Μάχη του Διστόμου.
Επειδή ο ίδιος ο Κιουταχής, δεν εκινήθη, ως προείρηται, κατά του Καραϊσκάκη, έπεμψε αντ' αυτού τον Ομέρ πασά Καρύστου, και Καροφίλμπεην, αδελφόν του εις Αράχωβαν φονευθέντος Μουστάμπεη, με τέσσαρας χιλιάδας πεζικόν και πεντακόσιους ιππείς· ούτοι, στήσαντες τας σκηνάς των εις το Δίστομον κατά των δεκάτην έκτην Ιανουαρίου, την επιούσαν προς το λυκαυγές ώρμησαν πανστρατιά κατά των Ελλήνων· με την τολμηράν και άφοβον επίθεσίν των εκυρίευσαν το πλείστον μέρος του χωρίου, εφόβισαν τόσον τους Έλληνας, ώστε τους έφεραν εις ακμήν σχεδόν απελπισίας, της οποίας την αποφυγήν οφείλουσιν εις την ατρόμητον ανθίστασιν των οπλαρχηγών Ν. Κάσκαρη, Ν. Μπότσαρη και I. Μπαϊρακτάρη· ούτοι με το παράδειγμα των εγκαρδίωσαν εκ νέου τους Έλληνας και εματαίωσαν τους σκοπούς των Οθωμανών· αντεμάχοντο μολοντούτο αμφότερα τα μέρη πεισματωδώς, το μεν, περί της τελείας αλώσεως του Διστόμου, το δε, περί της ιδίας υπάρξεως· περί την δεκάτην ώραν της ημέρας ήλθεν εξ Αμφίσσης και ο οπλαρχηγός Γεώργιος Δράκος με διακόσιους στρατιώτας, όστις ιδών τον κίνδυνον των πολιορκουμένων εφόρμησεν από το αριστερόν μέρος και πλάγια του Ξηροβουνίου, από τα οποία διώξας τον Καροφίλμπεη με την πρώτην επίθεσιν, τον εβίασε να οπισθοδρόμηση εις το στρατόπεδόν του· μετά τούτο διεύθυνε τα διαβήματα του διά το χωρίον, αλλ' οι εν αυτώ μαχόμενοι Οθωμανοί, ως είδον τον Καροφίλμπεη ηττηθέντα, τον δε Δράκον κατ' αυτώνεπιτιθέμενον, οπισθοδρόμησαν εις τας σκηνάς των με αισθαντικήν ζημίαν, και ούτως εσώθησαν και ενίκησαν οι Έλληνες μετά μίαν δεκάωρον μάχην, εν η εκ μεν των Οθωμανών εσκοτώθησαν ογδοήκοντα τρεις εκτός των πληγωμένων, των οποίων ο αριθμός υπερέβαινε των εκατόν, καθ' ην έλαβαν πληροφορίαν παρά των ιδίων Τούρκων· εκ δε των Ελλήνων έπεσον τέσσαρες, πληγωθέντες εξ, μεθ' ων συναριθμείται και ο οπλαρχηγός Ν. Μπότσαρης·
Εν τοσούτω ο Καραϊσκάκης, αφείς εις τας επαρχίας Κραββάρων διακοσίων στρατιωτών φρουράν υπ' οδηγίαν των οπλαρχηγών Γιώτη Δαγκλή και Γεωργίου Μαλάμου, διά να τας φυλάττωσιν από τας επιδρομάς των Τούρκων, διέβη διά της Κοκκοβίστας και Πανάσσαρης εις Βελίτσαν, από την οποίαν καθ' ην έφθασεν ημέραν, εστράτευσε προ δύο ωρών της νυκτός με πεντακόσιους συντρόφους διά το Δίστομον, το οποίον απέχει της Βελίτσας ώρας πέντε· πριν αναχωρήσει εντεύθεν εγνωστοποίησεν εις τους εν Διστόμω οπλαρχηγούς δι' επίτηδες ταχυδρόμου, την κατ' εκείνην την νύκτα προς αυτούς άφιξίν του και το σχέδιον της εισβολής, διατάξας προς τούτοις να εξέλθωσι των οχυρωμάτων και κτυπήσωσι και αυτοί τον εχθρόν, όταν ακούσωσι την ιδικήν των συμπλοκήν και πυροβολισμόν εις το στρατόπεδον των Οθωμανών· προς αποφυγήν δε ενδεχομένης επήρειας μεταξύ Ελλήνων εκοινοποίησε το σύνθημα «Λύκος»· κατά την πέμπτην ώραν της νυκτός διαβάς από την σχιστήν οδόν, (όπου ο Οιδίπους εφόνευσε τον πατέρα του Λάιον) νυν δε στενήν καλούμενη, ανήλθεν εις το πλησίον όρος, όπου καθήσας μικρόν δι' αναψυχήν και συνάθροισιν των στρατιωτών, εθεώρει τας παρακειμένας σκηνάς και φώτα του εχθρού, ως τόπους χιονισμένους και φωτοχύτους γαιολόφους' αναστάς έπειτα ωμίλησε προς τους συντρόφους ως εφεξής.
«Σύντροφοι! σείς βλέπετε φανερά πόσην περιφέρειαν βαστά το Οθωμανικόν στρατόπεδον· αν ημείς αποφασίσωμεν να διαβώμεν ή εκ δεξιών, ή εξ αριστερών, και έμβωμεν εις το Δίστομον, θα κοπιάσωμεν πολύ εξ αιτίας του διαστήματος, της κακοτοπιάς, της λάσπης και των διαφόρων φυλακών· κρίνω λοιπόν συμφερότερον και ενδοξότερον ν' απεράσωμεν από την μέσην των σκηνών και κατ' ευθείαν γραμμήν ταύτην την στιγμήν, οι περισσότεροι και αξιότεροι Τούρκοι κοιμώνται ροχαλίζοντες· αν απαντήσωμεν και μερικούς έξυπνους, τους σκοτώνομεν· εωσού να εξυπνήσουν, και μάθωσι το συμβάν οι άλλοι, ημείς θα είμεθα εις το Δίστομον· στοχασθήτε όμως πόσην τιμήν μας προξενεί μία τοιαύτη πράξις και πόσον τρόμον μέλλει να σπείρη εις τας καρδίας των εχθρών τέλος πάντων, τα όσα σας είπα τα εφανέρωσα διά γράμματος και εις τους εν Διστόμω συντρόφους μας· σείς όμως να ενθυμάσθε καλά το μυστικόν, διά να μην ακολουθήση μεταξύ μας καμμία αταξία και σκοτωμός».
Ταύτα ειπών έδωκεν ταυτοχρόνως ο ίδιος το παράδειγμα προπορευθείς δι' οδηγίαν των λοιπών, οίτινες συνείποντο ησύχως, και με τα όπλα έτοιμα εις χρήσιν· είχαν φθάσει εις το κέντρον σχεδόν του στρατοπέδου, και οι οπισθινοί Τούρκοι τότε άρχισαν να φωνάζωσιν· «Έλληνες, Έλληνες!» μετά τας φωνάς, μη βλέποντες αυτούς, επυροβόλουν ατάκτως και εις το κενόν διά να τους φοβίσωσι μάλλον, ή βλάψωσι· οι πλειότεροι αυτών κατέφευγον έντρομοι από την μίαν εις την άλλην σκηνήν διά ν' ασφαλίζωνται με την διπλήν δύναμιν, νομίζοντες το φαινόμενον διά στρατήγημα των Ελλήνων, και ως διά τούτου εσκόπευον να τους ερεθίσωσιν εις νυκτομαχίαν και αλληλοκτονίαν· εντοσούτω οι Έλληνες όσους απήντουν τους εφόνευον και εξηκολούθουν την οδοιπορίαν των με βήμα προσεκτικόν, διά να μην προσκρούωσι, και περιπλέκωνται εις τα τεντωμένα σχοινία των σκηνών οι εν τω Διστόμω, ιδόντες την ταραχήν και μηδεμίαν έχοντες προϋπάρχουσαν είδησιν περί του ερχομού του Αρχηγού, (επειδή ο αποσταλείς ταχυδρόμος, φοβηθείς την διά της Δαυλίδος και Ιερουσαλήμ διάβασιν, επέστρεψεν εις τα ίδια) δράξαντες τα όπλα παρετάχθησαν εις μάχην, μολονότι δεν ηγνόουν το άπειρον και ασύνηθες των Τούρκων εις τας νυκτομαχίας· ακούσαντες όμως τον κροτόποδον των προς αυτούς διευθυνομένων, άρχισαν να πυροβολώσι κατ' αυτών, αλλ' αμέσως εφώναξεν εις στρατιώτης μεγαλοφώνως «Καραϊσκάκης, Καραϊσκάκης»· εκείνοι παύσαντες τον πυροβολισμον απεκριθησαν· «ας έλθωσι δύο στρατιώται γνωστοί προς ημάς»· ούτω δη γνωρισθέντες αλλήλοις εισήλθον άπαντες εις το Δίστομον σώοι και αβλαβείς, εκτός ενός στρατιώτου, τον οποίον περιπλεχθέντα μεταξύ των σχοινιών των σκηνών συνέλαβον ζώντα και το πρωί τον εφόνευσαν· εκ των Τούρκων εφονεύθησαν δεκαεπτά, κατά την μαρτυρίαν των ιδίων. Ο Ομέρ Πασάς, διά να μη κοινολογηθή εις το στρατόπεδόν του η ηρωϊκή αυτή πράξις του Καραϊσκάκη και προξενήσει δειλίαν, και επομένως την διάλυσίν του, εκήρυξεν ότι τινές μεθυσμένοι και αχρείοι Τούρκοι έπραξαν ταύτην την σύγχυσιν· όθεν συλλαβών τινάς εξ αυτών τους εξώρισεν ως ταραχοποιούς δήθεν του στρατοπέδου· αλλ' οι Τούρκοι έγνωσαν την απάτην του Ομέρ Πασά, διότι επληροφορήθησαν το πρωί παρά των Ελλήνων τα διατρέξαντα· μολαταύτα οι ακροβολισμοί εσυγκροτούντο αμφοτέρωθεν αδιάκοποι.
Επειδή ο ίδιος ο Κιουταχής, δεν εκινήθη, ως προείρηται, κατά του Καραϊσκάκη, έπεμψε αντ' αυτού τον Ομέρ πασά Καρύστου, και Καροφίλμπεην, αδελφόν του εις Αράχωβαν φονευθέντος Μουστάμπεη, με τέσσαρας χιλιάδας πεζικόν και πεντακόσιους ιππείς· ούτοι, στήσαντες τας σκηνάς των εις το Δίστομον κατά των δεκάτην έκτην Ιανουαρίου, την επιούσαν προς το λυκαυγές ώρμησαν πανστρατιά κατά των Ελλήνων· με την τολμηράν και άφοβον επίθεσίν των εκυρίευσαν το πλείστον μέρος του χωρίου, εφόβισαν τόσον τους Έλληνας, ώστε τους έφεραν εις ακμήν σχεδόν απελπισίας, της οποίας την αποφυγήν οφείλουσιν εις την ατρόμητον ανθίστασιν των οπλαρχηγών Ν. Κάσκαρη, Ν. Μπότσαρη και I. Μπαϊρακτάρη· ούτοι με το παράδειγμα των εγκαρδίωσαν εκ νέου τους Έλληνας και εματαίωσαν τους σκοπούς των Οθωμανών· αντεμάχοντο μολοντούτο αμφότερα τα μέρη πεισματωδώς, το μεν, περί της τελείας αλώσεως του Διστόμου, το δε, περί της ιδίας υπάρξεως· περί την δεκάτην ώραν της ημέρας ήλθεν εξ Αμφίσσης και ο οπλαρχηγός Γεώργιος Δράκος με διακόσιους στρατιώτας, όστις ιδών τον κίνδυνον των πολιορκουμένων εφόρμησεν από το αριστερόν μέρος και πλάγια του Ξηροβουνίου, από τα οποία διώξας τον Καροφίλμπεη με την πρώτην επίθεσιν, τον εβίασε να οπισθοδρόμηση εις το στρατόπεδόν του· μετά τούτο διεύθυνε τα διαβήματα του διά το χωρίον, αλλ' οι εν αυτώ μαχόμενοι Οθωμανοί, ως είδον τον Καροφίλμπεη ηττηθέντα, τον δε Δράκον κατ' αυτώνεπιτιθέμενον, οπισθοδρόμησαν εις τας σκηνάς των με αισθαντικήν ζημίαν, και ούτως εσώθησαν και ενίκησαν οι Έλληνες μετά μίαν δεκάωρον μάχην, εν η εκ μεν των Οθωμανών εσκοτώθησαν ογδοήκοντα τρεις εκτός των πληγωμένων, των οποίων ο αριθμός υπερέβαινε των εκατόν, καθ' ην έλαβαν πληροφορίαν παρά των ιδίων Τούρκων· εκ δε των Ελλήνων έπεσον τέσσαρες, πληγωθέντες εξ, μεθ' ων συναριθμείται και ο οπλαρχηγός Ν. Μπότσαρης·
Εν τοσούτω ο Καραϊσκάκης, αφείς εις τας επαρχίας Κραββάρων διακοσίων στρατιωτών φρουράν υπ' οδηγίαν των οπλαρχηγών Γιώτη Δαγκλή και Γεωργίου Μαλάμου, διά να τας φυλάττωσιν από τας επιδρομάς των Τούρκων, διέβη διά της Κοκκοβίστας και Πανάσσαρης εις Βελίτσαν, από την οποίαν καθ' ην έφθασεν ημέραν, εστράτευσε προ δύο ωρών της νυκτός με πεντακόσιους συντρόφους διά το Δίστομον, το οποίον απέχει της Βελίτσας ώρας πέντε· πριν αναχωρήσει εντεύθεν εγνωστοποίησεν εις τους εν Διστόμω οπλαρχηγούς δι' επίτηδες ταχυδρόμου, την κατ' εκείνην την νύκτα προς αυτούς άφιξίν του και το σχέδιον της εισβολής, διατάξας προς τούτοις να εξέλθωσι των οχυρωμάτων και κτυπήσωσι και αυτοί τον εχθρόν, όταν ακούσωσι την ιδικήν των συμπλοκήν και πυροβολισμόν εις το στρατόπεδον των Οθωμανών· προς αποφυγήν δε ενδεχομένης επήρειας μεταξύ Ελλήνων εκοινοποίησε το σύνθημα «Λύκος»· κατά την πέμπτην ώραν της νυκτός διαβάς από την σχιστήν οδόν, (όπου ο Οιδίπους εφόνευσε τον πατέρα του Λάιον) νυν δε στενήν καλούμενη, ανήλθεν εις το πλησίον όρος, όπου καθήσας μικρόν δι' αναψυχήν και συνάθροισιν των στρατιωτών, εθεώρει τας παρακειμένας σκηνάς και φώτα του εχθρού, ως τόπους χιονισμένους και φωτοχύτους γαιολόφους' αναστάς έπειτα ωμίλησε προς τους συντρόφους ως εφεξής.
«Σύντροφοι! σείς βλέπετε φανερά πόσην περιφέρειαν βαστά το Οθωμανικόν στρατόπεδον· αν ημείς αποφασίσωμεν να διαβώμεν ή εκ δεξιών, ή εξ αριστερών, και έμβωμεν εις το Δίστομον, θα κοπιάσωμεν πολύ εξ αιτίας του διαστήματος, της κακοτοπιάς, της λάσπης και των διαφόρων φυλακών· κρίνω λοιπόν συμφερότερον και ενδοξότερον ν' απεράσωμεν από την μέσην των σκηνών και κατ' ευθείαν γραμμήν ταύτην την στιγμήν, οι περισσότεροι και αξιότεροι Τούρκοι κοιμώνται ροχαλίζοντες· αν απαντήσωμεν και μερικούς έξυπνους, τους σκοτώνομεν· εωσού να εξυπνήσουν, και μάθωσι το συμβάν οι άλλοι, ημείς θα είμεθα εις το Δίστομον· στοχασθήτε όμως πόσην τιμήν μας προξενεί μία τοιαύτη πράξις και πόσον τρόμον μέλλει να σπείρη εις τας καρδίας των εχθρών τέλος πάντων, τα όσα σας είπα τα εφανέρωσα διά γράμματος και εις τους εν Διστόμω συντρόφους μας· σείς όμως να ενθυμάσθε καλά το μυστικόν, διά να μην ακολουθήση μεταξύ μας καμμία αταξία και σκοτωμός».
Ταύτα ειπών έδωκεν ταυτοχρόνως ο ίδιος το παράδειγμα προπορευθείς δι' οδηγίαν των λοιπών, οίτινες συνείποντο ησύχως, και με τα όπλα έτοιμα εις χρήσιν· είχαν φθάσει εις το κέντρον σχεδόν του στρατοπέδου, και οι οπισθινοί Τούρκοι τότε άρχισαν να φωνάζωσιν· «Έλληνες, Έλληνες!» μετά τας φωνάς, μη βλέποντες αυτούς, επυροβόλουν ατάκτως και εις το κενόν διά να τους φοβίσωσι μάλλον, ή βλάψωσι· οι πλειότεροι αυτών κατέφευγον έντρομοι από την μίαν εις την άλλην σκηνήν διά ν' ασφαλίζωνται με την διπλήν δύναμιν, νομίζοντες το φαινόμενον διά στρατήγημα των Ελλήνων, και ως διά τούτου εσκόπευον να τους ερεθίσωσιν εις νυκτομαχίαν και αλληλοκτονίαν· εντοσούτω οι Έλληνες όσους απήντουν τους εφόνευον και εξηκολούθουν την οδοιπορίαν των με βήμα προσεκτικόν, διά να μην προσκρούωσι, και περιπλέκωνται εις τα τεντωμένα σχοινία των σκηνών οι εν τω Διστόμω, ιδόντες την ταραχήν και μηδεμίαν έχοντες προϋπάρχουσαν είδησιν περί του ερχομού του Αρχηγού, (επειδή ο αποσταλείς ταχυδρόμος, φοβηθείς την διά της Δαυλίδος και Ιερουσαλήμ διάβασιν, επέστρεψεν εις τα ίδια) δράξαντες τα όπλα παρετάχθησαν εις μάχην, μολονότι δεν ηγνόουν το άπειρον και ασύνηθες των Τούρκων εις τας νυκτομαχίας· ακούσαντες όμως τον κροτόποδον των προς αυτούς διευθυνομένων, άρχισαν να πυροβολώσι κατ' αυτών, αλλ' αμέσως εφώναξεν εις στρατιώτης μεγαλοφώνως «Καραϊσκάκης, Καραϊσκάκης»· εκείνοι παύσαντες τον πυροβολισμον απεκριθησαν· «ας έλθωσι δύο στρατιώται γνωστοί προς ημάς»· ούτω δη γνωρισθέντες αλλήλοις εισήλθον άπαντες εις το Δίστομον σώοι και αβλαβείς, εκτός ενός στρατιώτου, τον οποίον περιπλεχθέντα μεταξύ των σχοινιών των σκηνών συνέλαβον ζώντα και το πρωί τον εφόνευσαν· εκ των Τούρκων εφονεύθησαν δεκαεπτά, κατά την μαρτυρίαν των ιδίων. Ο Ομέρ Πασάς, διά να μη κοινολογηθή εις το στρατόπεδόν του η ηρωϊκή αυτή πράξις του Καραϊσκάκη και προξενήσει δειλίαν, και επομένως την διάλυσίν του, εκήρυξεν ότι τινές μεθυσμένοι και αχρείοι Τούρκοι έπραξαν ταύτην την σύγχυσιν· όθεν συλλαβών τινάς εξ αυτών τους εξώρισεν ως ταραχοποιούς δήθεν του στρατοπέδου· αλλ' οι Τούρκοι έγνωσαν την απάτην του Ομέρ Πασά, διότι επληροφορήθησαν το πρωί παρά των Ελλήνων τα διατρέξαντα· μολαταύτα οι ακροβολισμοί εσυγκροτούντο αμφοτέρωθεν αδιάκοποι.
Πηγές:
ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ ΠΕΡΡΑΙΒΟΣ-ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ
ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ ΠΟΛΕΜΙΚΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου