Παναγιώτης ΚΕΦΑΛΑΣ-Ηρωϊκός Θάνατος στο Μανιάκι.

Ο ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΕΦΑΛΑΣ
"Γεννήθηκε στο Δυρράχι το 1790, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις συμπολιτών του. Από την αξιολόγηση της αντιτουρκικής δράσεως του ιδίου και την ηγετική συμμετοχή του γιού του Γεωργίου στη μάχη της Δραμπάλας (Ιούνιος 1825), πιθανολογούμε βασίμως ότι πρέπει να είχε γεννηθεί προ του 1785. Από νεαράς ηλικίας διεφάνησαν οι ηγετικές του ικανότητες και ίδρυσε ομάδα κλεφτών από συγγενείς και φίλους του Δυρραχίτες. Όταν τον Ιανουάριο του 1806 οι Τούρκοι βάλθηκαν να ξεκάνουν τους κλέφτες του Μοριά, έμεινε στα Σαμπάζικα και προστάτευε την περιοχή του, συνεργαζόμενος με τον φίλο και κουμπάρο του ΠΑΠΑΦΛΕΣΣΑ, τον αδελφό του Νικήτα ΔΙΚΑΙΟ (Φλέσσα) και λίγους ακόμη κλέφτες, αλλά δεν ήταν προκλητικός προς τον κατακτητή. Το 1815 στην τοποθεσία Κουβαράς, σκότωσε τον Τούρκο φοροεισπράκτορα Σπανό και τη συνοδεία του. Το καλοκαίρι του 1817 μαζί με τους: ΠΑΠΑΦΛΕΣΣΑ, τον αδελφό του Νικήτα ΔΙΚΑΙΟ (Φλέσσα), τον Παναγή ΚΟΛΟΒΟ από το Λεπτίνι και λίγους ακόμη κλέφτες της περιοχής, ήλθαν σε ένοπλο σύγκρουση με απόσπασμα τουρκικού στρατού υπό τον Χασάν Αγά, για θέματα που αφορούσαν τα χωράφια της Ιεράς Μονής του Αγίου Γεωργίου Ρεκίτσας. Οι έλληνες μαχητές ήταν ολιγάριθμοι και αναγκάσθηκαν να υποχωρήσουν. Κατόπιν, ο Παπαφλέσσας πήγε στην Ζάκυνθο, Κωνσταντινούπολη κ.λ.π. και ο ΚΕΦΑΛΑΣ καλύφθηκε στη Μεσσηνία κάνοντας το μυλωνά στον μύλο του Παπατσώνη. Το 1819 μυήθηκε στην Φιλική Εταιρεία. Από τον Δεκέμβριο του 1820 που ο Παπαφλέσσας επέστρεψε στο Μοριά, έγινε η σκιά και το δεξί του χέρι. Τον Ιανουάριο του 1821 στη σύσκεψη της Βοστίτσας (Αίγιο), ο Παπαφλέσσας απείλησε έμμεσα τους προεστούς και τους αρχιερείς που μετείχαν δια της παρουσίας του αδελφού του Νικήτα Δικαίου (Φλέσσα) και του Παναγιώτη Κεφάλα. Τις πρώτες ημέρες του Μαρτίου του 1821 έγινε μυστική σύσκεψη Φιλικών στο Δυρράχι στην οποίαν μετείχαν οι: ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΡΑΣ, ΝΙΚΗΤΑΡΑΣ, ΠΑΠΑΦΛΕΣΣΑΣ, ΚΕΦΑΛΑΣ, Νικήτας ΔΙΚΑΙΟΣ και άλλοι. Την 20-3-1821 παρέστη στην λειτουργία που έγινε στην εκκλησία του Λίθαρου (κεντρικού οικισμού του Δυρραχίου) και ο ΠΑΠΑΤΟΥΡΤΑΣ εξεφώνησε εμπνευσμένο λόγο για την επικείμενη έναρξη της Επαναστάσεως. Μετείχε στην κατάληψη της Καλαμάτας την 23-3-1821 και σε πολλές μάχες κατά του Τουρκικού στρατού, επιδείξας απαράμιλλη γενναιότητα. Έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στην κατάληψη της Τριπολιτσάς. Κατά τον εμφύλιο 1823-1824 ετάχθη υπέρ των ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΩΤΗ - ΚΩΛΕΤΤΗ, όπου ανήκε και ο ΠΑΠΑΦΛΕΣΣΑΣ, και κατά του ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗ. Όταν το 1825 ο Ιμπραήμ απεβιβάσθη στη Μεσσηνία και ο Παπαφλέσσας ανέλαβε να τον πολεμήσει, ο ΚΕΦΑΛΑΣ ακολούθησε με δύναμη Δυρραχιτών μαχητών. Διεφώνησε με τον Παπαφλέσσα για την περιοχή που ίδρυσε το ελληνικό στρατόπεδο, αλλά έμεινε να πολεμήσει. Μετά από αρκετές ώρες άνισου αγώνα, στο Μανιάκι, και αφού η νίκη έγειρε προς την πλευρά του αντιπάλου, προσπάθησε με την δύναμή του να διασπάσει τις εχθρικές γραμμές, αλλά πλησίον του χωριού Μαργέλι έπεσε μαχόμενος."
Πηγές: Δήμος Φαλαισίας.