλήνων στη μάχη αυτή. Στο δεύτερο και στο τρίτο ο Ηλίας και ο Γιάννης τα παιδιά του Πετρόμπεη. Στο τέταρτο και στο πέμπτο ο Τσαλαφατινός και ο Κατσανός. Μαζί τους οι Μανιάτες και οι άλλοι Πελοποννήσιοι που απεφάσισαν να θυσιασθούν μαζί με τους Μανιάτες. Να νικήσουν ή να πεθάνουν. Η μάχη κράτησε περί τις 17 ώρες. Ο Κεχαγιάμπεης αντελήφθη ότι τα εύστοχα πυρά των οχυρωμένων θα αφανίσουν το στρατό του και διέταξε υποχώρηση των Τούρκων. Κλείστηκαν στην Τρίπολη την οποίαν παερέδωσαν στους ΄Ελληνες έπειτα από τρίμηνη πολιορκία. Η άλωση της Τριπόλεως πρώτη σημαντική επιτυχία, εσήμαινε εδραίωση του αγώνα και εχαιρετίσθη ως πρώτη ανταύγεια της Ελευθερίας. Τη συμβολή των Μανιατών στη νίκη ετόνισαν όλοι οι σεβόμενοι τον εαυτό τους και την Ιστορία. Ο Κολοκοτρώνης κατά την έναρξη της μάχης εχτυπήθη από το ιππικό του Κεχαγιάμπεη και οι άντρες του σώματός του διελύθησαν. Ο ίδιος στα Απομνημονεύματά του λέει: “Eμείς οι 800 δυναμώσαμε τον τόπο για να μην μας πάρουν τα οπίσθια οι Τούρκοι” Δηλαδή υποχωρήσαμε.
Δεύτερη σκληρή δοκιμασία ήταν η κάθοδος του Δράμαλη στην Πελοπόννησο επικεφαλής 35.000 στρατού νικηφόρου που είχε δαμάσει τον αδάμαστον Αλή των Ιωαννίνων. Ο στρατός αυτός έφτασε από τα Γιάννενα και τη Λάρισα μέχρι το ΄Αργος ανενόχλητος. Λίγες φράσεις του Πρωτοσύγκελλου Φραντζή, που έζησε από κοντά τα γεγονότα, θα μας επιτρέψουν να αντιληφθούμε πως κατεστράφη ο στρατός του Δράμαλη. Παραθέτουμε τις φράσεις αυτές.
"Εις δε τας δύο συγκροτηθείσας αυτάς μάχας της 26 και 27 Ιουλίου μεταξύ των εχθρών και των Ελλήνων εις το Δερβενάκι (είναι παράδοξον) κανείς ΄Ελλην δεν εφονεύθη, εκτός μόνον τριών ή τεσσάρων πληγωθέντων ελαφρά και ιαθέντων ακολούθως× ωφελήθησαν όμως οι ΄Ελληνες και εις την δευτέραν αυτήν την (των 27 Ιουλίου) από λάφυρα πάμπολλα, οίον χρήματα, ζώα, καμήλους,σκηνάς, όπλα κ.τ.λ. ότε εφάνησαν του Υψίστου θαυμάσια (κατά την Ιεράν Γραφήν× «ο είς διώξεται εκατόν, και οι εκατόν, χιλιάδας και μυριάδας»”.
"΄Οσοι παρευρέθηκαν εις τας μάχας αυτάς, (κατ΄ εξοχή δε εις εκείνην της 26 Ιουλίου), μόνοι εκείνοι είδον και εγνώρισαν την φθοράν, τον όλεθρον και την παντελή των Οθωμανών απελπισίαν× εάν ήθελε ευρεθεί τις να συγγράφη κατ΄εκείνας τας στιγμάς όλα τα εις τας ρηθείσας μάχας διατρέξαντα περιστατικά, πάλιν δεν ήθελε δυνηθή να τα εκθέση λεπτομερώς και εμπεριστατωμένως, όχι δι΄ άλλο τι, ειμή δια την ταχύτητα του αφανισμού και την ακαριαίαν καταστροφήν των εχθρών, (τα οποία αυτά τα δοξάζουν οι ΄Ελληνες ως δωρήματα μάλλον της θείας πρόνοιας), οίτινες έτρεχον τυφλοίς όμμασι και κατεσφάζοντο από τους ΄Ελληνας χωρίς να δινηθώσι να ρίψωσι κατά των Ελλήνων ουδέ εν όπλον, πολύ μάλλον εις την μάχην της 26 Ιουλίου δια το στενόν της φύσεως εκείνης του Δερβενακίου μη δυνάμενοι να κινήσωσιν άλλως πως τον εαυτόν των”.
Ο Πρωτοσύγκελλος την καταστροφή του Δράμαλη λέει ότι την δοξάζουν οι ΄Ελληνες ως δώρημα θείας εύνοιας, παρέλειψε όμως η αγιωσύνη του να πει ποια ήταν τα όργανα δια των οποίων εξεδηλώθη η θεία εύνοια. Τα αναφέρουν ευτυχώς άλλοι στους οποίους έκανε εντύπωση η καταστροφή αυτή και φρόντισαν να μάθουν την αλήθεια.
Ο γνωστός για την εντιμότητά του Τρικούπης γράφει:
"Κατήντησε δε εις τόσην αδυναμίαν, ώστε ούτε καν τον άργυρον να προφυλάξη εδυνήθη, τον εκ των εκκλησιών και μοναστηρίων συναχθέντα και κατατεθέντα εν τινι πλοίω, όθεν τον ήρπασαν ναύται έξωθεν ορμήσαντες επί λόγω οφειλομένων μισθών. Μόνος ο Θανάσης Καρίγιαννης, Μανιάτης, ευρεθείς εν ΄Αργει ταις ημέραις εκείναις της φυγής, της αρπαγής, της καταπιέσεως και του τρόμου, και ευρών δέκα ομόφρονάς του ανέβη αυθόρμητος και άφοβος εις το φρούριον του ΄Αργους και ύψωσε σημαίαν”.
Ο Πρόκες ΄Ωστεν στην ιστορία του (Α΄ 175) γράφει ότι η κατάληψη του φρουρίου του ΄Αργους
"ανήκει εις τας γενναιοτέρας και αποτελεσματικωτέρας εκδουλεύσεις του αγώνος εκείνου”.
Σκόπιμο είναι να ακούσουμε και τον ΄Αγγλο Φίνλεϋ, του οποίου οι παρατηρήσεις και οι κρίσεις βοηθούν την αναζήτηση της αλήθειας:
" ΄Οταν ο Δράμαλης εγκατέστησε το στρατηγείο του στο ΄Αργος, είχε περίπου δέκα χιλιάδες άνδρες κάτω από την άμεση διοίκησή του, και οι μισοί σχεδόν από αυτούς είτανε ιππείς. Ενώ οι υπουργοί, οι γερουσιαστές και οι καπετανέοι της Ελλάδας τα σκάγανε στα πλοία που είτανε αγκυροβολημένα στη Λέρνα και οι οπαδοί λεηλατούσαν την πόλη, ένα σώμα εθελοντών έπιασε το ερειπωμένο κάστρο της Λάρισας, όπου βρισκότανε η αρχαία Ακρόπολη του ΄Αργους. Η πατριωτική στάση αυτών των ανδρών μέσα στο γενικό πανικό, είναι τόσο αξιέπαινη, ώστε θα έπρεπε το όνομα του καθενός να παραδοθεί στην ευγνωμοσύνη της Ελλάδας.
΄Ενας Μανιάτης αξιωματικός ο Αθανάσιος Καρίγιαννης, υπερηφανευόταν ότι είταν ο πρώτος που μπήκε στη θέση και ο τελευταίος που την εγκατέλειψε”.
Στα Δερβενάκια οι εμπειροπόλεμοι Τούρκοι είχαν χιλιάδες νεκρούς και οι υστερούντες έναντι των Τούρκων αντίπαλοι ΄Ελληνες είχαν τρεις ελαφρώς τραυματίες που χτύπησαν προφανώς αγωνιζόμενοι για περισυλλογή λαφύρων.
Πως συνέβη αυτή η πρωτοφανής περίπτωση. Ο ισχυρός να κατατροπώνεται και ο ασθενέστερος να θριαμβεύει. Ο Συνταγματάρχης Ζαμάνος που έκανε μεθοδική μελέτη του προβλήματος έδωσε ορθή και οριστική απάντηση.
" Ηρωϊσμοί εις τα Δερβενάκια δεν υπήρξε περίπτωση να πραχθούν. Διότι εξαιρουμένης της Μάχης Αγιοναρίου ούτε οι Έλληνες ούτε οι Τούρκοι επολέμησαν εις τα πολυθρύλητα εκείνα στενά. Οι πρώτοι έσφαζαν τους δεύτερους”.
Η καταστροφή του Δράμαλη δεν έγινε στα Δερβενάκια αλλά στο Άργος. Η κατάληψη του Κάστρου από τον Καρίγιαννη και η βοήθεια την οποίαν σε λίγο εδέχθη από τον Δημήτριο Υψηλάντη και άλλους υποχρέωσε το στρατό του Δράμαλη να ζήσει δυο περίπου εβδομάδες στον κάμπο του ΄Αργους παρηγορώντας την πείνα του αλλά και τη δίψα του διότι τα πηγάδια είχαν στερέψει, με αγουρίδες πεπονιών και σταφυλιών. Οι άνθρωποι αυτοί όταν μπήκαν στα στενά κρατούσαν τις κοιλιές τους, ήταν ανίκανοι να χρήση όπλων και εσφάγησαν.
Όταν εχτυπήθησαν οι Μανιάτες με τους Τούρκους, που τους επετέθηκαν για τις φωτιές που βάνανε, είχαν νεκρούς εκ των οποίων ονομαστικά αναφέρονται ο Χριστοδουλάκης Καπετανάκης και ο Παν. Μαυρομιχάλης και αυτοί βέβαια δεν ήσαν οι μόνοι Μανιάτες που κάψανε τα πάντα και οδήγησαν το στρατό του Δράμαλη στην καταστροφή.
Για την καταστροφή του Δράμαλη ηρωποιήθηκαν πολλοί. Κάποια ιδέα της δράσεως των κυβερνώντων δίνουν οι πληροφορίες που έχουμε για τον Υπουργό του Πολέμου Κωλέττη. Οι σχετικές πληροφορίες λένε ότι μόλις έλαβε γνώση της εισβολής του Δράμαλη στο ΄Αργος έσπευσε να εξασφαλίσει το χαρέμι του το οποίο αποτελούσαν τρεις Τουρκάλες και η χήρα του ταγματάρχου Μπαλάσκα.
Τελειώνουμε με λίγες λέξεις για τον κίνδυνο που διέτρεξε η χώρα από τον τρομερόν Ιμπραήμ.
Στις τρεις συγκρούσεις του Ιμπραήμ με τους ΄Ελληνες των οποίων ηγείτο ο Κολοκοτρώνης οι ΄Ελληνες υπεχώρησαν.
Ο Οικονόμου στο βιβλίο του παραθέτει αυτολεξεί φράσεις του Κολοκοτρώνη ο οποίος τονίζει ότι ο Ιμπραήμ είναι αδύνατον να νικηθεί από τους ΄Ελληνες.
Στο Δηρό, τον Αλμυρό και τον Πολυάραβο ο Ιμπραήμ δεν ενικήθη απλώς από τους Μανιάτες αλλά κατετροπώθη.
Ο σύγχρονός μας Ιστορικός Βουρνάς αναφερόμενος στις συγκρούσεις αυτές γράφει στην ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως ότι ο Ιμπραήμ στο Δηρό υπεχώρησε όταν εχτυπήθη από τους Παρτιζάνους του Κολοκοτρώνη. Το γεγονός ότι ο Κολοκοτρώνης δεν πήρε μέρος στη μάχη αυτή στερείται σημασίας για τον συνεχίζοντα το έργο των Πελοποννησίων ιστορικών που αναφέραμε.
Το βιβλίο που αναφέραμε δείχνει καθαρά ότι η προσπάθεια των παλαιοτέρων Πελοποννησίων ιστορικών αλλά και ιστορικών της εποχής μας, καθώς ο Βουρνάς, δεν πήγε χαμένη. Οι Μανιάτες παύουν σιγά σιγά να αναφέρονται μεταξύ των Ελλήνων των αγωνισθέντων κατά την Επανάσταση του 1821.
Παραθέτομε τρεις χαρακτηριστικές παραγράφους που δείχνουν τις προθέσεις του ιστορικού που τις έγραψε.
Οι προοπτικές για την ευοίωνη έκβαση του εγχειρήματος που ανέλαβαν οι ΄Ελληνες, ήταν ο ερχομός του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη στις 6 Ιανουαρίου 1821 στη Σκαρδαμούλα της Μάνης.
Στη Μάνη και την Καλαμάτα ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης λόγω του κύρους που διέθετε κατάφερε αρχικά να επηρεάσει αρνητικά τους ΄Ελληνες να ξεσηκωθούν, εκφράζοντας τους ενδοιασμούς του για τις διαθέσεις των Ρώσων.
Η πρώτη κερδισμένη μάχη εκ μέρους των Ελλήνων ήταν στη γέφυρα του Αλφειού, κοντά στην Καρύταινα με τον Κολοκοτρώνη και τους αδελφούς Πλαπούτα στις 29 Μαρτίου.
Στην πρώτη αφορμή για να αναφέρει τη Μάνη ήταν η παρουσία του Κολοκοτρώνη.
Στη δεύτερη η αρνητική επίδραση του Πετρόμπεη οδηγεί στην υπόνοια ότι ο Λαός της Μάνης επηρεασμένος από τους λόγους του Πετρόμπεη ίσως δεν έδειξε διάθεση για συμμετοχή στην Επανάσταση.
Στην Τρίτη οι προθέσεις του συγγραφέα αποκαλύπτονται. Η πρώτη κερδισμένη μάχη κοντά στην Καρύταινα είναι η μάχη κατά την οποία πολέμησαν 300 Μανιάτες κατά 1.700 Τούρκων. Ο Κολοκοτρώνης τόσο ενθουσιάστηκε από τους Μανιάτες ώστε είπε ότι οι Σπαρτιάτες (δηλαδή Μανιάτες) κάνανε έναν πόλεμο που θύμισε τον Λεωνίδα. Ο συντάχτης της παραγράφου που παραθέσαμε λέει ότι στη μάχη αυτή νίκησαν οι αδελφοί Πλαπούτα οι οποίοι δεν πήραμε μέρος στη μάχη γιατί δεν ήταν εκεί.
Στις κακόβουλες αυτές προσπάθειες οι ευθύνες και υποχρεώσεις μας προς τη μνήμη των προγόνων μας απαιτούν την επιβεβλημένη αντίδραση."
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου