Πολιορκία Πατρών.

Πρόκριτοι -Αρχηγοί μεγάλων σχηματισμών-Μέριμνα.

Αυτός τούς έδιδε τα πολεμοεφόδια, τα τσαρούχια, τάς τροφάς, γενήματα των μή εχόντων πτωχών δια τάς οικογενείας των, χρηματικήν έξοικονόμησιν τών εχόντων άνάγκας. 'Ολα αυτά τά έξώδευον οί προύχοντες της Πελοποννήσου έξ ιδίων τους. Μάλιστα εις έκείνην τήν έποχήν δεν ύπήρχον μήτε εισοδήματα εθνικά, μήτε πόρος ουδείς διά νά λάβη ή Κυβέρνησις χρήματα, νά έχη μισθωτόν στρατόν διά νά είναι Ισχυρά.
Άλλ' ήμείς, ώς είρηται, όχι μόνον τών πτωχών άπαντούσαμεν τάς άνάγκας, άλλά και δλων τών καπεταναίων μας. Προσέτι έτρέφομεν αυθορμήτως και τάς οικογενείας τών τεσσάρων αδελφών Πλαπουταίων με εδικά μας γεννήματα εκ τών ιδιοκτησιών μας δέκα ολόκληρους μήνας, τους οποίους είχομεν εις τό χωρίον μας Άναζύρι γεωργούς και τούς τεσσάρας προ 15 ετών και έκαλλιεργούσαν τάς γαίας μας!

Συρροή Ενόπλων Τμημάτων για την Πολιορκία των Πατρών.

Έξεκίνησε λοιπόν ό Κολοκοτρώνης από τήν Κόρινθον διά τάς Πάτρας και διερχόμενος διά της Τριπολιτσάς εύρεν έτοιμον τον Π. Σιέκιερην, διορισθέντα τότε άπό τήν έπαρχίαν του άρχηγόν αυτής, άνδρα ίκανόν και πεπαιδευμένον, δστις τόν έσυνόδευσεν έως τήν Καρύταιναν, εκείθεν δε άναχωρήσας μετά τών 500 στρατιωτών του, ήλθεν εις τά Νεζερά και ήνώθη αυθορμήτως μέ ημάς. Ό δέ Κολοκοτρώνης ευρών ετοίμους τούς στρατιώτας τών δύο μεγάλων τμημάτων τών Βουνών και τού Κάμπου τής Καρυταίνης ήνώθη μέ αυτόν και ό Δ. Πλαπούτας μέ τούς έναπολειφθέντας Ήλιοδωρίσιους και Παλουμπαίους (τεσσαράκοντα ώς έγγιστα), υπερέβησαν τούς επτακόσιους μόλις και άνεχώρησαν διά τό Φανάρι και Πύργον. Έδιόρισε και τόν έξάδελφόν του τόν Ζέρβαν και έσυναξεν άπό τούς κατοίκους του Κάμπου τής Καρύταινας διά τής βίας δεκαπέντε χιλιάδες γρόσια και του τά έστειλε και άφησεν άστρατολογήτους τούς ήμισυ στρατιώτας του τμήματος εκείνου χάριν των χρημάτων, και έσύναξεν ό Ζέρβας άλλα τόσα διά τον εαυτόν του. Και ευρόντες δλους τους στρατιώτας των δύο αυτών επαρχιών ξεκινημένους και φθασμένους εις την Γαστούνην, ύπήγον και αυτοί έκεί δπου άνταμωθέντες μετά του Σισίνη, Κωνσταντή Πετιμεζά, Τζανέτου, Μουσκούλα, Πέτρου Μήτσιου, Ιωάννη Διάκου και άλλων οπλαρχηγών και υποοπλαρχηγών, απεφάσισαν καί έστειλαν έμπροσθοφυλακήν τον Κωνσταντήν Πετιμεζάν, τον όποίον είχε τότε διορισμένον όπλαρχηγόν της επαρχίας του ό Σισίνης, άνδρα άξιον και κάλλιστον στρατιωτικόν καί τον Πλαπούταν καί τον Πέτρον Μήτσιον, τους προσέθεσαν δε καί ώς ακολούθους, τον Χρύσανθον Σισίνην καί Γενναίον Κολοκοτρώνην, παιδάρια δντα, καί αμέσως έξεκίνησαν άπαντες, αυτοί μεν διά την Άχαΐαν, οί δέ δύο γέροντες Σισίνης καί Κολοκοτρώνης άπήλθον εις τα Λεχαινά προς διασκέδασιν.

Πεντάωρη Σύγκρουση Ελλήνων και Τούρκων. Πυρπόληση Χαλανδρίτσας.

Την επαύριον έφθασε καί ό τουρκικός στόλος διευθυνόμενος προς τάς Πάτρας νά αποβιβάση τά Ασιατικά στρατεύματα, αλλά μη δυνηθείς νά προχωρήση ένεκα του δυνατού αέρος Βορρέως έκαμε την άπόβασιν αυτών εις την Άχαΐαν. Ειδοποίησαν αμέσως τους εν Πάτραις Τούρκους, δτι έφθασαν έκεί καί έξήλθον υπέρ τάς δύο χιλιάδας νά τους συνοδεύσουν καί συμπλακέντες αίφνης μετά τών έκεί ευρεθέντων Κ. Πετιμεζά, Πλαπούτα καί λοιπών συνεκρότησαν μάχην, ήτις διαρκέσασα πέντε περίπου ώρας με έπιμονήν αμφοτέρων, καί μή δυνάμενοι οί 'Ελληνες νά άνθέξουν είς τό πολυάριθμον τών εχθρών, υπεχώρησαν πολεμούντες, οί δέ εχθροί έπροχώρησαν έως τήν Χαλανδρίτσαν καί διανυκτερεύσαντες έκεί κατεπυρπόλησαν καί αυτήν καί άλλα τινά μικρά χωριουδάκια, τήν πρωΐαν άνεχώρησαν.

"Αμέσως διετάξαμεν προσβολήν, φωνάζοντες Εμπρός!"

Τήν νύκταν έκείνην μας ειδοποίησαν οί σκοπιαί καί φυλακαί τά γεγονότα, καί αμέσως έξεκινήσαμεν άπαντες καί τήν πρωΐαν έφθάσαμεν εις τού Μπούμπα και Μπαμπιώτη. Ή εμπροσθοφυλακή μας συνεπλάκη αίφνης μέ τους Τούρκους δντας υπέρ τάς 2.000 και ήρχισεν ό πυροβολισμός έξ αμφοτέρων των μερών. Είς την αυτήν στιγμήν έφθάσαμεν και ήμείς, αλλά συγχρόνως έφθασε και έν τουρκικόν απόσπασμα έκ χιλίων και ένωθέν μέ τήν έμπροσθοφυλακήν άπεπειράθησαν να έπιπέσουν καθ' ημών μέ όρμήν, νά μάς διαλύσουν, άλλ' εύρον τοιαύτην άτρόμητον και ίσχυράν άντίστασιν ώστε άντί νά μάς δειλιάσουν άπεδειλίασαν αυτοί, καθότι διετάξαμεν τον Καραλήν, τον Καπογιάννην και τον Φραγκάκην Κερπινιώτην μέ τριακόσιους επίλεκτους στρατιώτας και τεσσάρας σημαιοφόρους και κατέλαβον τήν άριστεράν πλευράν τών έχθρών και αίφνης τους έπυροβόλησαν έμπήξαντες τάς σημαίας πλησίον αυτών. Αμέσως διετάξαμεν προσβολήν, φωνάζοντες Εμπρός! επάνω τους! μέ άκατάπαυστον πυρ και δώσαντες τό παράδειγμα της εύτολμίας, ήμείς αυτοί προπορευόμενοι ξιφήρεις, άπεδειλίασαν oι εχθροί (θεωρούντες τοιούτον τόλμημα) και αμέσως έτράπησαν είς άτακτον φυγήν και ένωθέντες μέ τό μεγάλον σώμα του κέντρου διευθύνθησαν τήν επαύριον διά της παραλίας είς τάς Πάτρας και άλλοι διά θαλάσσης. Έφονεύθηκαν είς τάς δύο αύτάς μάχας υπέρ τους διακόσιους και άλλοι τόσοι έπληγώθηκαν, έν οίς και ό Μπεκήραγας, αδελφός του Χασάναγα Φιδά Λαλιώτου του οποίου έφερον τήν κεφαλήν οι στρατιώται μας. Έφονεύθηκαν δέ και από του Κωνσταντή Πετιμεζά, Σισίνη, Πλαπούτα και Γενναίου επτά και εννέα έπληγώθηκαν. Άπό τους εδικούς μου, του Ζαΐμη και λοιπών έφονεύθηκαν δώδεκα και δέκα επτά έπληγώθηκαν.

Οι Ελληνικές Δυνάμεις Επιτίθενται κατά των Πατρών.

Και ούτως εμείναμε τοποθετημένοι εις του Μπούμπα και Μπαμπιώτη και κατά τάς 26, τήν επαύριον, ήλθε και ό Κολοκοτρώνης καί λοιποί οπλαρχηγοί, μέ τους οποίους άνταμώσαντες καί όμιλήσαντες περί της τοποθετήσεως τών στρατιωτικών σωμάτων τών διαφόρων επαρχιών, άπεφασίσαμεν ομοφώνως ώς ακολούθως. Ό Κολοκοτρώνης με τον υίόν του, ό Πλαπούτας, ό Τζανέτος Χριστόπουλος, ό Πέτρος Μήτσιος με τά στρατιωτικά σώματα των νά τοποθετηθώσι εις το χωρίον αυτό από τάς Πάτρας τρεις ως έγγιστα ώρας. Ό Κωνσταντής Πετιμεζάς, οπλαρχηγός του Σισίνη με τον υίόν του Χρύσανθον (Σισίνην) εις τον Παλαιόπυργον, ό Ζαΐμης και Λόντος εις τό Γηροκομείον, Ψηλά Αλώνια και εις τά πέριξ όχυρώματα μέχρι της Έγλυκάδας. 01 αδελφοί Δεληγιανναίοι είς τήν Έλεκίστραν και εις τινα όχυρώματα προς τό Έσχατοβούνι. Ό Σιέκερης είς τον Ληνόν του Σαΐταγα, ό Νενέκος, Σαγιάς, Κουμανιωταίοι και άλλοι καπεταναίοι Πατραίοι είς του Κυνηγού. 'Αμα λοιπόν άποφασίσθησαν αύται αί θέσεις, δια νά έχωμεν ασφαλές τό προπύργιον τοΰ στρατοπέδου, τό Γηροκομείον, άπεφασίσαμεν και έστείλαμεν, αυτός μέν, ό Ζαίμης, τον Φραγκάκην και Άθανάσιον Καραντζιαν μέ 300, με εξ σημαίας και αρχηγούς και στρατιώτας εκλεκτούς και δοκιμασμένους αμφότεροι. Και δι' δλην τήν νυκταν έκείνην (οχυρώθηκαν καλώς. Τήν πρωΐαν βλέποντες οί Τούρκοι άναπε(π)ταμένας τάς σημαίας μας και τό άπροσδόκητον είς αυτούς τόλμημα νά πλησιάσωμεν βολήν κανονίου εις τό φρούριον, μετά τήν έλευσιν μάλιστα δέκα χιλιάδων έπικουρικού στρατού, έξήλθον τήν αην Μαρτίου υπέρ τάς δώδεκα χιλιάδας και προσέβαλον μέ όρμήν και άπελπισίαν τό όχύρωμα εκείνο νά δυνηθούν νά τό καταλάβουν, ώς τό μόνον δι' αυτούς άναγκαίον. Άλλ' οί ατρόμητοι αύτού φρουροί έπολέμησαν και άντέκρουσαν θαρραλέως όλας αυτών τάς προσβολάς. Συγχρόνως έφθάσαμεν και ημείς μετά του Ζαΐμη και μετ' όλίγην ώραν συνέρρευσαν δλα τά στρατιωτικά σώματα, και ή μάχη άπεκατέστη γενική, επικρατήσασα μέ έπιμονήν έξ αμφοτέρων τών μαχόμενων μερών έξ περίπου ώρας και ή νίκη άμφιρρεπής, ότε αίφνης έξήλθον του Γηροκομείου ό Φραγκάκης και ό Καραλής μέ τούς ήμισυν στρατιώτας της φρουράς και προσέβαλον τήν δεξιάν πλευράν των πολιορκούντων αυτούς Τούρκων φωνάζοντες ζωηρώς: Επάνω τους, μωρέ Έλληνες! Τούς ένικήσαμεν! Τούς έπήραμεν τούς μουρτάτες. Και έτράπησαν εις φυγήν. Τότε όρμήσαντα δλα τα στρατεύματα μέ μεγάλην άμιλλαν, τούς κατεδιώξαμεν και είσήλθομεν είς τήν πόλιν κατελάβομεν οικίας τινάς και ερείπια και τούς έπολεμήσαμεν μεχρισότου κατέλαβεν ή νύξ και τότε ύπεστρέψαμεν έκαστος είς τήν θέσιν του. Έφονεύθηκαν από τούς εχθρούς υπέρ τούς διακόσιους και περισσότεροι έπληγώθησαν, από δέ τούς 'Ελληνας έξ δλων των σωμάτων είκοσι δύο έφονεύθηκαν και δέκα τέσσαρες επληγώθησαν.

ΠΗΓΕΣ:

ΚΑΝΕΛΛΟΣ ΔΕΛΗΓΙΑΝΝΗΣ-ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ

ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ